De vondst van de tiende planeet was een kwestie van afkijken. De Amerikaanse astronoom Mike Brown beticht zijn Spaanse concurrent Jose-Luis Ortiz van elektronische spieken en heeft de IAU (International Astronomical Union) gevraagd Ortiz aan de schandpaal te nagelen. Beide staan als van elkaar onafhankelijke ontdekkers van de tiende planeet te boek, maar Brown kwam erachter dat Ortiz via internet Browns telescoopgegevens heeft ingezien.
Vrijdag 29 juli bracht Brown om zeven uur ’s avonds het nieuws van de uitbreiding van ons zonnestelsel naar buiten op een in allerlei belegde persconferentie. Dat is twee dagen nadat de Spaanse groep de vondst van exact dezelfde ijsbal per e-mail had gemeld bij het Minor Planet Center van de IAU, het meldpunt voor zulke ontdekkingen. De meeste kranten schreven de ontdekking van 2003 EL61, zoals het object voorlopig is gedoopt, toe aan Brown, maar sommige media gaven Ortiz de credits.
Ten onrechte, meent de Amerikaan. Waar hij eerst Ortiz nog feliciteerde heeft hij de Spanjaard nu beschuldigd van onfatsoenlijk behandelen en oplichting. Op Browns website staat het verhaal in geuren en kleuren verteld en e-mailcorrespondentie met Ortiz verzeilde bij The New York Times.
Brown, die al sinds 2001 de buitenste gewesten van het zonnestelsel afspeurt, was rond kerst 2004 overtuigd van zijn vondst van de tiende planeet. Het plan was het nieuws op een wetenschappelijke conferentie naar buiten te brengen. Abstracts van presentaties gingen op 20 juli 2005 de deur uit. In die abstracts, waarin Brown uiteraard niet het achterste van zijn tong liet zien, staat het gevonden object aangeduid als K40506A. Dat pakte desastreus uit. De openbare elektronische logboeken van de telescoop waarmee Browns groep werkte, hanteerden dezelfde codenaam. Een buitenstaander kon al googelend nagaan waar Brown zijn telescoop had op gericht.
Dat is inderdaad gebeurd. Via de webserver achterhaalde Brown dat de logboeken op 26 juli zijn geraadpleegd door een computer behorend tot het Instituto de Astrofysica in Granada, thuisbasis van Ortiz. Dezelfde computer is gebruikt om de vondst van de tiende planeet aan de IAU te melden.
Ortiz weigert vooralsnog commentaar. Onduidelijk is of hij de gegevens heeft gebruikt als laatste check voor zijn eigen ontdekking van de tiende planeet, of dat hij de situatie heeft misbruikt door zich haastje-repje als ontdekker op te werpen. Hoe dan ook, het niet verwijzen naar logboeken van Brown geldt als onbehoorlijk.
Bron: Wetenschap en Onderwijs