Een internationaal team van sterrenkundigen heeft honderden sterrenstelsels ontdekt. Foto’s, gemaakt met de Hubble Ruimtetelescoop (HST), tonen meer dan vijfhonderd stelsels uit de periode minder dan een miljard jaar na het ontstaan van het heelal. De onderzoekers beschrijven hun bevindingen in het volgende nummer van het vakblad Astrophysical Journal, maar het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA heeft ze donderdag al bekend gemaakt.
Volgens de Leidse astronoom Marijn Franx zijn de ontdekte sterrenstelsels de meest uitgebreide collectie in het zeer jonge heelal. “Met 506 sterrenstelsels is werkelijk een grote klap gemaakt”, aldus Franx.
“Het opmerkelijke is dat we vele kleine sterrenstelsels en maar zeer weinig heldere hebben gevonden”, licht onderzoeksleider Rychard Bouwens van de Universiteit van Californië toe. “Dit geeft aan dat sterrenstelsels groeien door de botsing van kleine stelsels.”
De studie laat ook zien dat de straling van de sterrenstelsels bij elkaar opgeteld intens genoeg is om het universum te verhitten. Het gas in het heelal was aan het afkoelen sinds de Big Bang, maar dankzij deze sterrenstelsels is het gas weer verhit geraakt.
“Waarschijnlijk hebben deze stelsels de hoogste bijdrage geleverd aan de hoeveelheid energie die nodig was om het universum weer te verhitten”, legt hoogleraar Franx uit. “De resultaten laten zien dat de stelsels snel helderder werden en groter in aantal. Langzaam maar zeker werd het heelal ontsluierd.”
De sterrenstelsels die de Hubble heeft ontdekt, zijn kleiner dan de sterrenstelsels in het nabije universum, en veel blauwer. Volgens de onderzoekers is dat het bewijs voor het feit dat het hier jonge stelsels betreft waarin veel nieuwe sterren worden gevormd. De stelsels lijken rood in de Hubble-plaatjes door de enorme afstand tot de Aarde.
Het licht van de sterren is 13 miljard jaar onderweg geweest voor het de Aarde bereikte. Tijdens deze tocht is het blauwe licht naar het rood verschoven. De vrij nieuwe ACS-camera (Advanced Camera for Surveys) op de HST maakt het sterrenkundigen mogelijk terug te kijken tot op zeer grote diepte in het heelal.
“Over een jaar of acht kunnen we waarschijnlijk meer dan 13 miljard jaar terugkijken”, verwacht Franx. Dat zal nog niet kunnen met de Planetary Camera 3 (WFC3), die de Hubble binnenkort zou krijgen.
De verste sterrenstelsels kunnen pas worden ontdekt als de NASA/ESA James Web Space Telescope (JWST) wordt gelanceerd, waarschijnlijk in 2013. “Met het Europese instrument NIRSPEC kunnen we dan eindelijk ook deze sterrenstelsels begrijpen”, aldus Franx.
Bron: Hubblesite