Studenten van de Universiteit Leiden en de Rijksuniversiteit Groningen onderzoeken deze week het ontstaan van planeten. Ze doen dat in gewichtloze omstandigheden, tijdens ESA’s wetenschappelijke paraboolvluchtencampagne boven de Golf van Biskaje. Het experiment is een samenwerking tussen de twee Nederlandse universiteiten en die van Glasgow en Braunsweig.
‘Het is een geweldig experiment geworden, waar de studenten nu al vreselijk trots op mogen zijn’, zegt begeleider Frank Molster van de Universiteit Leiden. ‘De studenten hebben de experimentopstelling in verbluffend korte tijd ontworpen.’ Het experiment was aanvankelijk ingediend bij ESA’s studenten paraboolvluchtencampagne. Daar bleek geen plaats te zijn. Maar ESA vond het experiment goed genoeg voor een plaats op de wetenschappelijke paraboolvluchten.
Planeten vormen zich uit gas- en stofschijven die rond jonge ‘pasgeboren’ sterren draaien. De deels Nederlandse satelliet IRAS ontdekte die stofschijven voor het eerst in de jaren tachtig. Het door SRON ontworpen instrument SWS op de Europese satelliet ISO zag later dat die stofschijven voor een groot deel uit broze deeltjes van stof en ijs bestaan, de zogenaamde ‘dustcakes’.
Om hier meer inzicht in te krijgen hebben de studenten een installatie ontworpen die steeds twee deeltjes op elkaar af schiet. De deeltjes, van verschillende samenstellingen en formaten, worden door een draaiende caroussel voor de schietinstallatie gebracht. Een camera legt de botsingen vast. Om de kosmische omstandigheden te simuleren wordt het hele apparaat vacuüm gepompt, gekoeld tot 133 graden onder het vriespunt en vinden de botsingen plaats tijdens de vrije val van het vliegtuig. ‘Op aarde is dit experiment niet uit te voeren, omdat onder invloed van de zwaartekracht de deeltjes naar beneden vallen voordat ze hebben kunnen klonteren’, zegt Molster.
Bron: ESA