Europa’s eerste ruimtevaartmissie naar de maan eindigde zondag zijn drie jaar durende reis. Het ruimtevaartuig stortte onder luid applaus van de missieleiding in Duitsland neer op een vulkanische vlakte op de maan om 7:42 uur Nederlandse tijd. SMART-1 werd op 27 september 2003 gelanceerd als een testplatform voor nieuwe ruimtevaarttechnologie. De satelliet gebruikte voor het eerst een elektrisch aangedreven ionenmotor.
Met een snelheid van 7200 kilometer per uur op het moment van de crash, laat de maanverkenner smart-1 naar verwachting een krater achter van drie bij tien meter. Wetenschappers op aarde hopen dat de wolk van stof en puin die daarbij vrijkomt aanwijzingen geeft over de geologische samenstelling van de plek op de maan.
Het einde van de in 2003 gelanceerde maanverkenner, ter grootte van een wasmachine, wordt ook gevolgd door een netwerk van radiotelescopen, waaronder die in het Drentse Dwingeloo. “Die gaan tot aan de laatste seconde mee.” Deskundigen proberen aan de hand van de stofwolk uit te maken uit welk materiaal de vlakte bestaat waarop de sonde stort.
Het apparaat heeft vooral gediend om technologieën te testen die toekomstige missies goedkoop naar andere planeten moeten brengen.
Het belangrijkste was de aandrijving door een zogenoemde ionenmotor. Vergeleken met het geweld van de chemische raketten die missies nu nog voortstuwen, lijkt deze elektrische motor een lachertje. Met behulp van zonne-energie heeft het echter maar een fractie van de energie van gewone motoren nodig en is daardoor veel lichter en goedkoper.
De ESA gelooft dat zo’n vernieuwende motor, die al langer voorkomt in sciencefictionseries als Star Trek, ook in werkelijkheid de toekomst is voor verre ruimtemissies. “De motor heeft heel goed gewerkt, dat was een heel groot succes”, aldus Schwehm. SMART bleef nu nog ‘in de buurt’, maar de ESA wil over een paar jaar met dezelfde techniek missies naar Mercurius en de zon sturen.
Goedkoop was een kernwoord bij de missie. De 367 kilo zware Smart-1 heeft ruim 100 miljoen euro gekost; niet veel in een wereld waar honderden miljoenen worden uitgegeven aan missies om andere planeten te verkennen. Het handjevol betrokken medewerkers kregen gegevens rechtsreeks door via hun mobieltje – ook een novum. Handig als het team maar klein is en niet elk moment van de dag het traject van SMART-1 kan volgen.
Behalve het testen van nieuwe technologieën heeft Smart ook tal van apparaten aan boord om de maan verder in kaart te brengen. De instrumenten hebben onder meer gegevens verzameld die wetenschappers meer moeten vertellen over het ontstaan van de maan.
Ook heeft het apparaat gekeken of er, op plekken waar de zon niet schijn, ijs voorkomt. Aan het oppervlak is dat vooralsnog niet waargenomen, weet Schwehm, maar wetenschappers hebben nog maanden nodig om de stroom aan foto’s en data te interpreteren.
Voor Europa is de crash van SMART een primeur, maar grootmachten Verenigde Staten en Sovjet-Unie waren de ESA al decennia voor. SMART-1 wordt het twintigste ruimtevaartuig dat op de maan zal crashen. De laatste keer dat een aards object op de maan botste was in 1999. Telescopen slaagden er toen niet in om uit het opstuivende gruis na het neerstorten van de Amerikaanse Lunar Prospector sporen van water te ontdekken.
Bron: Space.com