De kans op een inslag van een miniplaneetje op de planeet Mars is toegenomen. De inslagkans op de planeet Mars door de asteroïde 2007 WD5 is van 1,9% (1 op de 75) toegenomen naar 3,9% (1 op de 25). Dit is een nieuwe berekening van het Near Earth Object Program van NASA’s Jet Propulsion Laboratory (JPL).
Het jaar 2007 is het tweede opeenvolgende recordwarme. De gemiddelde temperatuur was in De Bilt 11,2 graden, net als vorig jaar. Daarmee zijn 2006 en 2007 de warmste jaren ooit, dat wil zeggen in tenminste drie eeuwen, zolang in ons land wordt gemeten.
De missie van de Space Shuttle naar het Internationale Ruimtestation ISS zal waarschijnlijk een paar dagen of zelfs weken worden uitgesteld als gevolg van het onderzoek door technici aan de elektrische sensoren in de externe tank van de Space Shuttle. [update: 21.45 uur]
Er is iets vreemds aan de hand met NASA’s Upper Atmosphere Research Satellite (UARS). Afgelopen maand, in november, detecteerde de Air Force Space Command van de Verenigde Staten vier verschillende delen van deze satelliet. Mogelijk heeft een botsing tussen het ruimtevaartuig en een ander object in de ruimte ervoor gezorgd dat er brokstukken van de UARS in een baan om onze planeet gingen draaien. De satelliet, die in 1991 gelanceerd werd aan boord van een Space Shuttle, deed tot december onderzoek naar het klimaat op aarde.
Rusland heeft gisteren drie satellieten gelanceerd voor het Russische Glonass-navigatiesysteem. De drie satellieten werden gelanceerd met een Proton-M om 20.32 uur Nederlandse tijd vanaf de basis Baikonoer in Kazachstan. De Glonass is de Russische tegenhanger van het Amerikaanse GPS-navigatiesysteem. Het navigatiesysteem bestaat uit 24 satellieten waarvan er al 19 in de ruimte zijn, inclusief de Glonass-M die gisteren werd gelanceerd.
Vanochtend is een Russische Progress-module met succes gekoppeld aan het Internationale Ruimtestation ISS. De Progress is afgelopen zondag om 09.14 uur Nederlandse tijd gelanceerd en heeft onder andere kerstcadeaus en voedsel aan boord voor de drie bemanningsleden.
Zou het met toekomstige ruimtetelescopen mogelijk kunnen zijn om continenten te zien op werelden die lijken op onze eigen aarde? Het antwoord is nee. Tenminste, niet met de huidige technologie. Zelfs toekomstige ruimtetelescopen, zoals NASA’s Terrestrial Planet Finder, zouden op een afstand van enkele lichtjaren van onze planeet de aarde en de maan zien als één kenmerkloze stip. Maar met behulp van een nieuwe techniek, die niet eens zoveel verschilt van de huidige technieken, zouden we wel continenten en dergelijke kunnen zien aardse planeten.
Op dit moment van jaar schijnt het bijna traditioneel voor sterrenkundigen te zijn om na te denken over de eeuwenoude kwestie van de oorsprong van de Ster van Bethlehem. Veel planetaria tonen met Kerst de nachtelijke sterrenhemel van ongeveer tweeduizend jaar geleden. Toen verscheen namelijk de Ster van Bethlehem aan de hemel. Maar wat was de Ster van Bethlehem? Was het een heldere komeet, een supernova of betrof het een nauwe samenstand of bedekking van planeten?
2007 was een recordbrekend jaar voor de astronomie. Astronomen ontdekten onder meer het stelsel dat de meeste planeten van alle tot nu toe ontdekte zonnestelsels bevat, klokten de snelste stromen van materie, en stuitten op het grootste gat in het universum dat tot nu toe werd gedetecteerd. Ook werden ze verrast door enkele eigenaardigheden in het immens grote heelal, zoals een ster met een komeetachtige staart en een mysterieuze uitbarsting van radiostraling, waarvan de bron nog steeds niet is achterhaald.
ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton heeft de uitstoot van periodieke röntgenstraling gedetecteerd, oftewel de pulserende hartslag van een vreemd nieuw type ster. Het verzamelen van de röntgenstraling, die afkomstig is van zogeheten RRATs, heeft het bestaan van dit soort hemellichamen bevestigd en heeft astronomen een nieuw inzicht gegeven in deze exotische objecten in het universum. RRATs zijn een nieuw type sterren, die in 2006 voor het eerst werden waargenomen.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft de Marsmissie die oorspronkelijk in 2011 zou gaan plaatsvinden met twee jaar uitgesteld naar 2013. De oorzaak van het uitstel is een “organisatorisch belangenconflict”, dat is opgedoken in de voorbereiding van de missie in kader van het Scoutprogramma, aldus de NASA.
Een aantal Afrikaanse landen hebben voor het eerst een eigen communicatiesatelliet in de ruimte. Een Franse Ariane 5-draagraket die vrijdag vanuit Frans Guyana werd gelanceerd, bracht de satelliet in de ruimte. De satelliet moet de communicatie voor heel Afrika gaan verzorgen. Verscheidene Afrikaanse hoogwaardigheidsbekleders woonden de lancering van de Ariane vanaf het Europese ruimtecentrum Kourou bij.
Wetenschappers hebben vanmiddag bekendgemaakt dat er een grote kans is dat er op 30 januari aanstaande van het nieuwe jaar een asteroïde inslaat op onze rode buurplaneet Mars. De ruimterots, die de naam 2007 WD5 heeft gekregen en afgelopen maand ontdekt is, heeft een diameter van zo’n honderd meter en zijn verwoestende kracht is te vergelijken met de energie die vrijkomt bij het ontploffen van een nucleaire bom van vijftien megaton. De kans is 1 op 75 dat het object daadwerkelijk het Martiaanse oppervlak treft.
Deze week staat onze rode buurplaneet Mars zeer dicht bij de aarde. Hierdoor ziet Mars er zeer helder uit aan de hemel, en is al met een kleine telescoop details te zien. Doordat de planeet Mars zeer dichtbij de aarde staat, heeft de ruimtetelescoop Hubble hiervan geprofiteerd en een mooie close-up gemaakt.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft het piepschuim rondom de externe tank weggehaald. Het piepschuim is weggehaald rond een connector voor de bedrading van de brandstofsensoren in de externe tank. Deze brandstofsensoren hebben ervoor gezorgd dat de lancering van de Atlantis is verschoven naar volgend jaar.
Stof vervuilde het vroegere universum en was de veroorzaker van de vorming van rotsachtige planeten zoals de aarde. Waar het meeste astronomische gruis exact vandaan kwam was onduidelijk, maar nu niet meer. Astronomen hebben een enorme hoeveelheid stof gevonden, die te vergelijken is met tienduizend keer de massa van de aarde, die Cassiopeia A, de overblijfselen van een supernova op een afstand van 11.000 lichtjaar van onze planeet, omgeeft. NASA’s Spitzer Space Telescope zag silicaten, koolstof, ijzeroxide, aluminiumoxide en andere stof-vormende chemicaliën rond de gestorven ster.
Het al lang bestaande mysterie over hoe zeeën ooit ontstonden op Mars zou opgelost kunnen zijn door vuur en zwavel. Onderzoekers suggereren dat oeroude vulkanen in het verleden zwavel hebben uitgestoten dat de rode planeet genoeg opwarmde om zeeën van vloeibaar water te laten ontstaan in de vroege jaren van onze buurplaneet. Deze bevindingen kunnen wetenschappers eveneens meer inzicht geven over de jonge aarde, inclusief de vorming van het leven op onze planeet.
Onze natuurlijke satlliet, de maan, is waarschijnlijk 62 miljoen jaar na de vorming van ons zonnestelsel ontstaan, dat zelf precies 4,567 miljard jaar oud is. Tot die bevinding kwamen een team van wetenschappers van de Technische Universiteit van Zürich en het Mineralogisch Instituut van Keulen. Hun resultaten staan in de nieuwste uitgave van het het Britse wetenschappelijke tijdschrift Nature.
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft het jaar 2009 uitgeroepen tot het Internationale Jaar van de Sterrenkunde (International Year of Astronomy 2009 – IYA2009). IYA2009 is een initiatief van de Internationale Astronomische Unie en Unesco. De VN-resolutie was ingediend door Italië, het land waar Galileo Galileï 400 jaar geleden de eerste astronomische ontdekkingen deed met een telescoop.
Het jaar 2007 lijkt op een warmterecord af te stevenen. Dat heeft het KNMI donderdag bekendgemaakt. De gemiddelde temperatuur komt waarschijnlijk uit op 11,2 graden. Als de weersvoorspellingen uitkomen en het komende dagen zachter wordt, kan de gemiddelde temperatuur zelfs uitkomen op 11,3 graden, aldus Rob Sluijter van het KNMI.
Astronomen zijn overdonderd nadat ruimtesondes van het Inter-Planetary Network en verschillende satellieten een krachtige explosie, die ongeveer 9,4 miljard jaar geleden plaatsvond, hebben gedetecteerd. De explosie, die behoort tot de groep van gammaflitsen, was zichtbaar in het sterrenbeeld Gemini (Tweelingen) en draagt de naam GRB 070125. Doorgaans worden deze uitbarstingen van hoogenergetische gammastraling veroorzaakt door de dood van een massieve ster, maar het bijzondere aan deze explosie is dat het dichtstbijzijnde stelsel zich op een wel erg grote afstand bevindt. Wat is de bron van deze mysterieuze explosie?
Astronomen hebben voor de eerste keer een foto kunnen nemen van een straal materie die zich van een zwart gat losmaakt en op zijn weg door de kosmos een naburig kleiner sterrenstelsel treft, zo heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA bekendgemaakt. Het fenomeen kan onder andere de atmosfeer van planeten in het getroffen sterrenstelsel ernstig aantasten.
Ongeveer vier miljard jaar geleden zijn de ringplaneten Uranus en Neptunus van plek gewisseld terwijl ze een langzame tocht maakten naar de positie waar hun huidige banen zich bevinden. Dat is de conclusie van Steve Desch, een astrofysicus aan de staatsuniversiteit van Arizona in de Verenigde Staten, die denkt dat alle grote gasplaneten twee keer dichter bij de zon gevormd werden dan waar nu hun baan zich bevindt. Zijn werk kan meer duidelijk gegeven over hoe ons mysterieuze en ‘onmogelijke’ zonnestelsel geboren werd.
De verschijning van een omgekeerde magnetische polariteit op de zon doet vermoeden dat de 24e zonnecyclus van start is gegaan. De ruimtesonde SOHO nam op 11 december jongstleden zo’n polariteit waar op 24 graden noorderbreedte, maar vreemd genoeg is er op die plek nog geen zonnevlek verschenen die in visueel licht zichtbaar is. Desondanks lijkt de nieuwe cyclus toch begonnen te zijn, die naar alle waarschijnlijkheid in 2012 zijn maximum zal bereiken en erg heftig zal zijn.
Er doen geruchten de ronde dat de Europese ruimtesonde COROT, die speciaal ontwikkeld is om onderzoek te doen naar planeten buiten ons zonnestelsel, een belangrijke ontdekking heeft gedaan. Volgens verschillende websites zal er aanstaande donderdag 20 december een persconferentie plaatsvinden in het observatorium van Parijs, Frankrijk. Daar zal projectleider Malcolm Fridlund waarschijnlijk een persconferentie houden, die gisteren werd aangekondigd via een nieuwsbrief. [update: 19.45 uur]
Een geautomatiseerde onderzeeër, die is ontworpen om de relatief warme oceaan – die naar alle waarschijnlijkheid onder de dikke laag ijs van Jupiters maan Europa ligt – te verkennen, zal volgend jaar in een meer op het continent Antarctica op de proef gesteld worden. Een vorige versie van het vaartuig heeft inmiddels al de bodem van een meer in een Mexicaanse diepe put in kaart gebracht. De onderzeeër, die de naam Endurance heeft gekregen, zal in oktober 2008 en opnieuw in 2009 getest worden en zal over enkele jaren afdalen naar de bodem van de oceaan van maan Europa.
NASA’s ruimtesonde Deep Impact, die op 4 juli 2005 een projectiel in liet slaan op de komeet Tempel-1, heeft een andere bestemming gekregen. Oorspronkelijk zou de sonde onderzoek gaan doen naar planeten buiten ons zonnestelsel en de komeet Boethin, maar het laatstgenoemde object blijkt ineens spoorloos te zijn. In december van het volgende jaar zou de komeetsonde Boetin moeten bezoeken, maar nu deze kleine komeet uiteen gevallen en verdampt blijkt te zijn is het nieuwe doel van Deep Impact de komeet Hartley 2 geworden. Die wordt vanaf oktober 2010 onderzocht.
Bij helder weer is er vanavond een mooi schouwspel aan de hemel te zien. De jaarlijks terugkerende meteorenzwerm Geminiden beleeft haar hoogtepunt. Er kunnen bij helder weer tot veertig meteoren per uur gezien worden. De meeste meteorenregens ontstaan doordat de aarde de baan van een komeet kruist. De Geminiden zijn echter afkomstig van een asteroïde.
Amerikaanse wetenschappers hebben een nieuw computermodel gepresenteerd over de gevolgen van de klimaatverandering voor de wateren rond de Noordpool. Die zullen gedurende zomers niet pas rond 2030 of 2040 ijsvrij zijn, maar al vanaf ongeveer 2013.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft opnieuw de lancering van het ruimteveer Atlantis uitgesteld. De verwachte datum waarop de Space Shuttle zal vertrekken voor een reis naar het internationale ruimtestation ISS staat nu voor 10 januari gepland.
Astronomen hebben een nieuwe cluster van melkwegstelsels ontdekt. De cluster ging schuil achter een reeds bekende cluster van melkwegstelsels. De onlangs ontmaskerde kosmische reus is ogenschijnlijk net zo helder als de eerste, maar staat op zes keer zo grote afstand. De SRON-astronomen deden de ontdekking in een internationaal onderzoeksteam, gebruikmakend van de ruimtetelescoop XMM-Newton.
De Zuid-Koreaanse regering heeft gister delen van de kust die met olie zijn besmeurd uitgeroepen tot rampgebied. De gebieden komen daardoor in aanmerking voor speciale steun van de overheid. Die maatregel werd genomen nadat de lekgeslagen supertanker Hubei Spirit vorige vrijdag na een aanvaring ruim tien miljoen liter olie verloor.
In een jaarlijks rapport van de US-China Economic and Security Review Commission staat dit jaar wel iets merkwaardigs. Het Chinese ministerie van Defensie wil toestemming krijgen om elk vijandelijke satelliet boven het Chinese luchtruim te vernietigen of tijdelijk uit te schakelen. Het zou niet de eerste keer zijn dat het Aziatische land een satelliet vernietigd, want in januari van dit jaar moest een oude weersatelliet het ook vergelden.
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA verwacht dat er over vijf jaar, in 2013, genoeg satellieten zijn voor het Europese navigatienetwerk Galileo. De satellieten van het navigatiesysteem worden gelanceerd met de Europese Ariane en de Russische Sojoez-raket. Momenteel bestaat het navigatienetwerk pas uit 1 satelliet van de 30 satellieten, waarvan er 3 reserve zijn.
Afgelopen zomer werd Mars geteisterd door een reusachtige stofstorm die over de hele planeet raasde. De stofstormen hebben meegeholpen aan het tijdelijke broeikaseffect op Mars, waardoor de temperatuur in de atmosfeer tot zo’n 20 a 30 graden Celsius was gestegen.
Een bijzondere laag gesteente op onze buurplaneet Mars is mogelijk de verblijfplaats voor levensvormen geweest in het verre verleden van de rode planeet. De kiezellaag, die voor maarliefst negentig procent uit siliciumoxide (kiezel) bestaat, werd per ongeluk opgemerkt door NASA’s Mars Exploration Rover Spirit toen het wiel van het karretje vast kwam te zitten in het droge Martiaanse zand.
Niemand weet zeker hoe levensvormen precies ontstaan, maar de gedachte is dat je eerst de bouwstenen voor het leven nodig heb: organische verbindingen die koolstof en waterstof bevatten. Een nieuwe studie heeft aangetoond dat deze bouwstenen in het verre verleden op onze buurplaneet Mars zijn gevormd. [update: 20.20 uur]
Een glimp van een rode ‘zonsondergang’ op een verafgelegen planeet buiten ons zonnestelsel is voor de eerste keer opgevangen. Astronomen gebruikten NASA’s Hubble Space Telescope om waarnemingen te verrichten aan een Jupiter-achtige wereld van gas op een afstand van ongeveer 63 lichtjaar van de aarde, toen deze vanaf het aardoppervlak gezien tussen zijn moederster en onze planeet stond en over het oppervlak van de ster HD 189733 trok. Tijdens dit moment verzamelde de ruimtetelescoop gegevens over de atmosfeer van de exoplaneet.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ de Braziliaanse rivier Paraná. Deze rivier is ontstaan op het platea in het centrale zuiden van Brazilië door het bijeenkomen van de rivieren Rio Grande en de Paranaiba. Met een lengte van ongeveer 4880 kilometer is de Paraná-river de op een na langste rivier in Zuid-Amerika en de dertiende van de wereld. In Zuid-Amerika is de Amazone de langste rivier, die tegelijk ook de langste rivier van de wereld is.
Een Amerikaanse Delta-2-raket heeft afgelopen nacht met succes een Italiaanse observatiesatelliet gelanceerd. De Delta-raket, die ontworpen is door de Boeing, is afgelopen nacht vertrokken nadat diens lancering al twee keer eerder was uitgesteld. De lancering vond plaats om 03.31 uur Nederlandse tijd vanaf de luchtmachtbasis Vandenberg in Californië, Verenigde Staten.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ het Canterbury-gebied op het Zuidelijke eiland van Nieuw-Zeeland. Nieuw-Zeeland bestaat uit twee belangrijke eilanden, het Noorden en het Zuiden, en een reeks kleinere eilandjes. Het schiereiland bevindt zich in de Pacifische Oceaan en heeft een lengte van 48 kilometer. Het schiereiland heeft een oppervlakte van 1300 vierkante meter en heeft als hoogste punt de Herbert Peak. De top van deze berg bevindt zich op een hoogte van 918 meter boven zeeniveau.
Het heeft in december in Nederland zoveel geregend dat het gemiddelde voor deze maand al is gevallen. Ook dit weekeinde valt veel neerslag, meldt het KNMI zaterdag. De regenbuien worden veroorzaakt door de hoge temperaturen en de wind van deze maand. Het gemiddelde van tachtig millimeter is reeds bereikt, dit weekeinde komt er waarschijnlijk twintig bij.
Enkele maanden geleden schreef Google een maanwedstrijd uit. Nu 3 maanden later heeft er eindelijk een team zich aangemeld. Het team, dat zichzelf Odyssey Moon noemt, zegt dat het binnen 7 jaar een maanrover zal laten landen op de maan en het prijzengeld mee zal nemen. De Google Lunar X Prize is een reactie op de succesvole Ansari X Prize, een evenement dat enkele jaren geleden plaatsvond.
Nieuwe beelden en gegevens van de Hinode hebben nieuwe inzichten gegeven over het magnetische veld van de zon en de herkomst van zonnewind. Zonnewind kan onder andere stroomnetwerken, satellieten en communicatie op aarde verhinderen. De gegevens van de Hinode, een Japanse (JAXA) missie waaraan de ESA deelneemt, geven aan dat magnetische golven een belangrijke rol spelen in het proces waarbij zonnewind de ruimte in wordt geslingerd.
De lancering van de Space Shuttle is opnieuw uitgesteld. De Atlantis had al op donderdag moeten vertrekken, maar is al drie keer uitgesteld vanwege een probleem met twee brandstofsensoren. De missie STS-122 zal vooral in het teken staan van het installeren van de ruimtemodule Columbus, waar in de toekomst astronauten van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA experimenten gaan doen. [update: 15.40 uur]
Wat volgens astronomen de beste meteorenzwerm van dit jaar zal gaan worden bereikt zijn maximum in de nacht van 13 op 14 december aanstaande. De zwerm Geminiden is vernoemd naar het sterrenbeeld Gemini (Tweelingen), omdat de meteoren afkomstig lijken te zijn uit de richting van de heldere ster Castor. “Wanneer je nog geen vuurbol van deze zwerm hebt zien verschijnen aan de sterrenhemel op een heldere avond, heb je nog geen meteoor gezien,” zeggen de astronomen Stephen Edberg en David Levy.
Een sterrenkundige aan de Universiteit van Texas in de Verenigde Staten heeft met de Hobby-Eberly Telescope (HET) van het McDonald Observatory voor de eerste keer de atmosfeer van een planeet buiten ons zonnestelsel gedecteerd vanaf het aardoppervlak. De verrichting is een belangrijke stap in de zoektocht naar buitenaards leven in het universum, die valt tussen het opsporen van planeten rond andere sterren en de ontdekking van planeten die veel weg hebben van onze eigen wereld, de aarde.
Vanavond staat de lancering gepland van het eerste Europese laboratorium, Columbus. Dit wordt gekoppeld aan het International Space Station (ISS). Onder de zeven bemanningsleden van de Shuttle missie STS-122 bevinden zich twee Europese astronauten, namelijk de Duitser Hans Schlegel en de Fransman Leopold Eyharts. Eyharts blijft twee maanden in de ruimte om Columbus gereed te maken voor gebruik en ook om zelf onderzoek te doen. Hij keert terug met STS-123. [update: 16.13 uur]
Nieuwe beelden van NASA’s Hubble Space Telescope laten zien dat witte dwergsterren, de overblijfselen van sterren zoals onze zon, na hun ontstaan een ‘schop’ krijgen die ervoor zorgt dat zij met een snelheid van honderden kilometers rond beginnen te tollen. Astronomen gebruikten de Advanced Camera for Surveys van de ruimtetelescoop om te kijken naar de verdeling van witte dwergsterren in de oeroude bolvormige sterrenhoop NGC 6397, een dichte zwerm van honderdduizenden sterren.
Critici hebben op verschillende Chinese websites hun reactie geuit op de eerste maanfoto van het communistische land, die ruim twee weken geleden werd onthuld door premier Wen Jiabao. Volgens hen zou de foto niet genomen zijn door de Aziatische maansonde Chang’e 1, maar door een ruimtesonde van Amerikaanse makelij die twee jaar geleden het maanoppervlak bestudeerde. Opvallend is dat de foto precies dezelfde details op het oppervlak van onze natuurlijke satelliet lijkt te vertonen.
Een nieuwe studie heeft aangetoond dat de eerste sterren die zich vormden in het universum niet veel overeenkomsten toonden met de sterren die wij op dit moment kennen en onzichtbare reuzensterren waren die beïnvloed werden door de vernietiging van donkere materie. Donkere materie, onzichtbaar spul dat volgens wetenschappers het merendeel van het heelal vult, heeft waarschijnlijk een grote rol gespeeld in de evolutie van het jonge heelal en in de vorming van de eerste sterren na de oerknal.
De lancering van de Space Shuttle Atlantis staat al op lanceerplatform 39B klaar om komende donderdag, 6 december, gelanceerd te worden naar het ISS. Dit is niet een ‘gewone’ missie voor Europa, maar een belangrijke. Met de Space Shuttle zal namelijk Europa’s eerste ruimtelaboratorium Columbus meereizen naar het ISS.
De NASA heeft een planning gemaakt voor een bemande missie naar de buurplaneet Mars. De NASA wil in februari 2031 een bemande missie sturen naar de planeet Mars die ongeveer dertig maanden in beslag zal nemen. Het ruimteschip waarmee naar Mars wordt gereisd weegt 400.000 kilogram. Dit is vrijdag bekend gemaakt op een bijeenkomst in Houston.
Met behulp van NASA’s Spitzer Space Telescope hebben astronomen van de Universiteit van Michigan in de Verenigde Staten de jongste zonnestelsels ooit ontdekt. De planetenstelsels bevinden zich bij de babysterren UX Tau A en LkCa 15 op een afstand van ‘slechts’ 450 lichtjaar van onze planeet in het sterrenbeeld Stier (Taurus). Infraroodwaarnemingen toonden aan dat er in beide stelsels een grote leegte aanwezig was in de protoplanetaire schijf, die vermoedelijk is ontstaan toen een grote (proto)planeet een groot deel van het planetenstelsel ‘schoonveegde’.
De ruimtetelescoop XMM-Newton van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft een grote wolk van heet gas ontdekt, die een vorm heeft die ietswat weg heeft van een kerstman. Het observatorium, waarvan de foto’s van de wolk gecombineerd werden met beelden van NASA’s Spitzer Space Telescope, stuitte enkele weken geleden in een stervormingsgebied van de bekende Orionnevel op een hete gaswolk die voornamelijk röntgenstraling uitstoot. Het gebied maakt deel uit van een actieve regio waar voortdurend nieuwe sterren worden geboren.
Het KNMI verwacht het komende weekend “onstuimig herfstweer”. Dat heeft een woordvoerder van het KNMI vrijdag gemeld. “Over de oceaan en de zee komt er de komende dagen veel op ons af”, aldus het meteorologisch instituut. De woordvoerder houdt “harde tot zeer harde windstoten” voor mogelijk. In Engeland is al een waarschuwing voor “zeer extreem weer” afgegeven.
Astronomen hebben 27 extreem zwakke ’tiener-sterrenstelsels’ gevonden uit de periode rond twee miljard jaar na het ontstaan van het heelal. Met behulp van de Europese Very Large Telescope in Chili is een spectrum genomen van dit gebied. Daar werden de lichtzwakke objecten gevonden. De sterrenkundigen leiden uit het spectrum af dat het melkwegstelsels betreft die zich net aan het vormen zijn. Verondersteld wordt dat dergelijke proto-sterrenstelsels de bouwstenen zijn van sterrenstelsels als onze Melkweg.
Een groot onzichtbaar sterrenstelsel bevindt zich mogelijk dicht bij ons melkwegstelsel, zo suggereren onderzoekers. Een massief object van dat kaliber kan de verklaring zijn voor een mysterieuze zwaartekracht die wordt uitgeoefent op ons sterrenstelsel. Dat concluderen de wetenschappers Avi Loeb en Ramesh Narayan van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics in de Verenigde Staten nadat ze verschillende metingen verrichtten met de 2 Micron Redshift Survey, waar astronomen de omgeving van ons melkwegstelsel in kaart mee willen brengen.
Nieuwe satellietfoto’s van Antarctica geven een tien maal zo scherp beeld van het continent als de huidige. De daarmee samengestelde nieuwe kaart moet geologen en klimaatonderzoekers helpen bij het interpreteren van onder meer hoogteverschillen in de ijskap. De kaart, bestaande uit 1100 foto’s van de Amerikaanse Landsat-7 satelliet, werd dinsdag gepresenteerd door NASA, de Amerikaanse geologische dienst USGS en the British Antarctic Survey. Op de foto’s zijn details ter grootte van 15 meter zichtbaar.
Eén van de meest snel bewegende sterren die ooit is waargenomen daagt de huidige theorieën uit om zijn enorme snelheid te verklaren. De kosmische kanonskogel, een neutronenster die de naam RX J0822-4300 draagt, is ontdekt met NASA’s Chandra X-ray Observatory. Astronomen gebruikten waarnemingen van het observatorium, die de afgelopen vijf jaar zijn gedaan, en hebben aangetoond dat de ster met een snelheid van 4,8 miljoen kilometer per uur beweegt door het supernovarestant Puppis A en uiteindelijk over vele jaren uit ons melkwegstelsel zal verdwijnen.
Maarliefst zestien wetenschappers zijn op dit moment bezig met het analyseren van gegevens die zijn verzameld door NASA’s ruimtesonde Cassini. De sonde, die sinds 2004 onderzoek doet naar planeet Saturnus en zijn manen, heeft bewijs gevonden voor het bestaan van zware, negatieve ionen in de hoogstgelegen regionen van de atmosfeer van Titan. Deze ionen kunnen de organische bouwstenen zijn voor gecompliceerde moleculen en hun aanwezigheid in Titans atmosfeer komt door de chemische compositie van zijn dampkring als een complete verassing voor wetenschappers.
Ingenieurs van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA houden op dit moment een potentiële, toch relatief nieuwe lek in de gaten aan boord van het internationale ruimtestation ISS. Volgens het agentschap is er geen reden tot paniek en zou de huidige bemanning van Expeditie 16 geen gevaar lopen. Woordvoerdster Lynette Madison van de NASA zei vanmiddag dat de verbinding tussen de nieuwe Harmony Module en het Destiny Laboratory de boosdoener is, waardoor er per dag ruim 1,3 kilogram aan lucht ontsnapt uit het complex.
De Europese ruimtesonde Venus Express heeft voor de eerste keer kunnen bevestigen dat de atmosfeer van onze buurplaneet Venus zijn eigen bliksem genereert. De ontdekking is een deel van de resultaten die de missie tot nu toe heeft opgeleverd en verscheen vandaag in een speciale sectie van de laatste uitgave van het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Onze buurplaneet is een helse plaats van hoge temperaturen en een verpletterende luchtdruk.
Een nieuwe foto van NASA’s Hubble Space Telescope van het spiraalvormige sterrenstelsel M74 herinnert men aan de feestelijke verlichting in de winter tijdens kerstmis. De afbeelding, die een compositie is van twee foto’s die respectievelijk in 2003 en 2005 werden genomen door de ruimtetelescoop, toont heldere gebieden aan de rand van het spiraalstelsel die vol zitten met gloeiend gas, wat betekent dat het object rijk is aan stervorming. Beelden van het sterrenstelsel die werden verzameld door het Gemini Observatory en de Canada-France-Hawaii Telescope werden ook verwerkt in de compositie.
Op 6 december opent ASTRON met een korte ceremonie haar nieuwe Radio Observatory Control Room in Dwingeloo. Vanuit deze Control Room worden de sterrenkundige waarnemingen van zowel de LOFAR als de Westerbork radiotelescoop gecoördineerd. De operationele activiteiten voor beide radiotelescopen, waarvan de mogelijkheden elkaar uitstekend aanvullen, zijn geïntegreerd in de Radio Observatory van ASTRON – oftewel de Radiosterrenwacht.
Het Europese ruimtelaboratorium Columbus staat klaar om op 6 december gelanceerd te worden met Space Shuttle Atlantis. Spannende tijden voor het Nederlandse bedrijf Bradford Engineering, dat verschillende onderdelen voor Columbus bouwde.
NASA’s Mars Reconaissance Orbiter heeft de eveneens Amerikaanse Mars Exploration Rover Spirit gefotografeerd vanaf grote hoogte boven het Martiaanse oppervlak. De camera HiRISE van de ruimtesonde legde in september 2006 het gebied ‘Home Plate’ – dat zich bevindt in de Gusev-krater – vast, waarin een klein zwart stipje te zien is: de Marsrover Spirit. Het karretje doet daar al enkele jaren onderzoek naar het gesteente dat te vinden is op onze buurplaneet, al lijkt de missie van Spirit en zijn ‘broertje’ Opportunity niet meer al te lang te duren.
Het communistische land China heeft vanmorgen op een gala de eerste maanfoto die is gemaakt door een Chinese ruimtesonde getoond aan het publiek. De foto, die enkele uren na de aankomst van China’s eerste maansonde Chang’e 1 werd genomen, is het eerste beeld van een reeks foto’s die het komende jaar genomen moet worden door de sonde. In het Beijing Aerospace Control Center zei Wen Jiabao. premier van China, dat “de droom van vele Chinezen is uitgekomen.”
Uit een rapport dat is opgesteld door de internationale ontwikkelingsorganisatie Oxfam en vandaag werd gepubliceerd blijkt dat er de afgelopen twintig jaar vier keer zoveel weerrampen plaats hebben gevonden, iets wat te wijten is aan de opwarming van onze planeet. In de jaren tachtig vonden er gemiddeld 120 rampen plaats die veroorzaakt werden door het weer, terwijl er de afgelopen jaren steeds meer dan 500 weerrampen plaatsvonden. Het dodental door de rampen is opgelopen met 80 miljoen mensen sinds bijna twintig jaar geleden.
Het Internationale Ruimtestation ISS is klaar voor de komst van de Europese ruimtelaboratorium Columbus. Gisteren hebben twee astronauten succesvol een derde ruimtewandeling gemaakt met de laatste technische handelingen zodat het laboratorium aan het ISS kan koppelen.
Er is definitief een akkoord tussen de EU-landen en het Europese Parlement over de financiering van Galileo, het miljardenproject voor dertig Europese satellieten in de ruimte. Dat meldde het Portugese voorzitterschap van de Europese Unie vrijdagavond laat na een marathonvergadering van EU-ministers, eurocommissarissen en europarlementariërs.
Gisteren was het dertig jaar geleden dat de eerste Europese weersatelliet werd gelanceerd. Met behulp van eigen weersatellieten kon Europa eigen weergegevens krijgen van Europa zelf. Het weersatellietprogramma is ontstaan door de ISRO, een voorloper van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA.
In augustus maakten radioastronomen bekend dat ze een enorm gat in het universum hadden gevonden. Met een diameter van bijna een miljard lichtjaar ligt de leegte in het sterrenbeeld Eridanus en heeft veel minder sterren, gas en sterrenstelsels dan normaal het geval is. Het is groter dan iemand ooit had verwacht en het is voorbij het huidige begrip van de kosmologie. Wat zou zo’n gat veroorzaakt kunnen hebben? Een team van fysici heeft nu een verassende verklaring gevonden: “Het is de afdruk van een ander heelal voorbij de rand van ons universum,” zei Laura Mersini-Houghton van de Universiteit van North Carolina.
Hebben wij het lot van het heelal door het te bekijken verzegeld? Dat is de verbazingwekkende vraag die door twee astrofysici wordt gesteld, die suggereren dat wij ervoor hebben gezorgd dat het leven van het heelal eerder eindigt. Dankzij het detecteren van donkere energie, materie die volgens wetenschappers zorgt dat het heelal sneller uitdijt, zou het einde van het universum dichterbij zijn gebracht, zo denken twee wetenschappers uit de Verenigde Staten.
Krijgt de Britse astrofysicus en weersvoorspeller Piers Corbyn toch gelijk? Weerinstituut KNMI heeft in ieder geval een weerwaarschuwing afgegeven voor het wegverkeer en de scheepvaart. Het KNMI meldt voor vandaag: aan de kust en op het IJsselmeer neemt de wind toe tot krachtig of hard, 6 tot 7 en in het noordwestelijk kustgebied mogelijk korte tijd tot stormachtig windkracht 8.
Op 25 december 2003 kwam Europa’s eerste Marssonde aan bij de planeet Mars. Bijna vier jaar later blijft Mars Express boeken herschrijven als de Mars Express weer zijn gegevens terugstuurt naar de aarde. Vandaag, 23 november, heeft de Mars Express zijn 5000ste omloop om de Rode Planeet gemaakt.
Rusland gaat een nieuw lanceercentrum voor ruimtevaartuigen in het verre oosten van het land bouwen. Dat maakte vicepremier Sergej Ivanov woensdag bekend. De nieuwe faciliteit, die Vostotsjni gaat heten, komt in de regio Amoer die grenst aan China. Het project moet in 2015 voltooid zijn. Er zullen civiele en militaire raketten worden gelanceerd, aldus Ivanov. Vanaf 2018 zullen hier vandaan ook bemande missies de ruimte in worden geschoten. Hoeveel het gaat kosten, maakte Ivanov niet bekend.
Met behulp van observaties van NASA’s Spitzer Space Telescope zijn astronomen tot de conclusie gekomen dat de aanwezigheid van onze naaste buur, die vermoedelijk is ontstaan nadat een object ter grootte van Mars in botsing kwam met de aarde, een zeldzaam fenomeen is in het heelal. Naar schatting is er slechts in één van de tien tot twintig zonnestelsels in het universum een maan aanwezig die lijkt op die van ons. Dat zou betekenen dat er in vijf tot tien procent van de tot nu toe ontdekte planetenstelsels een soortgelijke natuurlijke satelliet zou voorkomen.
Astronomen hebben mogelijk een zeldzaam nieuw type ster ontdekt. Het object, dat veel overeenkomsten toont met een witte dwergster die de zon aan het eind van zijn leven zal worden, wordt omhult door een geheimzinnige laag van koolstofas. De bevindingen kunnen astronomen helpen met het beantwoorden van vele vragen die te maken hebben met het leven en de dood van sterren, zo is te lezen in de laatste uitgave van het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
De rode planeet Mars werd gedurende honderd miljoen jaar nadat de planeet was gevormd bedekt met een oceaan van gesmolten gesteente, zo hebben onderzoekers van het Lunar and Planetary Institute en NASA’s Johnson Space Center in de Amerikaanse staten Houston en Florida aangetoond. De onderzoekers zijn tot deze conclusie gekomen nadat ze verschillende isotopen van neodymium en samarium aantroffen in meteorieten die afkomstig zijn van onze buurplaneet.
Twee bemanningsleden van het Internationale Ruimtestation ISS hebben gisteren een ruimtewandeling van zeven uur gemaakt om het ISS voor te bereiden op de komst van het Europese ruimtelaboratorium Columbus.
Begin deze maand kwam het bericht dat Nederland eind november met een zware storm te maken zou krijgen. Afgelopen week werd de voorspelling van Piers Corbyn voor negentig procent bevestigd door een Finse meteoroloog en een paar dagen geleden verscheen het bericht op AstroVersum dat er geen superstorm zal komen. Echter heeft Piers Corbyn nu een nieuwe datum geprikt voor de storm.
Afgelopen week raasde de Rosetta-sonde langs de aarde om meer snelheid te krijgen voor zijn reis naar de komeet Churyumov-Gerasimenko, die hij over ongeveer 7 jaar zal bereiken. Tijdens de scheertocht langs de aarde zijn foto’s gemaakt, die eerder al te zien waren op AstroVersum.
De ruimtesonde MESSENGER heeft de helft bereikt van zijn reis naar Mercurius, die in totaal zes jaar en acht maanden in beslag neemt. Op 3 augustus 2004 werd de sonde door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA gelanceerd. Op 18 maart 2011 arriveert de sonde bij de rotsplaneet, nadat er enkele koerscorrecties en twee passages langs de planeet zijn uitgevoerd om de snelheid van MESSENGER te verminderen.
Onze ster is mogelijk kleiner dan gedacht, zo suggereert een nieuwe studie. Indien de suggestie juist is kunnen andere eigenschappen van de zon, zoals zijn interne temperatuur en zijn dichtheid, ook anders zijn dan eerder werd verondersteld. Het begrijpen van het inwendige van onze moederster is erg belangrijk, aangezien het wetenschappers zou kunnen helpen om meer te weten te komen over het weer in de ruimte en hoe het zonnestelsel precies in elkaar zit.
De Nederlandse astronoom Floris van der Tak heeft voor het eerst verzuurde stofwolken waargenomen buiten ons eigen melkwegstelsel. Hij richtte daarvoor op Hawaï de James Clerk Maxwell Telescope op twee nabij gelegen melkwegstelsels. Astronomen denken dat verzuring de vorming van sterren en planeten in de stofwolken remt. Het is nu wachten op de precisiewaarnemingen met het door SRON gebouwde ruimte-instrument HIFI op de volgend jaar te lanceren ruimtetelescoop Herschel. Van der Tak: “Mijn waarneemvoorstel heb ik al ingediend.”
Er komt geen superstorm komend weekend die door de Britse weerkundige Piers Corbyn is voorspeld. Op de laatste weerkaarten is te zien dat het komend weekend lekker rustig weer wordt. De verwachtingen zijn nog niet honderd procent zeker, echter kunnen we al zeggen dat er niets wijst op het ontstaan van een (super)storm.
Het koude, harde, geïsoleerde landschap van Antarctica gaat in gebruik genomen worden door de NASA om een conceptmodel voor een astronautenverblijfplaats op de maan te testen. Ze zullen deze opblaasbare woning voor een jaar naar Antarctica brengen om te testen. De NASA werkt in dit project samen met het National Science Foundation in Arlington, deze laatste beheert het McMurdo Station, en ILC Dover dat het prototype heeft gebouwd. Deze drie organisaties zullen hun verzamelende gegevens voor 13 maanden met elkaar delen, het project begint in januari 2008 en eindigt op februari 2009.
NASA’s Chandra X-ray Observatory heeft een gebied waarin actieve stervorming plaatsvindt op een afstand van 10.000 lichtjaar van de aarde in de nevel NGC 281 gefotografeerd. De compositiefoto laat zowel gebieden zien waar er veel sterren worden gevormd als gebieden waar sterren aanwezig zijn die meer dan drie miljoen jaar oud zijn. In totaal heeft het observatorium driehonderd individuele bronnen van röntgenstraling gedetecteerd, die vooral in de centrale sterrenhoop IC 1590 te vinden zijn. Hierdoor kunnen wetenschappers erachter komen hoeveel invloed deze straling heeft op gas in het gebied, het materiaal dat nodig is voor stervorming.
De eerste lancering van Sea Launch na de mislukking van januari is opnieuw een dag verschoven, zo heeft een woordvoerster van Sea Launch enkele uren voor de lift-off, die naar vandaag was verschoven, bekendgemaakt. Oorzaak zijn de ongewoon krachtige windsnelheden en zeestromingen. Sea Launch is een gedurfd internationaal project waarbij een opgewaardeerde Russisch-Oekraïense Zenith-raket vanop een omgebouwd olieplatform, dobberend in de Stille Oceaan en op de evenaar, met commerciële satellieten wordt gelanceerd.
De superstorm die eerder werd voorspeld door de weerkundige Piers Corbyn uit Groot-Brittanië lijkt er dan toch echt te komen eind deze maand. De Finse weerkundige Magnus Hagelstam, zijn collega van Weather Action, zegt in een update op zijn website dat de kans negentig procent is dat er een superstorm over het westelijke deel van Nederland trekt. Ook Denemarken, Groot-Brittannië en het noordwestelijke deel van onze oosterburen in Duitsland krijgen een heftige storm te verwerken volgens hem.
Deze prachtige compositie van opnames van Rosetta’s OSIRIS camera laat de aarde bij nacht zien. Onder in beeld wordt Antarctica verlicht door de middernachtzon, en in het bovenste deel zijn de verstedelijkte gebieden op het noordelijk halfrond duidelijk zichtbaar. De opnames zijn gemaakt op 13 november rond 20.00 uur Nederlandse tijd, zo’n twee uur voor Rosetta vlak langs de aarde scheerde.
Astronomen hebben bewijs gevonden voor het ontstaan van jonge, aardse rotsplaneten rond de ster HD 23514 in de bekende sterrenhoop Pleiaden, dat ook wel het Zevengesternte of M45 wordt genoemd en met het blote oog zichtbaar is aan de hemel tijdens een heldere winteravond. Met behulp van de infraroodcamera van de Gemini North Telescope heeft een team van astronomen infrarode straling opgevangen dat afkomstig is van heet stof dat een zonachtige ster met een leeftijd van 100 miljoen jaar omringt.
Nederlandse sterrenkundigen hebben een verklaring gevonden voor de eigenaardigheden die de heldere supernova van 18 september 2006 kenmerken. Supernova SN2006gy was niet alleen de helderste ooit waargenomen, maar bleek ook een buitengewoon hoge concentratie waterstof te vertonen in de schokgolf die volgde op de gigantische explosie, terwijl dat bij dit type supernova nooit voorkomt.
Een twintigtal oud-piloten en ex-regeringsfunctionarissen eisen dat de Amerikaanse regering haar onderzoek naar het bestaan van ufo’s heropent. Volgens een maandag in Washington gepubliceerd appel is dat een kwestie van nationale veiligheid. “Wij willen dat de regering van de VS ophoudt met het onderhouden van de mythe dat er voor alle ufo’s simpele, conventionele verklaringen zijn”, aldus Fife Symington, een voormalig gouverneur van Arizona, die zegt dat hij als piloot van de Amerikaanse luchtmacht in 1997 zelf een ufo heeft gezien.
Voorheen was de zon het grootste object in het zonnestelsel. Nu is komeet 17/P Holmes dat. De spectaculaire uitbarstende komeet 17/P Holmes explodeerde op 24 oktober jongstleden en werd daarna vele malen groter en helderder. De meest vreemde komeet ooit groeit nog steeds en is op dit moment het grootste alleenstaande hemellichaam in ons planetenstelsel. De diamater van de vage sferische wolk die de komeet omringt is nu 1,4 miljoen kilometer, zo maten astronomen van het University of Hawaii Institute for Astronomy afgelopen 9 november. Dat betekent dat 17/P Holmes nu zo’n 10.000 kilometer groter is dan onze moederster.
Het Minor Planet Center, dat gaat over het verstrekken van informatie over pas ontdekte asteroïden, heeft afgelopen week bijna alarm geslagen nadat een voorheen onbekende asteroïde de aarde zou passeren op een afstand van slechts 5600 kilometer. Het object, dat voorheen door het leven ging als 2007 VN84, zou onze planeet vandaag op een kleine afstand gaan passeren en daarmee één van de meest dichtbij passerende asteroïden zijn die sinds de oprichting van de organisatie is ontdekt. Het had niet veel gescheeld of de instantie had de wereldpers op de hoogte gebracht van de dreiging van de asteroïde, die later de ruimtesonde Rosetta bleek te zijn.
De Japanse maansonde Kaguya (SELENE) heeft opnieuw spectaculaire beelden gemaakt vanuit de ruimte. Op de beelden, die net als de vorige video’s die de maanverkenner naar de aarde stuurde in HD-kwaliteit zijn, is te zien hoe onze blauwe planeet langzaam achter de horizon van de maan tevoorschijn komt. Aangezien de maan geen atmosfeer zoals de aarde bezit wordt het beeld van de aarde niet vervormd en is het verschijnsel dan ook erg bijzonder te noemen.
Rusland en India hebben gisteren, maandag, besloten gezamenlijk een onbemand ruimteschip naar de maan te sturen. Dat heeft de Indiase premier Manmohan Singh maandag gezegd, nadat hij had gesproken met de Russische president Vladimir Poetin.
De lancering van de Europese raket Ariane-5 is opnieuw uitgesteld. Afgelopen vrijdag werd de lancering al uitgesteld naar gisteren, maar die is dus opnieuw uitgesteld. Enkele uren voor de lancering kwam er een bericht dat de lancering uitgesteld zou worden vanwege een probleem met het voltanken van de tank van de raket.
Afgelopen nacht heeft China met succes een nieuwe satelliet in een baan om de aarde gebracht. De aardobservatiesatelliet Yaogan 3 vertrok om 23.48 uur Nederlandse tijd met een Lance Mars 4C raket vanaf de basis Taiyuan in de noordelijke provincie Shanxi.
ESA’s komeetverkenner Rosetta scheert op 13 november langs de aarde. Tijdens deze scheervlucht krijgt de satelliet extra snelheid mee voor zijn reis naar komeet Churyumov-Gerasimenko.
Deze week in onze wekelijkse rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ de Baitoushan. De Baitoushan is een berg in de Democratische Volksrepubliek van Korea, Noord-Korea. De Baitoushan is een vulkanische berg die sinds 1702 de grens bepaalt tussen Noord-Korea en Volksrepubliek China.
De ongetwijfeld meest vreemde komeet van de laatste tijd, komeet 17/P Holmes, heeft zijn prachtige blauwe staart verloren, zo blijkt uit verschillende foto’s van amateur-astronomen. De loslating hoeft niet noodzakelijk iets te maken te hebben met een nieuwe uitbarsting. De staarten van kometen kunnen namelijk ook loslaten door de elektrisch geladen deeltjes in de zonnewind, welke magnetische stormen rond de komeet teweegbrengen. Het verschijnsel is te vergelijken met geomagnetische stormen op aarde, die ook door de zonnewind worden veroorzaakt en de oorzaak zijn voor het verschijnen van poollicht.
Al veertig jaar was het een raadsel wat de bron van deze deeltjes is die af en toe de aarde bereiken. Maar uit waarnemingen van het Pierre Auger Observatorium in Argentinië blijkt dat deze deeltjes uit de richting van de superzware zwarte gaten komen.
Afgelopen nacht om 0.50 uur Nederlandse tijd is de Delta 4-Heavy raket gelanceerd vanaf Cape Canaveral in Florida met aan de boord de DSP-23 satelliet van de Amerikaanse luchtmacht. De militaire satelliet moet de Verenigde Staten waarschuwen wanneer andere landen een raket lanceren. De satelliet is het laatste vaartuig dat de ruimte betreedt nadat 23 andere satellieten van Amerika’s Defense Support Program in een baan rond de aarde werden gebracht. Het is pas de vierde keer dat er een Delta 4-Heavy raket, de grootste onbemande raket van de Verenigde Staten, wordt gelanceerd.
Vanochtend is de Space Shuttle Atlantis bovenop een voertuig naar het lanceerplatform 39B verplaatst. De Space Shuttle begon vanmorgen om 10.43 uur Nederlandse het assemblagegebouw (VAB) te verlaten voor de tocht naar het lanceerplatform op het Kennedy Space Center.
De voorziene lancering van een krachtige Ariane-5 draagraket op de Europese lanceerbasis in Kourou in Zuid-Amerika is door technische problemen voor onbepaalde tijd uitgesteld. Dit heeft Jean-Yves Le Gall van het Europese lanceerbedrijf Arianespace meegedeeld.
Vergeet Mars – de manen Phobos en Deimos van de rode planeet kunnen de volgende stop in het zonnestelsel zijn voor de mensheid, zo zeggen wetenschappers. Tijdens een conferentie bij NASA’s Ames Research Center in de Amerikaanse staat Californië afgelopen woensdag waren wetenschappers het erover eens dat astronauten hun eerste voetstappen op één van de manen binnen tien jaar kunnen zetten. Zij zijn volgens hen de meest toegankelijke planetarische hemellichamen in ons zonnestelsel en zouden makkelijker te bestuderen zijn door robots dan onze eigen satelliet, de maan.
Eind september wees alles erop dat ESA’s Young Engineers Satellite YES-2 slechts gedeeltelijk geslaagd was. Maar na nauwkeurige analyse van de informatie blijkt volgens de bouwers dat het experiment veel beter gefunctioneerd heeft dan in eerste instantie werd gedacht.
Op 23 oktober jongstleden vertrok Space Shuttle Discovery met zijn zevenkoppige bemanning richting het internationale ruimtestation ISS voor zijn missie STS-120. Na een bewogen missie met verschillende ruimtewandelingen en het koppelen van de module Harmony aan het ruimtestation landde het ruimteveer gisteren iets na zeven uur Nederlandse tijd weer op aarde. AstroVersum zocht de mooiste foto’s die gemaakt zijn tijdens deze missie voor jou uit.
Ooit je afgevraagd wat je zou zien als je in een baan om de maan draaide? Daar kan je achter komen nu de Japanse ruimtesonde Kaguya spectaculaire beelden heeft gemaakt van het maanoppervlak, die door de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA samengevoegd zijn tot een prachtige video. Kaguya is uitgerust met een videocamera die video’s maakt in HD-kwaliteit op een hoogte van honderd kilometer boven het oppervlak van onze naaste buur. Zet je schrap en lees gauw verder!
Het Amerikaanse ruimteveer Discovery is veilig geland op het Kennedy Space Center in Florida met zijn zeven bemanningsleden aan boord, zo was rechtstreeks te volgen op NASA TV. Gisteren om 19.02 uur stonden de wielen van het ruimteveer aan de grond en dit was het definitieve einde van de vlucht die vijftien dagen heeft geduurd. Zoals altijd viel het ruimteveer als een baksteen naar beneden in de laatste fase van zijn afdaling.
Twee weken geleden lanceerde China zijn eerste satelliet naar de maan, de Chang’e-1. De Chang’e-1 heeft de tocht van ruim 380.000 kilometer naar de maan achter de rug en is veilig in een baan om de maan gekomen. Omdat er geen problemen zijn opgetreden tijdens de baancorrecties van de ruimtesonde zal de missie langer gaan duren dan eerder werd verondersteld, zo meldde Xinhua.
De bemanning van de Space Shuttle Discovery hebben maandag al afscheid genomen van het Internationale Ruimtestation ISS en de blijvende bemanningsleden. De Discovery zal vandaag waarschijnlijk landen op het Kennedy Space Center in Florida. De Space Shuttle Discovery landt vandaag dan om 19.02 uur Nederlandse tijd. Het weer wordt waarschijnlijk geen spelbreker voor de landing.
Het ambitieuze Chinese ruimtevaartprogramma begint steeds meer vorm te krijgen. Na de eerste Chinese astronaut, in 2003, en de eerste Chinese maanmissie die momenteel gaande is, wil Peking rond het jaar 2020 een eigen permanent ‘werkstation’ in de ruimte, aldus verscheidene Chinese media.
Vanaf de aarde naar een ondergaande ster kijken, kan heel romantisch zijn. Maar als een ruimtevaartuig doet dat vanuit zijn baan, kan het geheimen over de atmosfeer van planeten ontrafelen. Dat gebeurt met behulp van zogenaamde stellaire occultatie. Jean-Loup Bertaux, van het Franse Service d’Aeronomie du CNRS, heeft als eerste voorgesteld om die techniek te gebruiken tijdens een ESA-missie. Het ruimtevaartuig observeert sterren op hun weg achter de atmosfeer van een onderzochte planeet langs tot ze uiteindelijk onder de horizon van de planeet uit het zicht verdwijnen.
Astronomen kondigden vandaag aan dat ze een ster met een kroost van planeten hebben gevonden die veel overeenkomsten tonen met de hemellichamen in ons eigen zonnestelsel. De planeten zijn gevonden bij de zonachtige ster 55 Cancri, waar tot nu toe maarliefst vijf planeten bij werden ontdekt – een record. Vier planeten die deel uitmaken van het stelsel werden eerder ontdekt, maar nu kan er nog één toegevoegd worden aan deze lijst. 55 Cancri bevindt zich op ‘slechts’ 41 lichtjaar van de aarde in de richting van het sterrenbeeld Kreeft. Het stelsel bevat een groep van vier planeten die zich dicht bij hun moederster bevinden en één planeet die in de buitenste regionen te vinden is.
Studenten sterrenkunde aan de Universiteit Leiden hebben een exoplaneet, een planeet buiten ons eigen zonnestelsel, ontdekt. Het hemellichaam, net zo groot als Jupiter, draait in tweeeneenhalve dag om een ster die veel op onze zon lijkt. De afstand tot de ster is zo klein dat het aan het oppervlak van de planeet meer dan 1000 graden heet is. De voorlopige naam van het object is OGLE2-TR-L9. Het onderzoek wordt binnenkort gepubliceerd in het Europese wetenschappelijke tijdschrift Astronomy & Astrophysics.
Het Amerikaanse ruimteveer Discovery heeft zich zoals gepland losgekoppeld van het internationale ruimtestation ISS na een bewogen maar geslaagde complexe assemblagemissie, zo was rechtstreeks op NASA TV te volgen. De shuttle meerde om 11.32 uur Belgische tijd van de Amerikaanse labmodule Destiny af. Dit gebeurde boven het zuiden van de Stille Oceaan. Co-piloot George Zamka maakte toen een omloop rond het complex. Later op de dag zal de bemanning het hitteschild van hun ruimteveeropnieuw inspecteren.
Op 1 augustus 2008 vindt er een totale zonsverduistering in maarliefst vier continenten plaats. De centrale lijn van de totale zonsverduistering loopt op die dag onder meer door Groenland, Rusland, een gedeelte van zuidoost-Azië en China. In Nederland en Europa is er een gedeeltelijke zonsverduistering te zien, de maan zal in ons land onze ster voor 25 procent bedekken tijdens het hoogtepunt. De reisorganisatie Waecicu Tours organiseert een zonsverduisteringreis naar Siberië, waar de totaliteit van deze eclips het beste te zien zal zijn. Schrijf je in via AstroVersum en krijg 25 euro korting op jouw reis!
De Engelse weerkundige Piers Corbyn heeft voorspeld dat er eind november een orkaan raast over ons land, zo meldt onder meer het Algemeen Dagblad vandaag. Volgens de Engelsman krijgt ons land komend weekend al een voorproefje van de superstorm. “Tussen 8 en 13 november aanstaande trekt een storm met windstoten van 145 tot 175 kilometer per uur over West-Europa.” De storm die tussen 24 en 28 november plaats gaat vinden zal volgens hem daar nog een schepje bovenop doen, want Corbyn voorspelt aan de hand van de zonneactiviteit dat de kans tachtig procent is dat er windsnelheden van boven de 200 kilometer per uur bereikt zullen worden.
Een vijf kilometer grote planetoïde heeft sinds kort de naam van een bekende Nederlandse kunstenaar. De grafische kunstenaar Maurits Cornelis Escher (1898-1972) heeft een planetoïde gekregen die zich bevindt tussen de banen van Mars en Jupiter. Planetoide Escher (4444) draait in 3,54 jaar om de zon.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ de Oranjerivier in het Zuidwesten van Afrika. Bij de Drakensberg, bij Zuid-Afrika en zichtbaar ten zuiden van de rivier en de grens bij Lesotho, loopt de Oranjerivier 2200 kilometer richting het westen die de grens vormt tussen Zuid-Afrika en Namibië (ten noorden van de rivier).
Het is de oudste telescoop ter wereld en ligt op de bodem van de oceaan. Oude zeebodemsedimenten hebben geopenbaard dat een supernova tijdens het geologisch tijdperk Plioceen er mogelijk voor heeft gezorgd dat er een kleine massasterfte plaatsvond op de aarde. Volgens Brian Fields van de Universiteit van Illinois in de Verenigde Staten toont de aanwezigheid van het radioactieve ijzer-60 op de zeebodem aan dat een exploderende ster op een afstand van zestig tot driehonderd lichtjaar van de aarde de atmosfeer van onze planeet zo’n vijf miljoen jaar geleden beschadigde.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA is begonnen met de voorbereidingen van een risicovolle ruimtewandeling die aanstaande zaterdag plaats gaat vinden en in het teken zal staan van het repareren van een gescheurd zonnepaneel van het internationale ruimtestation ISS. Het repareren van dit paneel is erg belangrijk voor de laatst dagen van de missie van Space Shuttle Discovery. De ruimtevaartorganisatie zegt dat het probleem opgelost moet worden voordat er een shuttle aan het complex kan koppelen. Als dit niet zou gebeuren zou de kans groot zijn dat er blijvende schade ontstond aan het kwakkelende en dure zonnepaneel.
ESA’s Mars Express heeft een tipje van de sluier opgetild die nog altijd hangt over één van de meest bijzondere gebieden op Mars: De Medusae Fossae-Formatie. Met de radar van de sonde zijn voor het eerst de dikte en elektrische eigenschappen van de lagen gemeten, wat nieuwe gegevens over de mogelijke oorsprong heeft opgeleverd. Mars Express heeft gegevens over dit gebied verzameld met de MARSIS-radar. Tussen maart 2006 en april 2007 is Mars Express talloze keren rond de planeet gevlogen om met zijn radar het oppervlak te peilen.
Een enorm explosie in het verre heelal is niet veroorzaakt door een stervende ster, zoals normaal het geval is, maar door twee dode sterren die met elkaar in botsing zijn gekomen nadat ze een lange tijd om elkaar heen draaien, zo toont een recentelijk uitgevoerd onderzoek aan. Twee witte dwergsterren bewogen onder invloed van hun zwaartekracht spiraalsgewijs naar elkaar toe en kwamen ongeveer driehonderd miljoen jaar geleden tot explosie toen ze in botsing kwamen. Astronomen veronderstelden eerder dat de supernova SN 2006gz ontstond door de ontploffing van een oude ster in het spiraalstelsel IC 1277.
Wanneer materie door een zwart gat opgeslokt wordt kan het in een ander heelal terechtkomen of worden opgesloten in een soort wormgat dat is verbonden met een ander zwart gat, zo suggereert een nieuwe studie. Wat er binnen in een zwart gat gebeurt met de opgeslokte materie is één van de grootste mysteries in de fysica. De theorie die het bestaan van zwarte gaten voorspelde – de algemene relativiteitstheorie – zegt dat alle materie in een centraal punt in het zwarte gat geplet wordt tot het een oneindige dichtheid krijgt, iets wat ook wel singulariteit wordt genoemd. Wat er vervolgens zou kunnen gebeuren is niet te voorspellen volgens wetenschappers, althans, door velen.
Een team van astronomen dat deelneemt aan het WASP-project, wat staat voor Wide Angle Search for Planets, heeft gisteren aangekondigd dat zij drie nieuwe planeten hebben ontdekt. De drie exoplaneten werden ontdekt toen zij vanaf de aarde gezien voor hun moederster stonden. Het bestuderen van dergelijke planeten buiten ons zonnestelsel staat wetenschappers toe om te onderzoeken hoe de planetarische stelsels zich vormen. Teams die deelnemen aan de WASP kunnen zowel planeten aan de noordelijke als de zuidelijke sterrenhemel ontdekken en de massa en grootte van deze hemellichamen is daardoor makkelijk te bepalen.
Amerikaanse ingenieurs hebben al een langere tijd het idee om een vliegtuig uit te vouwen en deze te laten vliegen in de ijle atmosfeer van onze buurplaneet, de rode planeet Mars. Zij hebben nu een nieuwe potentiële klant voor het concept: de DARPA, ook wel de Pentagon’s Defense Advanced Research Projects Agency. DARPA begon eerder dit jaar aan een project dat moet leiden tot de ontwikkeling van een onbemand vliegtuig dat onder de meest extreme omstandigheden zogenaamde ‘hotspots’ en andere verschijnselen die natuurrampen kunnen veroorzaken moet gaan bestuderen. Volgens directeur Tony Tether van de organisatie wordt het plan binnenkort voorgesteld aan president George Bush.
Onzichtbare magnetische veldlijnen die lijken op een DNA-molecuul dragen een steentje bij aan de geboorte van sterren, zo suggereert een nieuw model. Het model, dat is ontwikkeld door Antonio Chrysostomou van de Universiteit van Hertfordshire en zijn collega’s, toont aan dat het overvloedige materiaal en de overvloedige energie die een protoster in de beginfase van zijn leven bezit via spiraalvormige magnetisch veldlijnen weet te ontsnappen. Deze stellaire uittocht sleept genoeg impulsmoment met zich mee om de wolk van gas en stof waaruit sterren gevormd te laten doen instorten.
Gisteren is bij de derde ruimtewandeling van de missie STS-120 een zonnepaneel beschadigd geraakt tijdens het uitklappen. De zonnepaneel werd van een P6 Truss van het ruimtestation ISS ingeklapt en verplaatst naar een ander deel.
Een reeks van monumentale vulkaansuitbarstingen in India heeft er waarschijnlijk voor gezorgd dat de dinosauriërs 65 miljoen jaar geleden uitgestorven zijn, niet de inslag van een meteoriet in de Golf van Mexico. De erupties, die de gigantische vulkaanvlakte ‘Deccan Traps’ vormden, zijn nu de voornaamste verdachte in de bekendste en aanhoudende paleontologische moord die ooit heeft plaatsgevonden, zo hebben wetenschappers verklaard die de afgelopen tijd precies vast hebben kunnen stellen wanneer deze catastrofale vulkaanuitbarstingen plaats hebben gevonden.
Een nieuwe foto van NASA’s Hubble Space Telescope toont een paar van sterrenstelsels, bekend als Arp 87, die onder invloed van hun zwaartekracht om elkaar heen draaien en daardoor een kosmische dans lijken op te voeren. Het tweetal, dat bestaat uit de objecten NGC 3808 en NGC 3808A, maakt deel uit van een groep van bijna tweehonderd sterrenstelsels in het heelal die sterk vervormd zijn door de benadering van een ander sterrenstelsel. In deze sterrenstelsels worden er doorgaans meer sterren gevormd dan in andere stelsels, waardoor er reusachtige sterrijke clusters ontstaan van jonge sterren.
Astronomen hebben het meest zware zwarte gat ontdekt dat ooit is waargenomen, zo heeft de ruimtevaartorganisatie NASA vanmiddag bekend gemaakt. Twee weken geleden verbrak een massief zwart gat met een massa van zestien zonsmassa’s het record nog, maar het stellaire zwarte gat in het dwergsterrenstelsel IC 10 heeft dit record inmiddels alweer verpulverd. De nieuwe recordhouder heeft een massa die gelijk is aan 24 tot 33 zonsmassa’s en bevind zich op een afstand van 2,4 miljoen lichtjaar van onze planeet, in het sterrenbeeld Cassiopeia.
Op deze foto van de Envisat is de tropische storm Noël te zien. De storm beweegt richting het westen over de Caribische Zee. Op het moment dat deze foto werd genomen, zorgde de depressie onweer. Noël gaat op deze foto op weg naar Haïti en het Dominicaanse Republiek, die de storm vanochtend bereikte.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA gaat binnenkort zijn archief nalopen, op zoek naar documenten die hopelijk meer duidelijk kunnen geven over een UFO-incident dat in 1965 plaatsvond in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Er moest enkele weken geleden een hoorzitting in de rechterbank plaatsvinden in verband met de kwestie. De regering van de Verenigde Staten verzocht de ruimtevaartorganisatie enige tijd geleden om onderzoek te gaan doen naar een gebeurtenis die ongeveer veertig jaar geleden plaatsvond, waarbij een onbekend object aan de hemel te zien was en neerstortte in de bossen van Kecksburg, zo’n 65 kilometer ten zuidoosten van Pittsburgh.
In de nacht van zaterdag op zondag keert de hele Europese Unie terug naar de ‘echte’ tijd, de wintertijd. Om 3.00 uur gaan de klokken een uur achteruit. De wintertijd is de reële tijd, die overeenkomt met de stand van de zon. Er zijn in totaal zeventig landen in de wereld die de zomer- en wintertijd gebruiken, die vooral in Noord-Amerika, Noord-Azië en Europa te vinden zijn.
Een internationaal team van astronomen heeft honderden zwarte gaten ontdekt. De ontdekking is het eerste concrete bewijs dat de meeste melkwegstelsels zwarte gaten produceren als ze zo’n drieëneenhalf miljard jaar oud zijn. Het heelal is ongeveer 13,7 miljard jaar geleden ontstaan. Het totale aantal zwarte gaten is door de recente ontdekking verdubbeld. Astronomen hopen dankzij deze ontdekking vragen te kunnen beantwoorden over de precieze evolutie van sterrenstelsels zoals onze Melkweg.
Uit observaties van de Amerikaanse ruimtesonde Cassini blijkt dat de buitenste ringen van Saturnus (A-ring) afkomstig zijn uit manen die uit elkaar zijn gevallen. Astronomen vermoedden al langere tijd dat de ring ontstaan is door de botsing van twee of meer hemellichamen.
Gisteren is bij een inspectie aan het hitteschild van de Space Shuttle Discovery niets bijzonders gevonden. De inspectie met de robotarm, die lasers en een camera heeft, heeft bijna zes uur geduurd. “Niemand heeft iets tijdens de inspectie iets bijzonders gevonden”, aldus Rick Labrode, vluchtdirecteur.
De volle maan die komende nacht te zien zal zijn, zal de grootste volle maan zijn van dit jaar. Het is geen illusie. Sommige volle manen zijn echt groter dan anderen. Waarom? De baan van de maan is in een ellipsvorm.
Amateur-astronomen in Japan, het Midden-Oosten en Europa melden dat de komeet 17P/Holmes is uitgebarsten. De komeet, die eerder een magnitude van +17 had, is 500.000 keer zo helder geworden in de afgelopen 24 uur en is nu met het blote oog aan de sterrenhemel te zien in het sterrenbeeld Perseus, zelfs vanuit de stad. Iets ten westen van de heldere ster Mirfak (Alpha Persei) in het oosten is een gele ‘ster’ te zien met een magnitude van ongeveer +2.0. Waarschijnlijk wordt de komeet de komende uren en dagen nog helderder, al lijkt het weer niet mee te willen werken.
China heeft woensdag met succes zijn eerste maansonde gelanceerd. Om 11.05 uur (Nederlandse tijd) vertrok een raket van het type Lange Mars 3 met aan boord de sonde Chang’e 1 vanaf lanceerbasis Xichang, meldde Chinese media. De verkenningsvlucht geldt als eerste stap van het ambitieuze maanprogramma. Het communistische regime wil over vijf jaar een onderzoeksvoertuig naar de maan sturen.
In een verafgelegen sterrenstelsel vindt een diefstal van kosmische aandelen plaats, zo hebben astronomen ontdekt. Een team van astronomen heeft de laatste tijd met de Spitzer Space Telescope, een telescoop die waarnemingen doet in infrarood licht, de verjongingskuur van het sterrenstelsel 3C 326 North gevolgd, die tot stand komt door het stelen van grote hoeveelheden gas van een kleinere galactische buur. Het gas, dat een temperatuur heeft van ongeveer 730 graden Celsius, is voor een sterrenstelsel belangrijk om nieuwe sterren te vormen. Het massieve sterrenstelsel toont veel overeenkomsten met onze Melkweg.
China lanceert waarschijnlijk woensdag een maansonde, nog geen twee weken nadat de regionale rivaal Japan met succes een satelliet in een baan rond de maan bracht. Dat heeft de Chinese ruimtevaartorganisatie maandag bekendgemaakt.
Vandaag om 17.38 uur vertrok Space Shuttle Discovery voor een twaalf dagen durende missie naar het internationale ruimtestation ISS. De missie, die door het leven gaat als STS-120, staat in het teken van het brengen naar en vastkoppelen aan het ruimtestation van de Module Harmony, ook wel Node 2, die moet fungeren als een soort verbinding tussen het complex en modules die in de toekomst aan het station gekoppeld zullen worden, waaronder de Europese module Columbus.
– Laatste update: 17.50 uur
Sinds het begin van deze week woeden er ernstige bosbranden in het zuiden van de Amerikaanse staat Californië. Met een sterke oostelijke wind is het bestrijden van deze bosbranden zeer moeilijk. Gouverneur Schwarzenegger van Californië heeft 1500 man van de Nationale Garde opgeroepen om de brandweer bij te staan bij de bestrijding van de bosbranden. Hij heeft in zeven districten de noodtoestand uitgeroepen.
Een team van Leidse sterrenkundigen heeft aanwijzingen gevonden dat rond IRS48, een jonge ster vergelijkbaar met onze zon, een nieuwe planeet aan het ontstaan is. De vorming gaat gepaard met een opmerkelijke productie van ‘roet’. Astronoom Vincent Geers promoveert op 23 oktober aan de Leidse Sterrewacht op onderzoek naar deze zogenaamde polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) in de ruimte.
Sinds de ontdekking van de eerste exoplaneten in 1995 is de zoektocht naar planeten die op de aarde lijken in een stroomversnelling geraakt, al tonen de meeste planeten die buiten ons zonnestelsel ontdekt zijn maar weinig overeenkomsten met onze planeet. Eén van de meest opzienbare ontdekkingen is de aanwezigheid van zogenaamde Hete Jupiters, gasplaneten die op een afstand van minder dan 1/10 van de afstand tussen de aarde en de zon (150 miljoen kilometer) staan van hun moederster. Hoewel deze planeten samen met andere gasplaneten het grootste deel vormen van de 212 exoplaneten die tot nu toe ontdekt zijn, hebben astronomen nog maar weinig Aardachtige planeten gevonden. Maar volgens onderzoekers van de Universiteit van Londen gaat daar verandering in komen.
Uit onderzoek naar het nabij-infrarode spectrum van het Kuipergordelobject (50000) Quaoar met het Keck Observatory op het eiland Hawaï blijkt dat het oppervlak van de ijsdwerg verschillende kenmerken toont van kristalhelder waterijs, vast metaan en ethaan en andere koolwaterstoffen. Quaoar is het vijfde object in de Kuipergordel die deze stoffen blijkt te bezitten. De kleine hoeveelheden methaan en de grote hoeveelheden waterijs die op het oppervlak van de ijsdwerg te vinden zijn suggereren dat Quaoar een overgang is tussen de overvloed verkerende kleinere objecten in de Kuipergordel (KBO’s) en de paar grote KBO’s, zoals Pluto en Eris.
Donderdagavond, 18 oktober, om 18.06 uur werden de stuwrakketen van komeetjager Rosetta 42 seconden ontstoken om een tweede baancorrectie uit te voeren. Deze baancorrectie werd uitgevoerd voor een nadering met aarde, de tweede ‘swing-by’ van 2007.
De driekoppige bemanning van het internationale ruimtestation ISS is vanmiddag succesvol geland in Kazachstan, al verliep de afdaling naar het oppervlak niet helemaal vlekkeloos. De kosmonauten Fyodor Yurchikhin en Oleg Kotov en de Maleisische astronaut Sheikh Muszaphar Shukor, die plaatsmaken voor nieuwe mensen die het ruimtestation zullen bewonen, landden vanmiddag iets na half één met een Soyuz-capsule, die na een heftige afdaling landde in de steppen van Kazachstan en werd opgewacht door negen transporthelikopters van de Russische regering. De capsule week tijdens de afdaling maarliefst 347 kilometer van zijn koers af, waardoor alles niet vlekkeloos verliep.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ de geboorte van een ijsberg die tussen september 2006 en oktober van dit jaar ontstond. Een animatie, die bestaat uit verschillende foto’s die zijn genomen door de Advanced Synthetic Aperture Radar (ASAR) van de Europese satelliet Envisat, toont het losbreken van een grote ijsberg van het eiland Pine Island Glacier in het westelijke deel van het continent Antartica. Met een spanwijdte van bijna 34 kilometer en een lengte van 20 kilometer zou de ijsberg de helft van de Britse provincie Greater London in beslag kunnen nemen.
De ontwerpers van het beroemde planetariumprogramma Starry Night hebben aangekondigd dat er ook een versie voor de iPhone is. Het programma was al verkrijgbaar als widget voor de Mac OS X en was niet uit te top tien te krijgen. De iPhone is een combinatie van een iPod, mobiele telefoon en PDA van het Amerikaanse bedrijf Apple. In Europa wordt de iPhone eind 2007 verwacht.
Als Europa en Rusland als eerste op de planeet Mars willen landen, dan moeten ze gaan samenwerken. Dit is de conclusie van de Russische ambassadeur Vladimir Tsjizhov, die hij zei bij de officiele opening van een tentoonstelling over 50 jaar Spoetnik en ruimtevaart.
China heeft samen met de ESA een Chinees-Europese satelliet in de atmosfeer laten verbranden. Het gaat om de satelleliet Double Star TC-1 die in december 2003 werd gelanceerd. De Double Star heeft met een andere identieke sonde, Double Star TC-2, de magnetosfeer van de aarde onderzocht. Dit heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA bekendgemaakt.
De uitstoot en verspreiding van vervuilende stoffen en broeikasgassen in de atmosfeer is nu door iedereen te volgen met Google Earth. Het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON en het KNMI stellen de satellietbeelden van de ruimte-instrumenten SCIAMACHY en het Ozone Monitoring Instrument OMI beschikbaar via internet.
Met plannen voor het deelnemen aan het project omtrend het internationale ruimtestation ISS en het lanceren van een ruimtesonde die naar de Maan gaat op 24 oktober aanstaande is China een concurrent geworden voor andere landen die de ruimte op dit moment domineren, de Verenigde Staten en Rusland. In het begin van dit jaar lieten de Chinezen al zien dat ze in staat waren om vanaf de grond een satelliet te vernietigen, maar ze willen meer dan dat. Zo gelooft de Chinese regering erin dat het communistische land het volgende decenium eerder mensen op de Maan zet dan de Verenigde Staten. De toekomst zal het uitwijzen.
Willen we meer weten over Europa’s mysterieuze zee en Titans evolutie of kunnen we beter onderzoek gaan doen naar het oppervlak van naderende asteroïden en de donkere materie en energie in het heelal? Deze en afgelopen middag heeft een committee van de European Space Agency (ESA) de kandidaatmissies bekendgemaakt op het Space Science Advisory Committee (SSAC) die mogelijk tussen 2015 en 2025 gaan plaatsvinden. Een oproep van de Europese ruimtevaartorganisatie voor wetenschappelijke thema’s leidde tot een bijzonder rijke verscheidenheid aan voorgestelde bestemmingen.
Op dinsdag 23 oktober aanstaande vertrekt Space Shuttle Discovery voor een twaalf dagen durende missie naar het internationale ruimtestation ISS. De missie, die door het leven gaat als STS-120, staat in het teken van het brengen naar en vastkoppelen aan het ruimtestation van de Module Harmony, ook wel Node 2, die moet fungeren als een soort verbinding tussen het complex en modules die in de toekomst aan het station gekoppeld zullen worden, waaronder de Europese module Columbus. Om 17.38 uur Nederlandse tijd vertrekt het ruimteveer naar de ruimte.
Mars lijkt een kalme en verlaten planeet te zijn, maar dat is volgens wetenschappers de stilte voor de storm. Zij denken namelijk dat er momenteel iets gaande is onder het Martiaanse oppervlak. De grootste vulkaan van ons zonnestelsel, Olympus Mons, werd eerder als ‘uitgestorven’ verklaard, maar er bestaat een reële kans dat de 24 kilometer hoge supervulkaan tot uitbarsting gaat komen. Een recentelijk uitgevoerd onderzoek naar vulkanen op het Amerikaanse eiland Hawaï in combinatie met met foto’s van onze buurplaneet Mars wijzen erop dat de drie grootste vulkanen op Mars niet uitgestorven zijn, maar alleen slapen.
Vele amateur-astronomen hebben samen mogelijk een diepgaande uitdaging naar de huidige kosmologische theorieën geposeerd: het universum is scheef. Professionele astronomen hebben de afgelopen weken via vele bekende websites hulp gevraagd aan mensen om mee te helpen aan het project Galaxy Zoo, waarbij men een bijdrage kan leveren aan het in kaart brengen van de gehele sterrenhemel. Kosmologen zijn aangenaam verrast en zitten nu met de handen in het haar.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft de missie van de Marsrovers Opportunity en de Spirit voor de vijfde keer verlengd. Het vandaag genomen besluit kan de twee Marsrovers tot 2009 actief houden. Sinds begin 2004 rijden de twee Amerikaanse karretjes rond op de rode planeet Mars, maar zelfs enkele heftige stormen die woedden op onze buurplaneet en defecten aan de rovers konden Opportunity en Spirit niet stoppen.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ de oranje herfstkleuren in de bebosde gebieden in de omgeving van het Bovenmeer (midden). Het Bovenmeer is één van de vijf grootste meren in het ‘hart’ van het oostelijke deel van Noord-Amerika.
De kleurverschillen op de Saturnusmaan Iapetus zijn ontstaan door verplaatsing van water op de maan. Dit is de conclusie nadat de Cassini-sonde nieuwe informatie heeft verkregen van Iapetus. Al jaren werd er afgevraagd hoe Iapetus aan twee duidelijke kleursverschillen kwam. Volgens de nieuwe gegevens draait Iapetus niet om zijn eigen as en heeft altijd met dezelfde kant naar voren gestaan. Deze voorkant is heel donker van kleur en de achterkant licht van kleur, zonder dat er een kleurovergang te zien is.
Astronomen hebben met de Keck-telescoop op Hawaii en ESO’s Very Large Telescope in Chili motregen ontdekt op de Saturnusmaan Titan. Het gaat om druppels methaan, dat op Titan vloeibaar is vanwege de extreem lage oppervlaktetemperatuur van -183 graden Celsius. Titan is de grootste maan van ringenplaneet Saturnus en volgens wetenschappers lijkt de door een atmosfeer omgeven maan erg op onze planeet net na zijn geboorte.
De radiotelescoop in Dwingeloo staat op de lijst van 100 topmonumenten uit de ‘Wederopbouwperiode 1940-1958’. Dit is een belangrijke stap voor de Stichting CAMRAS, de stichting die de radio-telescoop in Dwingeloo nieuw leven inblaast. Onder het motto ‘gebruik is de beste wijze van behoud en beheer’ werkt de stichting CAMRAS aan het herstel van de telescoop om deze vervolgens beschikbaar te stellen voor onderwijs, publiek, amateurastronomen en radiozendamateurs.
In deze editie van ‘De aarde uit de ruimte’ de temperatuurverschillen in de Middellandse Zee. De onderstaande foto is genomen door Envisat’s AATSR (Advanced Along Track Scanning Radiometer) die temperaturen meette in het zuiden van de Middellandse Zee en het noorderlijk deel van Libie.
Een team van wiskundigen, die eerst de wiskunde achter de zogenaamde ‘onzichtbaarheidsmantel’ creëerden, heeft bekend gemaakt dat dezelfde technologie gebruikt kan worden voor het maken van een ‘elektromagnetisch wormgat’. Allan Greenleaf, professor van wiskunde aan de Universiteit van Rochester, Verenigd Koninkrijk, en zijn collega’s hebben een variatie bedacht op het onzichtbaar maken van bepaalde materie.
Gisteren hebben astronomen nieuwe beelden van Pluto vrijgegeven die de scherpste ooit zijn. Pluto, die dertig jaar een planeet was, degradeerde vorig jaar tot dwergplaneet door een beslissing van de Internationale Astronomische Unie. Pluto bevindt zich zo ver van de aarde dat er nog maar weinig duidelijke foto’s van de dwergplaneet zijn gemaakt.
Afgelopen twee weken verscheen de wekelijkse rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ niet, omdat ik geen tijd had om deze te schrijven. Daarom deze week drie dagen achter elkaar een editie. In deze editie de ijsvrije Foxe Basin, die zich bevindt aan de Atlantische Oceaan.
Wisselwerkingen tussen de zwaartekracht van onze natuurlijke satelliet en de planeten Venus en Jupiter kunnen mogelijk de oorzaak zijn van het kantelen van de baan van de Maan ten opzichte van de baan van de aarde om de zon, zo suggereert een nieuw computermodel. Wetenschappers denken dat onze enige natuurlijke satelliet ontstond toen een object ter grootte van planeet Mars in botsing met de aarde, zo’n 4,5 miljard jaar geleden. De gekantelde baan van onze naaste buur zou vele jaren geleden – en nu nog steeds – onder de invloed gestaan hebben van de aantrekkingskracht van de twee planeten, zo verklaarde Matija Cuk, astronoom aan de Universiteit van Columbia in Canada.
De ontdekking van een tot nu toe onbekende absorptie door een isotoop van koolstofdioxyde (CO2) in de atmosfeer van Venus en Mars, werd deze week aangekondigd op de vergadering van de Afdeling Planetaire Wetenschappen van de Amerikaanse Vereniging van Sterrenkunde in Orlando, Florida. Deze onlangs waargenomen absorptie zou een belangrijke rol kunnen spelen in het broeikaseffect op Venus. Bovendien zou zij het zoeken naar zogeheten ‘biotracers’ op Mars kunnen belemmeren, aangezien zij zich bevindt in een spectraal gebied waar ook absorpties van organische moleculen kunnen worden waargenomen.
Sirius A, de helderste ster aan de nachtelijke hemel, vormt samen met het kleine zwakke sterretje Sirius B een dubbelster. De zwaartekracht zorgt ervoor dat ze in een baan rond elkaar draaien. Tot voor kort was het sterrenkundigen een raadsel waarom de baan van Sirius de vorm heeft van een afgeplatte ellips. De getijdewerking – die bij het aarde-maan- systeem zorgt voor eb en vloed – zou gezorgd moeten hebben dat de baan van Sirius A en B cirkelvormig is.
De eerste radiotelescoop die speciaal ontwikkeld is voor de zoektocht naar buitenaardse beschavingen in het universum is vanaf vandaag in gebruik genomen. Een klein deel van de Allen Telescope Array, die is gebouwd in de Amerikaanse staat Californië, is afgelopen nacht in werking gesteld om te zoeken naar buitenaardse radiosignalen met behulp van 42 radioantennes. Wanneer het project afgerond wordt bevat het terrein in totaal 350 radioantennes, die ieder een doorsnede van ongeveer zes meter hebben. Naar dit moment hebben wetenschappers een lange tijd uitgekeken, omdat er tot nu toe alleen gewerkt werd met radiotelescopen met verouderde instrumenten.
Het weerkaatsen van zonlicht met behulp van vele spiegels in de ruimte is de beste manier om een asteroïde die op ramkoers met de aarde ligt niet te laten inslaan op onze planeet, zo blijkt uit een nieuwe studie. Deze methode met spiegels heeft twee andere voor de hand liggende opties verslagen, respectievelijk het opblazen van de naderende asteroïde met behulp van een nucleaire bom en het ‘verplaatsen’ van de ruimterots met behulp van een zogenaamde ‘ruimtetractor’. Wetenschappers hebben daarnaast acht andere manieren gevonden om een gevaarlijke asteroïde tegen te houden, die ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de ruimtevaart zijn bedacht.
Een groot aantal bacteriën gaat woensdag met een Sojoez-capsule het heelal in. Het gaat om een experiment van het Groningse bedrijf Bioclear dat in de ruimte een nieuw type biologisch luchtfilter wil testen. In 2003 mislukte het experiment omdat de spaceshuttle die de Groningse proef aan boord had, de Colombia, op de terugweg verongelukte.
De twee satellieten die Japan op 14 september heeft gelanceerd naar de maan, de Kaguya sonde en twee kleinere satellieten, zijn afgelopen vrijdag in een baan om de maan gebracht. De twee ruimtesondes moeten gegevens gaan verzamelen voor onderzoek naar de herkomst en ontwikkeling van de maan.
Als het aan het Britse bedrijf Travelex ligt komt er binnenkort echt ruimtegeld. Het bedrijf heeft namelijk een valuta uitgevonden die in de ruimte kan worden gebruikt.
De o zo beroemde Orionnevel (M42) staat veel dichterbij de aarde dan aanvankelijk werd verondersteld. Uit een recentelijk uitgevoerd onderzoek blijkt dat de broedplaats voor nieuwe sterren niet op een afstand van 1565 lichtjaren maar op een afstand van 1270 lichtjaren van onze planeet staat. Ook hebben astronomen aangetoond dat alle sterren in de bekende nevel twee keer zo oud zijn als werd gedacht. De nieuwe metingen werden gedaan met de Very Long Baseline Array (VLBA) van de Amerikaanse National Science Foundation en kunnen essentieel zijn voor de nog komende onderzoeken naar objecten in het heelal.
De omstreden wetenschapper Craig Venter uit de Verenigde Staten zegt dat hij een kunstmatige levensvorm heeft ontwikkeld dat hij begroet als een potentiële remedie tegen ziekte en het broeikaseffect. Gisteren (zaterdag) verklaarde Venter tegenover de Britse krant The Guardian dat hij een synthetisch chromosoom heeft gebouwd met behulp van chemische stoffen in een laboratorium en dat hij zijn precieze ontdekking binnen enkele weken wereldkundig zal maken. Volgens Venter is de bacterie onder andere in staat om nieuwe energiebronnen te ontwikkelen die het broeikaseffect tegen kunnen gaan. “De ontdekking is een belangrijke stap in de geschiedenis van de mensheid.”
Een team astronomen van de universiteit in Santa Barbara in de Amerikaanse staat Californië hebben het kleinste sterrenstelsel op een grote afstand ooit ontdekt. De unieke vondst betreft een klein dwergstelsel dat ruim honderd keer zo klein is als onze Melkweg en die zich op een afstand van meer dan zes miljard lichtjaar bevindt. Het stelsel is het kleinste object dat ooit op zo’n enorme afstand is waargenomen en is gedectecteerd met de hulpende hand van Moeder Natuur.
Vijftig jaar geleden om om 21:28 uur en 34 seconden Nederlandse tijd werd ’s werelds eerste kunstmaan, de Spoetnik, de ruimte in gelanceerd. Dit was het begin van de ruimtewedloop tussen de Verenigde Staten en de toenmalige Sovjet-Unie. Vanaf komend weekend start de wekelijke rubriek “50 jaar ruimtevaart”, waarin we dieper in zullen gaan op de missies die de afgelopen vijftig jaar hebben plaatsgevonden en die gaan plaatsvinden.
Als het aan enkele Britse wetenschappers ligt kunnen we over enkele jaren met een nieuwe munteenheid betalen, die speciaal gemaakt wordt voor gebruik in het universum. Dat vinden Britse wetenschappers, die het plan aanbieden aan de Bank of England. De nieuwe munt moet quid gaan heten, voor quasi-universele intergalactische denominatie, zo maakte George Fraser van de Universiteit van Leicester in het Verenigd Koninkrijk vandaag (donderdag 4 oktober 2007). Wetenschappers willen dat deze munteenheid in gebruik wordt genomen in verband met de plannen voor ruimtetoerisme in de toekomst.
Het ozongat boven Antarctica is zo’n 30 procent kleiner dan de recordgrootte van vorig jaar. Volgens metingen van de ESA-satelliet Envisat was het ozontekort 27,7 miljoen ton. Vorig jaar was er nog een gat van 40 miljoen ton. Het KNMI heeft dat op zijn website gemeld. Het ozontekort wordt bepaald uit berekeningen van de oppervlakte en de diepte van het ozongat.
De waarnemingen van exploderende vuurbollen aan de hemel lijken maar niet op te houden, want opnieuw hebben mensen een superbolide gerapporteerd die een luide knal veroorzaakte. Inwoners van de Amerikaanse staten Minnesota en Iowa zagen woensdagmiddag een helder object aan de hemel scheren na twee uur in de middag. Honderden ongeruste mensen uit Edina, Maple Grove en andere voorsteden belden naar de lokale autoriteiten nadat ze het bijzondere fenomeen hadden gezien. Volgens hen vloog het object van het noordoostelijke naar het zuidwestelijke deel van de hemel. In het zuidwesten van Minnesota hoorden mensen een luide knal.
De Amerikaanse STEREO-satelliet (Solar Terrestrial Relations Observatory) van de ruimtevaartorganisatie NASA heeft voor het eerst gefilmd hoe een staart van een komeet wordt afgerukt na een zonne-uitbarsting van de zon.
Astronomen hebben een ster ontdekt die exact hetzelfde is als onze zon. De onderzoekers, die de ster ontdekten met de 2,7-meter telescoop van het McDonald Observatory in de Amerikaanse staat Texas, zeggen het waarschijnlijk is dat er één of meer bewoonbare planeten in het planetaire stelsel van de ster kunnen huisvesten. De ster, die bekend is als HIP 56948, bevindt zich op meer dan tweehonderd lichtjaar van onze planeet. Zijn grootte, massa, temperatuur en chemische opbouw zijn allemaal exact hetzelfde als die van de zon. Opvallend is dat de astronomen geen één verschil konden vinden tussen onze ster en HIP 56948, behalve de leeftijd.
Astronomen hebben bewijs gevonden voor het bestaan van een protoplanetair stelsel waar een tweede aarde kan ontstaan, op een afstand van 424 lichtjaar van ons zonnestelsel. Met behulp van NASA’s Spitzer Space Telescopen ontdekten de astronomen een reusachtige gordel van verwarmd stof rond een jonge ster, HD 113766, die iets groter is dan onze zon. De gordel van stof, waaruit volgens wetenschappers planeten gaan ontstaan, bevindt zich in het middenste leefbare deel van het protoplanetaire stelsel, waar de temperaturen optimaal zijn voor het ontstaan van vloeibaar water. Wetenschappers denken dat er in deze gordel een wereld gaat ontstaan die groter is dan Mars en veel gaat lijken op onze planeet.
Duizenden fonkelende jonge sterren zijn genesteld in de reusachtige nevel NGC 3603. Deze stellaire ‘juwelendoos’ is een van de meest massieve sterrenhopen in het melkwegstelsel waar continu nieuwe sterren worden gevormd. Een nieuwe prachtige foto van NASA’s Hubble Space Telescope laat deze sterrenhoop zien die is omgeven door stof en gas. Op de foto van de cluster, die zich bevindt in de spiraalarm ‘Carina’ van ons sterrenstelsel, zijn niet alleen jonge sterren te zien, maar ook sterren die bij het ontstaan van de cluster geboren werden.
De zesde ruimtetoerist wordt Richard Garriott, dit heeft het bedrijf Space Adventures bekend gemaakt. De zesde ruimtetoerist is de zoon van een voormalig astronaut, Owen Garriott, die ook een ruimtevlucht gaat maken. Richard is momenteel al bezig met de voorbereidingen om in oktober naar het internationale ruimtestation ISS te vliegen.
De nieuwe generatie weersatelliet die vorig jaar oktober met een Sojoez-raket werd gelanceerd doet het goed. De polaire weersatelliet Metop-A heeft de weersvoorspellingen momenteel zo goed verbeterd dat de sonde ook binnenkort mee gaat helpen aan onderzoek naar milieuveranderingen. Dit hebben experts bekendgemaakt op een congres in Amsterdam.
Het land India heeft een doel om tot 2013 minstens zestig ruimtemissies te lanceren. Onder dit doel vallen ook lanceringen die missies naar de maan en de rode planeet Mars betreffen. Dit heeft een minister bekendgemaakt naar aanleiding van een internationale conferentie over ruimtevaart.
Momenteel is China bezig aan een vierde lanceerbasis die het ambitieuze ruimteplan moet gaan waarmaken. De nieuwe lanceerbasis van China komt op het zuidelijke eiland Hainan in Wenchang. De nieuwe lanceerplek bevindt zich dichter bij de evenaar dan de huidige drie basissen. Dit moet voor een langere levensduur van satellieten en de capaciteit van draagraketten gaan zorgen.
Niet alleen de vele onbekende werelden in het heelal zijn prachtig, maar ook de aarde zelf. Op een nieuwe foto, die op 29 september jongstleden genomen werd door de Selenological and Engineering Explorer van de Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA) staat onze planeet in het ‘eerste kwartier’. Eigenlijk is de foto geen echte foto, het is namelijk één van de vele frames uit een filmpje dat werd opgenomen van onze blauwe planeet. Het is lang geleden dat er zo’n gedetailleerde opname van de aarde werd gemaakt. De afstand tussen de ruimtesonde Selene, die op 14 september 2007 werd gelanceerd, en de aarde bedroeg toen zo’n 110.000 kilometer.
Morgen start wereldwijd de zogenaamde Great World Wide Star Count, die bedoeld is om door middel van het tellen van de sterren te kijken hoe het met de lichtvervuiling gesteld is. De actie duurt tot 15 oktober 2007. Waarnemers op het noordelijk halfrond moeten de sterren in het sterrenbeeld Zwaan (Cygnus) tellen en waarnemers ten zuiden van de evenaar moeten dat voor het sterrenbeeld Boogschutter (Sagittarius) doen.
Vladimir Popovkin, die gaat over het ruimteprogramma van Rusland, zei afgelopen donderdag dat het land wapens gaat inzetten tegen de Verenigde Staten wanneer zij militaire wapens in de ruimte zullen brengen. Vladimir Popovkin noemde eerst geen specifiek land, maar het was duidelijk dat hij had over de plannen van de Amerikaanse regering om ruimtewapens te gaan lanceren, waar Rusland absoluut tegen is. “We willen geen oorlog in de ruimte, we willen niet domineren in de ruimte, maar we zullen niet toestaan dat een ander land dat wel doet,” aldus Popovkin. “De ruimte is en blijft neutraal terrein.”
De grootste astronomievereniging van Finland, Ursa genaamd, heeft gisteren bekend gemaakt dat er een bijzonder fenomeen heeft plaatsgevonden boven het noordelijke en oostelijke deel van het Scandinavische land afgelopen vrijdagnacht. Verschillende inwoners zagen een extreem heldere meteoor, een vuurbol – de helderste vallende ster die de afgelopen dertig jaar is waargenomen. Eén van de medewerkers van een tijdschrift van de vereniging, Marko Pekkola, zei dat de superbolide meer dan honderd keer zo helder was als de Volle maan. De laatste tijd worden er extreem veel vuurbollen gerapporteerd.
De meerheid van jullie, de bezoekers die een stem hebben uitgebracht op de poll van AstroVersum, vindt dat de kans op de aanwezigheid van buitenaardse leven op Europa, één van de vier grootste manen van Jupiter, het grootst is. Bijna één derde van de stemmen ging uit naar deze keuze. Met dertig procent werd het winnende antwoord nauw gevolgd door de keuze ‘Op een ander object’ en zo’n twintig mensen denken dat we het beste kunnen doorgaan met het zoeken naar levensvormen op onze buurplaneet, de rode planeet Mars.
De Mars Exploration Rover Opportunity van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft een fantastische foto gemaakt van de het gebied ‘Duck Bay’ in de Victoriakrater op onze buurplaneet Mars. De Marsrover bereikte eergisteren de krater op Sol 951 nadat Opportunity vanaf de Eaglekrater 9,28 kilometer had afgelegd. De Victoriakrater is vijf keer zo breed als de Endurancekrater en maarliefst veertig keer zo breed als de Eaglekrater, waar de rover enkele jaren geleden landde. Het is de eerste keer dat een door mensen gemaakt voertuig een krater op een andere hemellichaam betreedt.
Vrijdag is naar elf Nederlanders een planetoïde vernoemd. Het gaat onder anderen om de wetenschapsjournalisten Govert Schilling en Eddy Echternach, Chriet Titulaer en wijlen Henk Terlingen (‘Apollo Henkie’). Planetoïden zijn meters tot vele kilometers grote rotsblokken die om de zon bewegen. De meeste cirkelen tussen de banen van Mars en Jupiter. Een enkeling doorloopt een langgerektere baan en kan langs de aarde scheren. Soms botst een planetoïde op de aarde en vormt dan een bedreiging voor het leven. Zo maakte 65 miljoen jaar geleden de inslag van een kilometers grote planetoïde een einde aan het tijdperk van de dinosauriërs.
De bezoekers van AstroVersum hebben de Cat’s Eye Nebula, een nevel die de bekende Hubble Space Telescope een tijd geleden op de gevoelige plaat vastlegde, uitgeroepen tot de mooiste foto. In totaal streden er zestien foto’s van de Hubble Space Telescope, de Spitzer Space Telescope en het Chandra X-ray Observatory om de eerste plek. Ruim 1500 mensen brachten een stem uit. Tegenstander in de finale was de Whirlpool Galaxy, die is gefotografeerd door NASA’s Spitzer, die door één derde van de in totaal honderd stemmers werd verkozen tot de winnaar van de Spacetelescope Contest. Vanaf begin augustus volgend jaar start er weer een nieuwe wedstrijd!
Europese astronomen hebben met de Interferometer van de Very Large Telescope (VLT) in Chili stofschijven ontdekt rond oude, stervende sterren. De vondst geeft inzicht in de manier waarop planetaire nevels ontstaan rond sterren die bijna aan het einde van hun leven zijn.
Radioastronomen uit de Verenigde Staten en Australië hebben een mysterieus radiosignaal opgevangen uit het universum. Het signaal, dat kort en zeer krachtig was, is waarschijnlijk afkomstig van een zwart gat dat verdampte. De 64-meter radiotelescoop van het Parkes Observatory in Australië ontving enkele dagen geleden een signaal dat enorm energierijk was, maar toch afkomstig was van een object dat zich minstens op drie miljard lichtjaar van ons zonnestelsel bevindt. Wetenschappers zitten met het handen in het haar, want de bron van het mysterieuze radiosignaal is nog steeds niet achterhaald.
NASA’s ruimtesonde Dawn is vanmiddag om 13.34 uur Nederlandse tijd gelanceerd vanaf het Kennedy Space Center in de Amerikaanse staat Florida. De Dawn ruimtesonde zal net als de sonde SMART-1 gebruik maken van een ionenmotor. De sonde komt in 2011 aan bij de asteroïde Vesta en in 2015 bij de ‘babyplaneet’ Ceres. Dit is de eerste keer dat een ruimtesonde de asteroïdengordel zal gaan onderzoeken en tevens de eerste keer dat een sonde twee doelen voor ogen heeft. De missie kost de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie ongeveer 410 miljoen euro. Nadat de lancering van de sonde meerdere malen was uitgesteld vertrokken Dawn en een Delta-2 raket dan eindelijk naar de ruimte.
Het experiment was voorbereid door vijfhonderd, voor het merendeel Europese, studenten om een goedkope techniek te ontwikkelen waarmee in de toekomst zwaardere ladingen uit de ruimte naar de aarde getransporteerd kunnen worden.
Een komeet ontdekken is een koud kunstje voor ESA’s SOHO-satelliet (Solar and Heliospheric Observatory). De satelliet heeft er al meer dan 1350 gevonden. Maar bij de nieuwste SOHO-komeet, ontdekt door de coronagraaf LASCO, is er iets anders aan de hand, want SOHO had hem al twee keer eerder ‘ontdekt’.
Uit een onderzoek van Japanse wetenschappers blijkt dat de oceanen van onze planeet aarde mogelijk niet afkomstig zijn uit de buitenste regionen van ons zonnestelsel. De Japanners geloven dat een dikke atmosfeer van zware waterstof reageerde met zuur- en waterstofmoleculen op het oppervlak, waardoor er meren en zeeën werden gevormd. Deze gebeurtenis was essentieel voor het ontstaan van levensvormen.
Wetenschappers hebben met behulp van de Foton-M3 sonde van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA aangetoond dat bacteriën in de ruimte kunnen veranderen in dodelijke levensvormen. Bacteriën in verschillende Space Shuttles groeiden sterk en werden drie keer zo dodelijk als een muis. Als je dit zo leest denk je dat dit juist nadelig is voor de gezondheid van astronauten en kosmonauten, maar de mutatie van deze bacteriën kan ook een positief effect hebben op de gezondheid van ruimtevaarders. In september 2006 stuurden wetenschappers de bacterie Salmonella typhimurium, afgekort Salmonella, mee met Space Shuttle Atlantis en de zeven astronauten. Astrobiologisten waren al langere tijd ongerust over bacteriën die de ruimte betraden.
De baas van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie heeft vandaag bekendgemaakt dat precies een halve eeuw nadat het eerste door mensen gemaakt vaartuig de ruimte betrad – de Sputnik 1 – de eerste mensen op Mars zullen gaan landen. Michael Griffin, die sinds enkele jaren het hoofd is van de NASA, verklaarde dat het voltooien van het internationale ruimtestation ISS in 2010 een hele grote stap zal zijn voor de bemande ruimtevaart. “Dankzij de bouw van dit ruimtestation zijn we straks klaar voor de terugkeer op onze natuurlijke satelliet, en ik ben ervan overtuigd dat we in 2057 terug kunnen kijken op twintig succesvolle jaren van bemande ruimtevaart. Wij als mensen zullen hier toe in staat zijn.”
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft zojuist bekend gemaakt dat de lancering van de ruimtesonde Dawn met 24 uur is uitgesteld. Dawn zal oorspronkelijk overmorgen gelanceerd worden, maar is nu verschoven naar donderdag in verband met weersomstandigheden.
Deze keer in onze wekelijkse rubriek ‘de aarde uit de ruimte’diverse meren in het zuidoostelijke deel van Kazachstan en het noordoosten van Kyrgystan. Met een gebied van ongeveer 2.727.300 vierkante kilometer is Kazachstan de op 8 na grootste land op aarde.
Vanaf 5 oktober zijn bij Sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht en het Universiteitsmuseum in Groningen exposities te bezoeken over de Nederlandse wetenschappelijke bijdragen aan 50 jaar ruimtevaart. De exposities, in Utrecht getiteld ‘Signalen uit de Ruimte’ en in Groningen ‘Lift-off!’, kwamen tot stand in samenwerking met het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON. Op 4 oktober, exact een halve eeuw na de lancering van de Spoetnik, worden de exposities geopend.
Leidse astronomen hebben aanwijzingen gevonden voor een gewelddadig verleden van volwassen sterrenstelsels. Kosmische botsingen tussen jeugdige stelsels veroorzaken een ongekend intensieve periode van stervorming, om nog maar te zwijgen van de groeispurt van een superzwaar zwart gat in het centrum.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA wil in 2020 beginnen met een uitgebreide maanbasis. Dit heeft de NASA donderdag bekend gemaakt tijdens een conferentie van het Amerikaans Instituut voor Lucht- en Ruimtevaart. De Amerikanen lijken nu al hun pijlen om toekomstige bemande missies naar de maan te hebben gericht. Update 19.20 uur.
NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter is momenteel naar verschillende kenmerken op het oppervlak van onze buurplaneet Mars aan zoeken die mogelijk mede gevormd zijn door de aanwezigheid van water. Kenmerken die onderzocht zijn met de geavanceerde instrumenten van de orbiter bevatten onder andere twee afzettingen die de afgelopen acht jaar gevormd zijn, lagen poolijs die in het geologische verleden van Mars zich hebben gevormd en tekenen van water dat is vrijgekomen bij grote inslagen van meteorieten op Mars uit het verre verleden.
Al ruim een half jaar lang wordt er gesteggeld over de financiering van het systeem van satellietnavigatie Galileo, de Europese tegenhanger van het Amerikaanse Global Positioning System. Deze week stelde Eurocommissaris Barot van Transport voor om de voor Galileo benodigde 2,4 miljard euro voor het grootste gedeelte te financieren uit landbouwfondsen die dit jaar en volgend jaar over blijven.
Toen Google Moon afgelopen jaar werd gelanceerd, was het meer gemaakt als grapje. Als je genoeg inzoomde kreeg je in plaats van maankraters gatenkaas. Die tijd is voorbij, Google Moon heeft een update gekregen, en niet zo’n kleintje.
In Peru is afgelopen weekend een relatief grote meteoriet ingeslagen op het aardoppervlak. De meteoriet, die een krater van maarliefst 20 meter breed en 5 meter diep achterliet, heeft ervoor gezorgd dat ruim tweehonderd mensen vergiftigd zijn. Zij kregen hoofdpijn, moesten braken en werden misselijk door de aanwezigheid van zwavel in de krater. Nadat honderden bewoners een grote vuurbol aan de hemel zagen vanuit het dorp Carancas werd er in de inslagkrater organische materie aangetroffen die rijk is aan methaan. De autoriteiten hebben de bevolking verzocht om de krater niet te bezoeken. De laatste paar weken worden er meerdere vuurbollen waargenomen in Amerika. Update 21 september, 11.00 uur
Uit observaties van een team van astronomen de Europese Very Large Telescope blijkt dat de zuidpool van de laatste planeet van ons zonnestelsel, Neptunus, warmer is dan de andere gebieden op de blauwe gasplaneet. De oorzaak van dit feit is de stand van de zon. Onze ster scheen namelijk de afgelopen vier decennia recht op de zuidelijke pool van de planeet, waardoor methaan vanuit de onderste regionen van Neptunus’ atmosfeer kan ontsnappen naar hogergelegen delen. Wetenschappers waren al lange tijd naar het antwoord op de vraag waarom er zoveel methaan te vinden is in de atmosfeer van één van de vier gasplaneten van ons zonnestelsel.
Dit maal geen probleem aan het isolatiemateriaal van de externe tank, maar aan de Shuttle Discovery. De lancering eind oktober zal in verband met dit probleem enkele dagen worden uitgesteld. Het is nog niet bekend wat voor gevolgen er kan zijn voor de missie.
Het bedrijf die de beelden van Google Earth verzorgt, DigitalGlobe, gaat morgen een speciale satelliet lanceren voor Google Earth. De lancering van de WorldView I-satelliet zal rechtstreeks via het internet te volgen zijn.
De wereldberoemde radiotelescoop van Jodrell Bank in Engeland bestaat oktober dit jaar vijftig jaar. De radioschotel, de Lovell Radio Telescoop genaamd, zal voor de gelegenheid dienst doen als het grootste videoscherm ter wereld!
Op 13 september is rond 3 uur in de ochtend (UTC -6), een extreme vuurbol gezien boven New Mexico. De vuurbol trok langzaam over een deel van de noordwestelijke hemel. De magnitude die de vuurbol had, was -14,6. De magnitude is gebaseerd is op de video. Dit betekent dat de vuurbol 4x helderder is dan volle maan!
De Leidse astronome Saskia Hekker heeft in de afgelopen vier jaar het turbulente leven van rode reuzen onderzocht. Trillingen aan het oppervlak van deze zeer grote sterren vertellen veel over hun opbouw. Tot nu toe werd aangenomen dat de ster als geheel groter en kleiner wordt, maar deze galactische vorm van Bibberitus kent nog een variant: delen van de ster blijken uit te bollen, terwijl andere delen krimpen. Tijd om rode reuzen in een ander daglicht te plaatsen.
Deze week in onze wekelijkse rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ Guinea-Bissau in het westen van Afrika. Met een oppervlakte van 36.125 vierkante meter is het een van de kleinste landen op het continent Afrika.
Afgelopen nacht heeft de Japanse ruimtevaartorganisatie een satelliet naar de maan gelanceerd. De missie, die de grootste maanmissie na de Apollo-missies wordt genoemd, gaat de maan nauwkeurig onderzoeken. De lancering is al enkele malen uitgesteld doordat er technische problemen waren.
Onlangs heeft Google in zijn eigen programma Google Earth al een Sky-functie gelanceerd. Vanaf vandaag organiseert Google een wedstrijd naar de maan. Particulieren die het eerst voor 2012 een robot naar de maan kan sturen, kan in totaal 30 miljoen dollar winnen.
Cassini maakte op 10 September op een afstand van 1640 km boven het oppervlak van Iapetus (ook wel Japetus) een reeks fascinerende foto’s. Hoewel Cassini al in 2004 deze natuurlijke maan in beeld had, was het nu 100x dichterbij en dat leverde enkele mooie plaatjes op. Iapetus bezit enkele bijzonderheden zoals een donkere (zwarte) kant en een lichte kant en op de evenaar ligt een plateau van, 20 kilometer breed, 1300 kilometer lang en 13 kilometer hoog. Voor deze opmerkelijke eigenschappen zijn verschillende verklaringen gedeponeerd maar geen daarvan is tot nu toe bewezen. Bij het voorbij scheren van deze maan door Cassini is dit plateau en ook de overgang van donker naar licht uitvoerig gefotografeerd.
De Amerikaanse Space Spitzer Telescope en het Chandra X-ray Observatory hebben hun krachten gebundeld. Op een nieuwe foto van de twee observatoria is het stervormingsgebied in de Coronet Cluster in het sterrenbeeld Corona Australis te zien als een prachtig schouwspel van pasgeboren sterren. De nevel, die zich op een relatief kleine afstand van 420 lichtjaar van onze planeet bevindt, bezit tientallen sterren waarvan de röntgenuitstoot in beeld is gebracht door het Chandra X-ray Observatory. In combinatie met een opname van zijn broertje Spitzer, die oranje, groene en blauwe jonge sterren laat zien, zijn astronomen meer te weten te komen over dit kleine ‘broertje’ van de Orionnevel (M42).
Nederlandse en Amerikaanse astronomen zien voor de eerste keer neon in de schijven van stof en gas rond jonge sterren. Als een soort kosmisch reclamebord belicht neon de plek waar nieuwe planeten kunnen ontstaan. Neon reageert niet met andere stoffen en is daarom een ideaal medium om planeetvorming te onderzoeken.
Schommelingen in de rotatie van de rode planeet Mars hebben ervoor gezorgd dat de planeet de afgelopen 5 miljoen jaar gebukt ging onder maarliefst veertig extreem heftige ijstijden. Dikke lagen ijs verschoven van de poolkappen naar andere gebieden op onze buurplaneet volgens astronomen. Verschillende ruimtesondes hebben bewijs gevonden voor de aanwezigheid van ijstijden in het verleden op de planeet. Verschillende gebeurtenissen hebben ervoor gezorgd dat er zich 4 tot 5 miljoen jaar geleden veel ijs en sneeuw verzamelde rondom de poolkappen. Momenteel is het enige zichtbare ijs op Mars alleen te vinden op de poolkappen. De enorme hoeveelheden ijs onder de Martiaanse grond zouden de overblijfselen zijn van deze barre tijden.
Astronomen hebben een planeet gevonden die de opzwelling van zijn gigantische moederster heeft overleefd. Dit betekent dat de kans groter is geworden dat de aarde langer zal blijven bestaan. De ontdekking toont aan dat astronomen uit kunnen gaan kijken naar planeten in het universum die het laatste stadium voor de dood van hun moederster ook hebben overleefd. Deze ontdekking kan het antwoord geven op één van de meest favoriete vragen van astronomen: zal de aarde blijven voorbestaan als de zon opzwelt en veranderd in een grote rode reus over een paar miljard jaar? De toekomst zal het uitwijzen.
Eerder deze week claimden een groep onderzoekers bij de Universiteit van Cambridge en het Technologisch instituut van Pasadena, dat zij de scherpste foto’s ooit, van het heelal hadden vrijgegeven. Deze foto’s zouden 2x beter zijn dan die van de Hubble ruimte telescoop. Maar is dat wel zo?
NASA’s Hubble Space Telescope heeft vier verschillende nevels onder de loep genomen die het resultaat zijn van de ontploffing van een ster die lijkt op onze zon. Deze gas- en stofwolken, planetaire nevels genaamd, zijn ontstaan in de laatste jaren van het leven van een zonachtige ster die zijn buitenste lagen toen uitstootte. Ultraviolet licht van de gestorven ster zorgt ervoor dat de wolken van gas en stof oplichten. Planetaire nevels blijven meestal zo’n 10.000 jaar bestaan, wat een relatief korte periode is in vergelijking met de levensduur van een zonachtige ster. Zo’n ster leeft net zoals onze zon ruim 10 miljard jaar lang.
De lancering van de eerste Japanse ruimtesonde Selene is met een dag naar vrijdag uitgesteld. De slechte weersverwachtingen gooien roet in het eten voor de lancering van donderdag vanaf het lanceerplatform in Tanegashima, Japan. De onbemande maansonde moet met de dertiende H-IIA draagraket aanstaande vrijdagnacht om 03.30 uur Nederlandse tijd naar de ruimte gelanceerd worden. Jij als bezoeker zal nog niets of nauwelijks iets over gehoord hebben over deze maanmissie, maar wetenschappers kijken enorm uit naar de grootste missie sinds het Apolloprogrmma naar onze naaste buur.
Bij een ‘first light’ van de camera van een bepaalde ruimtesonde verwacht je de eerste foto van zijn doel of enkele sterren aan de sterrenhemel. Maar dat geldt niet voor de eerste opname van NASA’s Mars Phoenix Lander. Op zijn eerste afbeelding is namelijk niets meer te zien dan zijn eigen telescoop, gefotografeerd door de lander zijn robotarm. Maar maak je niet druk, over een paar maanden krijgen we een heleboel spectaculaire foto’s te zien van Mars’ poolkap, waar de lander onderzoek gaat doen naar de bodem. De robot landt waarschijnlijk in mei 2008 op Mars, aan de rand van de poolkap aan de noordpool.
Japanse sterrenkundigen hebben onderzoek gedaan naar de zogenaamde ’tunneltjes’ die meteoroïden in de dampkring van de aarde boren als ze daarmee in aanraking komen. Daaruit blijkt dat deze tunneltjes slecht een paar millimeters breed zijn. In augustus 2004 onderzochten de sterrenkundigen gedurende drie dagen verschillende meteoren die verbranden in de Aardse dampkring en te zien waren op beelden van de Subaru Telescope, die toen het het Andromedastelsel (M31) onder de loep nam. Wat zeker opviel was dat er slechts één meteoroïde behoorde tot de Perseïdenzwerm, die rond die dagen zijn hoogtepunt bereikte.
AstroVersum wordt steeds groter en vaker bezocht de afgelopen tijd. De site is één van de grootste en actueelste websites over astronomie en ruimtevaart van Nederland. Om ervoor te zorgen dat AstroVersum nóg actueler wordt, zijn wij op zoek naar enthousiaste mensen die op de website nieuwsberichten willen plaatsen. Interesse? Aarzel dan niet en help mee om vele bezoekers te voorzien van het actueelste en interessantste nieuws uit de wereld van de astronomie en de ruimtevaart!
Op 14 september wordt een onbemande Foton-M3 onderzoekscapsule gelanceerd vanaf de lanceerbasis Baikonoer in Kazachstan. Aan boord zijn 35 Europese experimenten die twaalf dagen in een baan rond de aarde blijven.
In de zogenaamde ‘cleanrooms’ van het Kennedy Space Center, het Johnson Space Center en het Jet Propulsion Laboratory zijn bacteriën gevonden. Deze cleanrooms gelden als één van de meest schone plekken op onze planeet en worden gebruikt om satellieten en ruimtesondes te controleren en gereed te maken voor de lancering. Wetenschappers bij de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA vermoeden nu dat deze bacteriën mee naar de ruimte zijn gereisd. Het betreffen bacteriën die bijna tegen alle omstandigheden kunnen. Zitten er misschien buitenaardse bacteriën tussen?
Naar alle waarschijnlijkheid gaat de Marsrover Opportunity op 11 september aanstaande de Victoriakrater op Mars betreden. Na zeven weken stil te hebben gestaan gaat de Mars Exploration Rover dan nu eindelijk beginnen aan de afdaling in de krater. Nadat wetenschappers een aantal tests hebben gedaan moet rover Opportunity komende dinsdag de 730 meter brede krater betreden, waar de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA hoopt meer antwoorden te vinden op vragen over het verleden van onze rode buurplaneet Mars.
Het Russische persbureau Itar-Tass verklaart vandaag dat er nog 200.000 liter zeer giftige brandstof zat in de Russische Proton-M raket, die enkele dagen geleden neerstortte na de lancering op het lanceerplatform in Baikonur, Kazachtstan. Aan boord van de raket bevond zich de JCSAt-11, een Japanse satelliet voor communicatie. Op ruim 75 kilometer hoogte en 140 seconden na de lancering moesten vier motoren van de tweede trap van de Proton-M gaan ontbranden, maar dat gebeurde niet. Vervolgens dook de raket naar het oppervlak en stortte 50 kilometer ten zuidoosten van de Kazachstaanse stad Dzhezkazgan neer.
De politicus en zakenman Vladimir Groezdev wordt de eerste Russische ruimtetoerist. Dit heeft het Russische persbureau gemeld. Eerder deze week werd al Joeri Perminov al directeur-generaal van het Russische ruimtevaartbureau Roskosmos benoemd.
Deze week in de rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ de grootste haven van Europa. De grootste haven, Rotterdam, en het noordelijke deel van de provincie Zeeland staan deze keer centraal.
Een vroegere botsing tussen twee mega-asteroïden heeft ervoor gezorgd dat een brok steen uit de ruimte op onze planeet insloeg en de dinosauriërs van die tijd uitstierven. Wetenschappers denken dat zo’n 160 miljoen jaar geleden twee asteroïden in de asteroïdengordel frontaal tegen elkaar aan zijn gebotst tussen de banen van de twee planeten Mars en Jupiter. De botsing zorgde ervoor dat er vele brokken steen door het zonnestelsel verspreid werden en dat de aarde 65 miljoen jaar geleden slachtoffer werd van een inslag van één van deze stukken ruimtepuin. De Chicxulub krater in Mexico is waarschijnlijk het resultaat van deze catastrofale inslag. Maar niet alleen werd de aarde slachtoffer van de botsing, ook de maan werd getroffen door een meteoriet.
De sterrenwacht in Leiden doet mee aan de tweede versie van de TV-serie Restauratie, waarvan de AVRO vanavond de eerste aflevering uitzendt. In totaal doen 14 monumenten mee in de serie, die daarin allemaal kans krijgen om een miljoen euro te winnen voor het herstel van het monument.
Astronomen van Universiteit van Cambridge en het Californische Instituut voor Technologie, beide gelegen in de Verenigde Staten, hebben de scherpste foto’s van het universum ooit gemaakt. De foto’s zijn dan wel vanaf het oppervlak van onze planeet gemaakt, toch zijn de foto’s vele malen scherper dan de beelden die de bekende Hubble Space Telescope van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA produceert. Het team gebruikte een telescoop in een observatorium in de Amerikaanse staat Californië, waarmee ze in combinatie met een hogesnelheidscamera twintig beeldjes per seconde maakte. Die beeldjes werden later samengevoegd en vormden toen de scherpste ruimtefoto’s ooit.
Deelnemers aan het EXPReS project (Express Production Real-Time e-VLBI Service) hebben een succesvol intercontinentaal e-VLBI-experiment gedaan. Hierbij werd voor het eerst gebruik gemaakt van telescoop-paren uit China en Australië, China en Europa en voor een korte periode zelfs Australië en Europa. Het resultaat werd behaald door JIVE (Joint Institute for VLBI in Europe)-stafleden en hun collega’ s uit Europa, China en Australië in een demonstratie aan netwerkexperts op de 24ste APAN (Asia-Pacific Advanced Network)-bijeenkomst, vorige week in Xi’An, China.
Vanaf een punt op anderhalf miljoen kilometer van de aarde gaat Nederlandse ruimtetechnologie de aanwezigheid van water in kaart brengen in de verste uithoeken van het heelal. Het onder leiding van het Nederlandse ruimteonderzoeksinstituut SRON ontwikkelde Heterodyne Instrument for the Far Infrared (HIFI) is klaar om ingebouwd te worden in de ruimtetelescoop Herschel van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. De lancering is gepland in de tweede helft van volgend jaar. SRON presenteert HIFI op 11 september in Space Expo te Noordwijk aan de media.
Luisteraars van het landelijke radiostation Q-music maken vanaf vrijdag (7 september) kans om een echte ruimtereis te winnen. Vanaf die dag kan iedereen zich via de website van het radiostation inschrijven. Drie weken later wordt de uiteindelijke winnaar bekend gemaakt. De uiteindelijke winnaar krijgt een volledig verzorgde reis naar één van de lanceerbasissen in de Verenigde Arabische Emiraten of Singapore.
Het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, afgekort het NIOZ, gaat binnenkort in opdracht van de Nederlandse regering op weg naar Groenland om onderzoek te doen naar de impact van het broeikaseffect op dit gebied. Het broeikaseffect kan er volgens hen namelijk voor zorgen dat er een nieuwe ijstijd komt in het noordelijke deel van West-Europa. Veel landen in dit deel van Europa, inclusief ons land, kennen namelijk een gematigd klimaat door een warme golfstroom van zeewater uit de Caraïben. Via dezelfde weg stroomt ook het water van de noordpool naar ons toe. Door het broeikaseffect, dat veroorzaakt wordt door de uitstoot van koolstofdioxide, kan deze golfstroom gaan stoppen, waardoor de temperaturen in ons land enorm zullen dalen.
In deze rubriek vind je nieuwsberichten die kort zijn, maar die toch de moeite waard zijn om te vermelden. Met deze week onder het nieuws over een 1444 megapixel-camera, dat Ierland het grootste slachtoffer wordt van het broeikaseffect en dat de ex-astronaute Lisa Nowak geen enkelband meer hoeft te dragen.
Rusland wilt tegen het jaar 2025 met een bemande vlucht naar de maan gaan. Ook wil Rusland een maanbasis in 2027 à 2032 op de maan hebben. Dit heeft de directeur van de Russische ruimtevaartbureau Anatoli Perminov gezegd op een persconferentie.
NASA’s Jet Propulsion Laboratory is bezig met de ontwikkeling van een prototype van twee ballonnen die over enkele jaren de atmosfeer van Venus in moeten duiken en enkele kilometers boven het oppervlak van de kolkende planeet moeten gaan zweven. Wetenschappers hopen op deze manier een beter beeld te krijgen van het oppervlak van Venus, zijn dikke atmosfeer en de bizarre snelle winden die razen op de zusterplaneet van de aarde en de merkwaardige chemie. Venus is de zusterplaneet van de aarde en de iets kleinere planeet bezit een atmosfeer die meer dan honderd keer zo dik is als de atmosfeer van onze blauwe planeet. Twee ballonnen moeten in relatief ‘koele’ regionen in de atmosfeer afdwalen naar het oppervlak.
Welkom bij de Spacetelescope Contest op AstroVersum. In deze contest strijden verschillende foto’s van de Hubble Space Telescope, het Chandra X-ray Observatory en de Spitzer Space Telescope om de eerste plek. De eerste ronde is inmiddels afgelopen en uit deze ronde zijn acht foto’s naar voren gekomen die het tegen elkaar op zullen gaan nemen vanaf nu. De Hubble Space Telescope, die fotografeert in visueel licht, het Chandra X-ray Observatory, die in röntgenlicht fotografeert en de Spitzer Space Telescope, die in infrarood licht fotografeert, nemen het tegen elkaar op. Lees gauw verder, bekijk de kandidaten en stem!
Eind juli woedde er op Mars een gigantische stofstorm. Op foto’s die onlangs is vrijgegeven door de NASA is duidelijk te zien hoe het overleven van de Marsrovers Opportunity en Spirit op Mars ging. Op de foto’s is te zien hoeveel zonlicht er was op Mars, omdat de storm namelijk het zonlicht op Mars blokkeert.
Deze week in ons wekelijkse rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ de bosbranden in Griekenland. Afgelopen weken woedde op het Griekse schiereiland tientallen bosbranden. De bosbranden zijn momenteel onder controle, maar hebben meer dan 60 levens geëist.
Veel wetenschappers denken dat Jupiters maan Europa de beste kandidaat is voor het huisvesten van buitenaards leven in ons zonnestelsel. Waarnemingen van de Voyager en de Galileo ruimtesondes suggereren dat Europa een diepe, mogelijk warme oceaan bezit onder een dikke laag van ijs. Niet alleen wetenschappers, maar ook de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie wil dat er een sonde de oceaan in gaat duiken en op zoek moet gaan naar leven. NASA’s Jet Propulsion Laboratory is op dit moment bezig met het ontwikkelen van een ruimtesonde die in een lage baan rond de ijzige maan moet gaan draaien, om zo de aanwezigheid van een warme oceaan te kunnen bevestigen.
In de permafrost van het zuidelijke poolgebied, Siberië en Alaska zijn levensvormen ontdekt die al meer dan 500.000 jaar leven. Het zijn de oudste levende wezens op aarde die tot nu toe ontdekt zijn door wetenschappers. Deze pas ontdekte organismen hebben de afgelopen honderdduizenden jaren steeds de beschadigingen in hun DNA kunnen herstellen, waardoor ze overleefden. Eerder werden micro-organismen ontdekt die 100.000 jaar oud waren, maar deze konden alleen tot leven gebracht worden door mensen, en dat ging niet gemakkelijk. Het onderzoek werd door wetenschappers vandaag gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences.
NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter heeft een zwart gat op Mars opnieuw onder de loep genomen. Het gat, dat tot voor kort een raadsel was voor wetenschappers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, blijkt een verticale schaft te zijn die is ontstaan door lava van de nabijgelegen vulkaan Arsia Mons. Lange tijd was het gat een groot raadsel, al dachten wetenschappers dat het ging om een ondergrondse grot van ruim honderd meter diep. Op de vorige foto die van het gat werd genomen door de ruimtesonde was er niets meer te zien dan een zwarte vlakte, maar nu verlicht de zon de rechterkant van de schacht.
Astronomen van de Universiteit van Rochester, Engeland, hebben een grote hoeveelheid water ontdekt in een protoplanetaire schijf rond een extreem jonge, ontwikkelende ster. De hoeveelheid bedraagt maarliefst vijf keer de inhoud van de oceanen op onze planeet. De ontdekking, die vandaag gepubliceerd werd in de nieuwste uitgave van het tijdschrift Nature, laat voor de eerste keer een glimp zien van een protoplanetaire schijf die als het ware ‘gevoerd’ wordt. Eindelijk lijken astronomen het antwoord op de vraag hoe planetaire stelsels aan water komen te hebben gevonden, nu ze hebben ontdekt dat er een supersonische regen aanwezig is in de schijf.
Het verhaal over de ontdekking van pulsars is al duizend keer verteld, maar moet herschreven worden: het klassieke verhaal luidt dat begin augustus 1967 Miss Jocelyn Bell, een pas afgestudeerde jongedame die de taak had om registraties van radiosignalen uit te pluizen op zoek naar quasars, merkt dat er in de signalen iets vreemds zat: scherpe, periodieke radiopulsen met een nooit geziene regelmaat van 1 puls per 1,337 seconden.
Met behulp van de Europese röntgensatelliet XMM-Newton samen met de Japans-Amerikaanse Suzaku röntgensatelliet hebben sterrenkundigen de kromming gezien van de ruimtetijd rondom drie neutronensterren. Precies volgens de voorspellingen van de relativiteitstheorie van Albert Einstein.
De Rijksuniversiteit Groningen (RuG) heeft een contract ondertekend voor de bouw van 48 enorme ontvangers voor radiotelescopie voor de Europese sterrenwacht in Chili. Dat heeft de onderwijsinstelling maandag gemeld.
Met een nieuwe prachtige foto van de Helix wordt de vierde verjaardag van de lancering van NASA’s ruimtetelescoop Spitzer gevierd. Deze spectaculaire foto, die een stervende ster met een nevel van 6 lichtjaar breed weergeeft, is voor veel amateurs en professionele astronauten een favoriet object.
De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA gaat op 13 september een satelliet lanceren die het oppervlak van de maan moet onderzoeken. De Japanse satelliet SELENE moet de concurrentie aangaan met een Chinese satelliet, die volgens Beijing eveneens in september zal worden gelanceerd. Beide landen willen op termijn ook een menselijke maanlanding bewerkstelligen.
Deze keer in ons rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ het land van de reizende zon: Japan. Japan is een lange eiland die zich over 2400 kilometer uitstrekt in het westen van de Pacific Oceaan.
De ringen van Uranus zijn aanzienlijk veranderd sinds de ruimtesonde Voyager 2 ze in 1986 fotografeerde. Dit blijkt uit recente foto’s, gemaakt met de Very Large Telescope in Chili en de Hubble Space Telescope. Op 16 augustus waren de ringen van Uranus precies van opzij te zien. Deze unieke gebeurtenis vindt maar eens in de 42 jaar plaats en gaf astronomen de kans hele zwakke ringen van Uranus te bestuderen, die normaal niet zichtbaar zijn. Op 14 augustus jongstleden nam de Hubble Space Telescope de blauwe planeet ook onder de loep met Hubble’s Wide Field Planetary Camera 2.
Een groep wetenschappers verwacht dat er binnenkort kunstmatig leven gecreëerd kan worden. Wetenschappers van over de hele wereld zijn al tijden bezig om vanuit het niets leven te creëren. De verwachting is dat dit over maximaal tien jaar gaat lukken.
Nadat de Marsrovers Spirit en Opportunity gedurende de afgelopen zes weken stil hebben gestaan zijn ze hun missie nu hervat. Op 21 augustus jongstleden legde de Mars Exploration Rover Opportunity 13,38 meter af richting de rand van de Victoriakrater, die de rover alsnog gaat betreden volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Maar nog niet alle ellende is voorbij, want er zijn namelijk twee nieuwe stormen in aantocht en de zonnepanelen van de twee Marsrovers liggen nog vol met een dikke laag stof.
Sterrenkundigen van de Universiteit van Minnesota hebben in de ruimte een enorme leegte ontdekt van bijna een miljard lichtjaar doorsnede, waar niet alleen gewone materie ontbreekt, maar waar ook de donkere materie afwezig lijkt te zijn. Er waren al eerder van dat soort gaten (voids) in het heelal ontdekt, maar eentje van deze omvang was nog niet eerder bekend. De omvang van de leegte is ook niet te verklaren met de huidige heelalmodellen.
Deze keer in onze wekelijkse rubriek een foto van de Envisat. Deze keer de Jamesbaai, het zuidelijke puntje van Hudson Bay in oost-Canada. De James Bay ligt tussen de provincies Quebec (rechts) en Ontario (links).
De ‘Ferrari’ onder de satellieten, ESA’s GOCE zwaartekrachtsatelliet, is op 23 augustus aangekomen bij ESTEC. De supergestroomlijnde satelliet wordt dit najaar getest in de grote ruimtesimulator en de akoestische kamer.
Op zondag 12 augustus j.l. is de Amerikaanse natuurkundige Ralph Alpher op 86 jarige leeftijd overleden. In de jaren veertig werkte hij nauw samen met George Gamow en Ralph Herman bij het opstellen van de Big Bangtheorie. Hij probeerde als een van de eerste de hoeveelheid (abundantie) van alle elementen uit te rekenen die tijdens de oerknal werd gevormd (De zogenaamde Big Bang nucleosynthese.) en ook wat de temperatuur was van de straling die na de oerknal was overgebleven.
Wetenschappers hebben gisteren op het European Planetary Science Congress in Potsdam, Duitsland, de resultaten van een onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat zonnevlammen ervoor gezorgd hebben dat de dikke dampkring van onze buurplaneet Mars is verdwenen. Onderzoekers vroegen zich al langer af waar de dikke dampkring van de rode planeet is gebleven, maar met dit onderzoek lijken wetenschappers het antwoord op die vraag gevonden te hebben. Eind 2006 toonde de Europese ruimtesonde Mars Express al aan dat er bij uitbarstingen op de zon zuurstofionen uit de ijle atmosfeer van Mars worden ‘geschoten’, en dit is mogelijk omdat onze buurplaneet geen magnetisch veld bezit dat de dampkring beschermt tegen deeltjes van onze ster.
Onderzoekers van het project Ulysses hebben aangetoond dat geluiden die diep in het binnenste van de zon worden opgewekt de aarde mee doen schudden en schokken.
Gisteravond om 18.32 uur Nederlandse tijd landde Space Shuttle Endeavour succesvol op het Kennedy Space Center in Florida. Op 9 augustus jongstleden vertrok de Endeavour ruim om 00.36 uur richting het internationale ruimtestation ISS, waar de astronauten van missie STS-118 samen met de huidige bemanning van het ruimtestation – bestaande uit drie mensen – verbleven. Oorspronkelijk zou het ruimteveer vanavond landen op het Kennedy Space Center, maar in verband met de dreiging van de orkaan Dean, die overigens is afgezwakt tot categorie 2 (de orkaan was er eerst een van categorie 5 en gisteren een van categorie 3), wilde NASA het ruimteveer eerder laten landen. Lees verder voor een video!
Google kondigt woensdag een nieuwe functionaliteit in Google Earth aan: Sky. Hiermee kunnen gebruikers de sterrenhemel afspeuren zoals die vanaf de aarde te zien is. Met Sky kunnen gebruikers volgens Google door honderd miljoen sterren navigeren en tweehonderd miljoen zonnestelsels. Het bedrijf noemt de toevoeging ‘een unieke speeltuin voor het leren over en visualiseren van de ruimte, dankzij de hogeresolutiebeelden en informatieve vensters’.
Dit keer in deze rubriek op AstroVersum geen foto van een object die is gemaakt door een amateur-astronoom, maar een foto van de Hubble Space Telescope, misschien wel de meest belangrijke foto die ooit is genomen. Van 18 tot 28 december 1995 richtte de telescoop van de ruimtevaartorganisatie NASA zijn spiegel op een klein deel van de hemel, dat de vergelijken is met het oog van onze koningin Beatrix op een dubbeltje dat je vasthoudt als je je arm helemaal naar voren strekt. De bijzondere opname, die door het leven gaat als ‘Hubble Ultra Deep Field’, toont honderden miljarden sterrenstelsels, van kleine stipjes tot duidelijk herkenbare objecten. Pas als je deze foto bekijkt besef je hoe klein onze aarde eigenlijk is.
Space Shuttle Endeavour is volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie klaar voor de landing van vanavond. Om 18.30 uur Nederlandse moet het ruimteveer na iets minder dan twee weken terugkeren op aarde, samen met de zeven bemanningsleden. Op 9 augustus jongstleden vertrok de Endeavour ruim een half uur na middernacht richting het internationale ruimtestation ISS, waar de astronauten van missie STS-118 samen met de huidige bemanning van het ruimtestation – bestaande uit drie mensen – verbleven. Oorspronkelijk zou de shuttle morgenavond landen op het Kennedy Space Center, maar in verband met de dreiging van de orkaan Dean, die overigens is afgezwakt tot categorie 3, wil NASA het ruimteveer eerder laten landen.
Amerikaanse en Canadese astronomen hebben in het bekende sterrenbeeld Kleine Beer een bijzondere neutronster ontdekt, de meest nabijgelegen ster uit zijn categorie die ooit is waargenomen op aarde. De onderzoekers denken dat de ster zich op een afstand van 250 tot 1000 lichtjaar van onze planeet bevindt. De neutronster is vernoemd naar Calvera, een schurk uit de Amerikaanse film ‘The Magnificent Seven’. De neutronenster is niet zomaar een neutronenster, want het blijkt een geisoleerde ster te zijn. Eerder werden er acht andere neutronensterren ontdekt die merkwaardig genoeg ook geisoleerd waren aan de buitenkant. Een neutronenster is het resultaat van de ontploffing van een ster die 1,4 tot 3 keer zo zwaar is als onze ster, de zon.
Voyager 2, de eerste ruimtesonde in het Voyagerprogramma van de NASA in de jaren zeventig, is dertig jaar geleden de ruimte in gelanceerd. Samen met zijn broertje Voyager 1 vloog de sonde tientallen jaren geleden langs de twee gasplaneten Jupiter en Saturnus, om daarna in zijn eentje ook de planeten Uranus en Neptunus te passeren. De missies waren een groot succes; voor het eerst kregen astronomen een goed beeld van de vier buitenste planeten van ons zonnestelsel. De twee ruimtesondes bevinden zich nu op vele miljarden kilometers afstand en, in het gezelschap van verschillende platen met muziekfragmenten, vliegen ze nu in de interstellaire ruimte.
Vorige week arriveerde Solar op het Kennedy Space Center van de NASA in Florida na een reis van zeven dagen vanuit Turijn in Italië. Het gaat om drie instrumenten voor het Europees ruimtelaboratorium Columbus, bedoeld om de zon waar te nemen. Via het Belgische B.USOC zullen de gegevens van Solar verspreid worden.
Het Amerikaanse ruimteveer Endeavour is zondag losgekoppeld van het internationale ruimtestation ISS voor een vervroegde terugreis naar aarde. Dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA laten weten.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA neemt voorzorgsmaatregelen om spaceshuttle Endeavour mogelijk een dag eerder op aarde terug te laten keren. Volgens een woordvoerder van NASA gebeurt dit in verband met de dreiging van de orkaan Dean, die steeds sterker wordt.
De chemische vingerafdruk van een uitgebrande ster duidt aan dat Aardse planeten meer in het universum aanwezig zijn dan we denken en de afdruk zou aanwijzingen kunnen geven over de toekomst van ons zonnestelsel nadat de zon over een paar miljard jaar ontploft en er een witte dwerg voor in de plaats komt. Astronomen van de Universiteit van Californië rapporteren dat de witte dwergster GD 362, die is omringd door stoffige ringen die lijken op die van planeet Saturnus, is vervuild door een asteroide die een lange tijd geleden in de atmosfeer van de ster chemische elementen achterliet. Zo’n waarneming is ongekend in de astronomie. Heeft er een gewelddadige wisselwerking tussen de ster en de asteroide plaatsgevonden?
Wetenschappers dachten de afgelopen circa vijftig jaar, om precies te zijn vanaf 1959, dat het nog ongeveer vier tot zeven miljard jaar zou duren totdat het Andromedastelsel de afstand tussen ons sterrenstelsel en M31 had overbrugt. Maar die berekening werd in de dagen gemaakt voor de ontdekking van halo’s rond sterrenstelsels van donkere materie. De aanvullende massa van de halo’s zorgt er voor dat beide sterrenstelsels een grote aantrekkingskracht hebben en dat de afstand sneller is overbrugt. In plaats van vier tot zeven miljard jaar duurt het nog twee miljard jaar totdat het proces voor de botsing begint. Als het Andromedastelsel en de Melkweg botsen ontstaat er een nieuw sterrenstelsel, dat nu eindelijk een naam heeft gekregen: Binominis.
Lichtsnelheid: een snelheidsrecord dat volgens wetenschappers onmogelijk is om te doorbreken. Maar twee Duitse fysici claimen nu dat zij fotonen sneller hebben laten reizen dan 299.792.458 meter per seconde, de lichtsnelheid. Dit is in strijd met het hoofdprincipe van de relativiteitstheorie van Albert Einstein dat niets, maar dan ook echt niets, de snelheid van het licht kan overtreden. Desondanks is het de twee Duitsers, Günter Nimtz en Alfons Stahlhofen, toch gelukt om de snelheid van het licht te overtreffen door elektrischgeladen fotonen van het ene prisma naar het andere prisma te laten reizen. Het is wetenschappers nog nooit gelukt om de lichtsnelheid te overschreiden.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft besloten dat het beschadigde hitteschild van de Space Shuttle Endeavour niet in de ruimte hoeft te repareren. De schade aan de het hitteschild zou geen gevaar vormen tijdens de terugkeer van het ruimteveer naar de aarde. Dit heeft NASA gisteren laten weten.
BNN-presentator Sander Lantinga moet enkele dagen rust nemen sinds hij een bezoek heeft gebracht aan de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Lantinga is onwel geworden door het slikken van een pil, zo liet donderdag een woordvoerster van BNN weten. Lantinga wilde weten hoe het is om gewichtloos te zijn. Zo’n vlucht duurt gemiddeld 20 tot 30 seconden. Maar nadat de ruimtevaartorganisatie hem een pilletje gaf, werd de Nederlander onwel en was hij even in een kritieke toestand.
Een steen zal door een raket in de ruimte gebracht worden en onderworpen worden aan de hitte tijdens de terugkeer in de Aardse dampkring, om zo te testen of levensvormen van een ander hemellichaam de tocht door de dampkring van onze planeet kunnen overleven als ze in een asteroide zitten die op ramkoers ligt met onze planeet. De steen maakt deel uit van 35 experimenten die uitgevoerd zullen worden met ESA’s missie Foton M3, die op 14 september aanstaande vanaf het Baikonur Cosmodrome in Kazachtstan gelanceerd zal worden.
NASA’s Galaxy Evolution Explorer heeft een verassend lange komeetachtige staart ontdekt achter een ster die met supersonische snelheden door de ruimte raast. De ster, die door het leven gaat onder de naam ‘Mira’, wat in het Latijns ‘prachtig’ betekent, is al bijna vierhonderd jaar het favoriete object aan de hemel voor astronomen. Het is een oude rode reus die met hoge snelheid door de ruimte beweegt en brengt een hoop materiaal met zich mee, dat bestaat uit het materiaal waar jonge zonnestelsels uit gevormd worden. Zijn staart laat overal waar de ster langskomt grote hoeveelheden aan koolstof, zuurstof en andere belangrijke onderdelen voor nieuwe sterren, nieuwe planeten en misschien zelfs levensvormen.
Gisteren werd de derde ruimtewandeling gehouden. Rick Mastracchio en Clay Anderson begonnen om 16.37 uur Nederlandse tijd aan het uitje. Maar de ruimtewandeling duurde korter dan gepland door een kapotte handschoen van één van de twee astronauten.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA is van plan het hitteschild van de Space Shuttle Endeavour niet in de ruimte te repareren. Uit een computeranalyse blijkt dat de lichtbeschadigde schild van het ruimteveer bij terugkeer in de atmosfeer de hoge hitte zal doorstaan.
Deze keer in het rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ de overstromingen in Bangladesh en delen van India, die afgelopen weken werd geteisterd door regen.
Onderzoekers van de Cardiff Universiteit denken dat het leven op aarde afkomstig is van kometen uit ons zonnestelsel. Professor Chandra Wickramasinghe en haar collega’s van Universiteit voor Astrobiologie in Verenigde Staten beweerden al dat het leven op aarde het gevolg is van panspermia – de theorie dat het leven begon op kometen en dat levensvormen op deze ijzige werelden zich uitspreidden over verschillende hemellichamen in ons melkwegstelsel. Het lijkt niet op te houden vandaag met de verschillende onderzoeken naar het ontstaan van het leven op aarde.
De meeste elementen die belangrijk zijn voor het leven op onze planeet aarde zijn algemeen bekend – koolstof, zuurstof en water, om er een paar te noemen. Maar wat ook erg belangrijk is voor de levensvormen op aarde is de aanwezigheid van adenine, een essentieel organische molecuul. Zonder adenine zouden de ingrediënten voor het leven op onze planeet geen eenheid vormen. Wetenschappers proberen al lange tijd te achterhalen wat de afkomst is van adenine en waar adenine nog meer aanwezig is in ons zonnestelsel. Onderzoeker Rainer Glaser van de Universiteit van Missouri en van Columbia weet het zeker: adenine is toevallig op aarde belandt vanuit de ruimte.
Onderzoekers van de Universiteit van Queensland hebben de bacteriologische overblijfselen in één van de oudste bewaarde organische materialen op aarde geïdentificeerd. De overblijfselen van vroegere levensvormen zijn maarliefst 3,5 miljard jaar oud! De gesteenten werden opgegraven in het Pilbara gebied van in het westelijke deel van Australië door de student Lawrie Duck, die zei dat het een verbazingwekkende ervaring was “om rotsen vast te houden die één van de eerste vormen van het leven op aarde bevatten.” Dit zijn de plaatsen waar wetenschappers geloven dat het leven op aarde zijn oorsprong heeft gehad.
Een nieuw model van de maan Enceladus van gasplaneet Saturnus onderdrukt de hoop van wetenschappers dat er leven is op de ijzige wereld. Een model van de maan, ontwikkeld door wetenschappers van de Universiteit van Illinois in de Verenigde Staten, toont aan dat er geen vloeibaar water op de maan Enceladus aanwezig is. De Cassini sonde, die sinds 30 juni 2004 onderzoek doet aan Saturnus en zijn manen, heeft een tijd geleden intense hittestraling en pluimen van geisers ontdekt, die bestaan uit ijskristallen en gassen zoals methaan, stikstof en koolstofdioxide.
Gisteren heeft oud-lerares Barbara Morgan de allereerste les vanuit de ruimte gegeven, aan boord van de Endeavour. De 55-jarige astronaute gaf gedurende 25 minuten antwoord op vragen van kinderen van een school in de noordelijke Amerikaanse staat Idaho.
Nadat Rusland afgelopen week claimde een vlag op de zeebodem van de noordpool te hebben gezet, op ruim 4000 meter diepte, willen ook Canada en Denemarken dat zij de zeggenschap over het noordpoolgebied krijgen. Ook de Verenigde Staten, Zweden en Noorwegen zijn verwikkeld in de strijd om zeggenschap over het gebied. Eergisteren is een Deense expeditie gestart richting Groenland, waar het land hoopt een deel van de noordpool op te eisen. Het is de vijf landen het waarschijnlijk te doen om de grote olievoorraden die onder het dikke ijs liggen, dat de laatste jaren volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie aan het smelten is. Ook zouden er meer scheepsroutes vrijkomen als het ijs gesmolten zou zijn. Wie krijgt de zeggenschap over de noordpool?
Vier jaar na dato onthullen de Chinezen een opmerkelijk feit: de eerste Chinese astronaut, Yang Liwei, was tijdens de terugkeer in de dampkring van onze planeet van China’s eerste ruimtecapsule bijna gestorven toen het toestel dreigde uit elkaar te vallen, wat ook het geval was bij Space Shuttle Columbia op 1 februari 2003. Op 15 oktober 2003 om 3.00 uur Nederlandse tijd lanceerde China elf jaar voorbereiding zijn eerste bemande ruimteraket. China is daarmee het derde land, na de voormalige Sovjetunie en de Verenigde Staten, dat een mens in de ruimte schiet. Na een lange tijd verklaren de Chinezen nu dat het leven van Yang Liwei even aan een zijde draadje hing tijdens de terugkeer op aarde.
Bewolking en onweer zorgde er afgelopen avond en nacht voor dat het maximum van de jaarlijkse meteoren Perseiden niet overal goed te zien was. Ook was mist een spelbreker afgelopen nacht. Toch waren er in de nacht van zaterdag op zondag ook een flink aantal meteoren te zien, wat zorgde voor extra drukte bij de sterrenwachten in Nederland die hun deuren speciaal voor deze meteorenzwerm openden. Komende nacht zullen er ook nog wat meteoren verschijnen, maar het maximum is helaas al voorbij. Maar AstroVersum heeft goed nieuws, want wij weten te melden dat er op 1 september aanstaande opnieuw een flink aantal meteoren te zien zullen zijn, al zijn de omstandigheden dan niet optimaal.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft besloten de missie van de Space Shuttle Endeavour met drie dagen te verlengen. Dat heeft gisteren een woordvoerder van de NASA laten weten.
Gisteravond hebben twee astronauten van de Space Shuttle Endeavour bij het Internationale Ruimtestation ISS een ruimtewandeling gemaakt. Dat heeft een woordvoerder van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA laten weten.
Het hitteschild van de Amerikaanse Space Shuttle Endeavour is kort na de lancering beschadigd door een stuk ijs. Dat heeft NASA-functionaris John Shannon vrijdag op een persconferentie gezegd. Hoe groot de schade is, is momenteel nog niet bekend.
Space Shuttle Endeavour is zojuist om 20.02 uur Nederlandse tijd succesvol gekoppeld aan het internationale ruimtestation ISS, nadat het ruimteveer van 18.54 uur tot 19.03 uur door commandant Scott Kelly 360 graden gedraaid was, om zo de drie bemanningsleden van het internationale ruimtestation in staat te stellen om met 200-, 400- en 800mm lenzen het hitteschild aan de onderkant van het ruimteveer te inspecteren en te fotograferen. Het ruimteveer vertrok afgelopen woensdagnacht voor zijn 22ste missie STS-118 naar het internationale ruimtestation, met aan boord zes astronauten van Amerikaanse afkomst en één astronaut die afkomstig is uit Canada.
Zouden buitenaardse wezens kunnen bestaan uit schroef-vormige deeltjes van interstellair stof? Interessant nieuw bewijs van deze levensechte structuren die van anorganische substanties in de ruimte gevormd wordt vandaag geopenbaard vandaag in het New Journal of Physics. De bevindingen zinspelen op de mogelijkheid dat leven voorbij aarde waarschijnlijk geen koolstof-gebaseerde moleculen als zijn bouwstenen zou gebruiken. Het onderzoek wijst ook naar een mogelijke nieuwe verklaring voor de oorsprong van leven op aarde. Een internationaal team wetenschappers heeft namelijk ontdekt dat anorganisch stof ook in levende structuren kunnen voorkomen.
Astronomen hebben het meest extreem heldere sterrenstelsel gevonden dat relatief kort na het ontstaan van het universum zijn ontstaan. Het is het meest grote en massieve sterrenstelsel dat ooit zijn waargenomen en het bevindt zich op een enorme afstand, een afstand van maarliefst 12 miljard lichtjaar. Het sterrenstelsel is ‘slechts’ twee miljard jaar na de geboorte van het heelal ontstaan, waarschijnlijk veroorzaakt door de oerknal, en is een groot mysterie. Tot nu toe werd alleen maar gedacht dat er slechts kleine en zwakke sterrenstelsels werden gevormd net na de oerknal, maar nu zijn astronomen dus gestuit op dit grote, heldere sterrenstelsel dat veel jonge sterren bevat.
Astronomen hebben een kleine groep van jonge sterren ontdekt in een stoffige kwekerij op 848 lichtjaren van onze planeet. De ontdekking, die gedaan is met behulp van NASA’s Spitzer Space Telescope, zou meer aanwijzingen kunnen openbaren over de formatie en interactief onder kosmische families die bestaan uit honderden sterren die bij elkaar blijven door de onderlinge zwaartekracht. De onderzoekers noemen de sterrenhoop ‘Serpens South’, omdat de cluster in het zuidelijke deel van de Serpens wolk in sterrenbeeld Serpens (Slang) te vinden is. Op een prachtige foto van Spitzer is de cluster te zien.
Vannacht om 00.36 uur werd de Space Shuttle Endeavour succesvol in de ruimte gebracht. Aanstaande vrijdag zal het ruimteveer koppelen aan het internationale ruimtestation ISS, dat bijna op elke heldere avond te zien is aan de hemel. Tijdens de missie STS-118 zijn het ruimtestation en het ruimteveer elke dag te zien als een heldere stip aan de hemel en door een telescoop kan je zelfs de zonnepanelen van het ISS zien en mogelijk ook shuttle Endeavour. Maar voordat het ruimteveer aan het ruimtestation koppelt, is Endeavour ook alleen te zien als een heldere stip aan de hemel. Ook al is het weer vandaag en morgen niet al te best, het is toch de moeite waard om eens te kijken tussen als er een opklaring is.
De Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos heeft plannen aan de regering van Rusland voorgelegd die gaan over een programma bemande ruimtevluchten naar onze naaste buur, de maan, die volgens een woordvoerder van Roskosmos tegen het jaar 2040 plaats moeten gaan vinden, zo vertelde hij tegen het persbureau Interfax van Rusland. “Deze bemande ruimtevluchten zijn één van onze doelen voor de komende tijd”, verklaarde de Rus Aleksej Krasnov, die zich bezig zal houden met deze vluchten naar onze natuurlijk satelliet. 2040 is relatief laat, want de Amerikanen willen in 2020 al op de maan staan en in 2040 op Mars.
Volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA hebben astronauten de afgelopen tien jaar nooit drankjes genuttigd met alcohol voor het vertrek van een Space Shuttle of een Soyuz-raket. De beschuldiging kwam vorige maand nadat een onafhankelijke gezondheidscommissie onderzoek had gedaan naar het dronkenschap van astronauten van de ruimtevaartorganisatie. Volgens deze commissie zijn minstens twee astronauten gelanceerd richting de ruimte die dronken waren. NASA heeft medewerkers alle gezondheidtests van de afgelopen tien jaar laten checken en volgens de ruimtevaartorganisatie is de uitkomst van het onderzoek ‘klinklare onzin’.
Zojuist om 00.36 uur is de Amerikaanse Space Shuttle Endeavour succesvol gelanceerd voor zijn missie STS-118 richting het internationale ruimtestation ISS. Onder luid applaus van de toeschouwers op het Kennedy Space Center vertrok het ruimteveer ruim een half uur na middernacht. De missie is alweer de 22ste ruimtevlucht richting het ruimtestation, waarvoor tijdens missie veel nieuwe apparatuur wordt meegebracht. Aan boord van Endeavour bevindt zich een lerares, Barbara Morgan genaamd, die na de ontploffing van shuttle Challenger in 1986 met een lerares aan boord de eerste lerares in de ruimte zal zijn. De lancering was live te volgen op AstroVersum en in de chatbox was het gezellig druk, voor en tijdens de lancering!
Vannacht moet het ruimteveer Endeavour met zeven astronauten vertrekken richting het internationale ruimtestation ISS voor zijn missie STS-118. De missie is alweer de 22ste ruimtevlucht richting het ruimtestation, waarvoor tijdens missie veel nieuwe apparatuur wordt meegebracht. Aan boord van Endeavour bevindt zich een lerares, Barbara Morgan genaamd, die na de ontploffing van shuttle Challenger in 1986 met een lerares aan boord de eerste lerares in de ruimte zal zijn. De lancering is uiteraard weer rechtstreeks te volgen op AstroVersum in woord en beeld, met een rechtstreeks verslag en live beelden van de lancering. Tevens is de chatbox open, waar je gezellig kunt praten met andere bezoekers van AstroVersum!
De situatie op Mars bij de twee Mars Exploration Rovers lijkt te verbeteren; de batterijen van rover Opportunity zijn nu weer volledig gevuld en ook zijn broertje Spirit heeft zijn batterijen bijna volgeladen met energie. De laatstgenoemde rover is gisteren weer begonnen met het onderzoeken van het Martiaanse oppervlak met zijn robotarm, die de afgelopen drie weken niet heeft kunnen bewegen. Op foto’s van de beide rovers is ook te zien dat het zonlicht langzaam weer begint door te breken. Spirit zal nu met de microscoop op zijn robotarm onderzoek gaan doen naar twee plekken op de grond en naar een steen, Opportunity zal de komende tijd de atmosfeer van onze buurplaneet gaan onderzoeken, in afwachting van zijn afdaling van binnenkort in de Victoriakrater.
Microben die ruim 100.000 jaar in ijs op Antartica opgesloten hebben gezeten, zijn weer tot leven gekomen nadat wetenschappers van de Universiteit Rutgers in de Amerikaanse staat New Yersey ze hadden verwarmd. Wetenschappers vonden bijna een jaar geleden dode micro-organismen in Antarctisch ijs, die naar schatting 100.000 jaar niet geleefd hebben. Ook werd er ijs gevonden met bacteriën die 8 miljoen jaar geleden waren gestorven. Zowel bij het ‘jonge’ als het oude ijs begonnen de microben weer te groeien toen Amerikaanse wetenschappers ze in een laboratorium verwarmden. Betekent dit dat dode micro-organismen op planeet Mars ook weer gaan leven als het warmer wordt op de rode planeet?
Aankomend weekend kun je weer genieten van de jaarlijkse meteorenstorm Perseïden. Het maanlicht kan de pret niet meer bederven, omdat het nieuwe maan is. De Perseïden zijn te zien vanaf medio juli tot eind augustus, om precies te zijn van 17 juli tot en met 24 augustus, met in de nacht van zondag 12 op maandag 13 augustus het hoogtepunt. Het maanlicht kan het zicht op de meteorenstorm dit jaar niet meer storen. In het weekend is het nieuwe maan en dan is de maan niet zichtbaar. Bewolking kan wel het zicht op de sterrenregen ontnemen. Momenteel kan het KNMI nog niet voorspellen of het bewolkt wordt. Dit wordt pas vanaf donderdag duidelijk.
Grote delen van de wereld hebben vanaf het begin van het jaar te maken gehad met extreme weersomstandigheden waaronder overstromingen, hittegolven, stormen en periodes van ongewone kou. Bovendien was de wereldwijde landtemperatuur tussen januari en april nog nooit zo hoog, maakte de Wereld Meteorologische Organisatie dinsdag in een verklaring bekend.
Welkom bij de Spacetelescope Contest op AstroVersum. In deze contest strijden verschillende foto’s van de Hubble Space Telescope, het Chandra X-ray Observatory en de Spitzer Space Telescope om de eerste plek. Maar er wordt niet alleen gekeken naar hoe mooi de foto is, ook kan je kijken naar wat er zo bijzonder is aan de foto. De Hubble Space Telescope fotografeert namelijk meestal in visueel licht, het Chandra X-ray Observatory in röntgenlicht en de Spitzer Space Telescope in infrarood licht. Lees gauw verder, bekijk de kandidaten en stem!
Een groep van vier sterrenstelsels die met elkaar in botsing zijn gekomen kunnen over een tijd het grootste sterrenstelsel vormen dat ooit is waargenomen door astronomen. Het viertal werd ontdekt door NASA’s Spitzer Space Telescope toen de infraroodtelescoop een kijkje nam bij het verafgelegen sterrenstelsel CL0958+4702. Spitzer zag ineens met zijn infraroodogen vier witte, heldere bollen, wat botsende sterrenstelsels ter grootte van ons eigen melkwegstelsel zijn die zich op een afstand van 5 miljard lichtjaar bevinden. “Tot nu toe hebben we alleen sterrenstelsels ontdekt die botsen zoals auto’s, maar dit viertal botst als vier enorme vrachtwagens met zand dat overal wordt rondgeslingerd,” zei studieleider Kenneth Rines.
Op 9 augustus aanstaande moet het ruimteveer Endeavour met zeven astronauten vertrekken richting het internationale ruimtestation ISS voor zijn missie STS-118. De missie is alweer de 22ste ruimtevlucht richting het ruimtestation, waarvoor tijdens missie veel nieuwe apparatuur wordt meegebracht. Aan boord van Endeavour bevindt zich een lerares, Barbara Morgan genaamd, die na de ontploffing van shuttle Challenger in 1986 met een lerares aan boord de eerste lerares in de ruimte zal zijn. Uiteraard is alles weer rechtstreeks te volgen op AstroVersum!
De grootste planeet die tot nu toe is ontdekt is ook één van het vreemdste planeten en zou theoretisch zelfs niet moeten bestaan volgens wetenschappers. De planeet, die door het leven gaat onder de naam TrES-4, is bijna 1,7 keer zo groot als ‘onze’ Jupiter en behoort tot een kleine subklasse van planeten die uiterst lage dichtheid hebben. “Zijn gemiddelde dichtheid is slechts zo’n 0.2 gram per kubieke centimeter,” zei studieleider Georgi Mandushev van het Lowell Observatory in Arizona, Verenigde Staten. “Omdat er nauwelijks zwaartekracht op deze planeet wordt de atmosfeer van TrES-4 langzaam opgeslorpen door de moederster, wat resulteert in een komeetachtige staart achter de exoplaneet.”
Vandaag bestaat AstroVersum precies 1 jaar. 1 jaar geleden, om precies te zijn om 10:19.45 uur (met foutmarge van 5 seconden :tongue:), werd AstroVersum bereikbaar voor iedereen. AstroVersum bestond toen al eerder, maar we beschouwen 5 augustus als geboortedag omdat we (Huy Vu, 15 jaar, en Freek van der Hulst, 13 jaar) toen gingen samenwerken aan één site. Hiervoor hadden we allebei aparte sites. Het afgelopen jaar was een hele goede tijd voor AstroVersum. Er werd lekker volop nieuws gepost, we hadden hoge bezoekersaantallen en veel terugkerende bezoekers. Na exact een jaar zullen we hier de geschiedenis van AstroVersum bespreken en hoe de site één van de grootste en actueelste sites over astronomie en ruimtevaart van Nederland is geworden!
De Mars Phoenix Lander is zojuist om 11.26 uur Nederlandse tijd met een Delta-2 raket succesvol richting Mars gelanceerd. De robot landt waarschijnlijk in mei 2008 op Mars, aan de rand van de poolkap aan de noordpool. Ook dan is de lente op aankomst op onze buurplaneet, wat ervoor zorgt dat de poolkap smelt en er water gaat stromen. Na aankomst zal de Marslander zijn instrumenten gereedmaken om een paar maanden de bodem van Mars te gaan onderzoeken. De robot krijgt daar de mogelijkheid voor in de lente en zomer, want in de winter vriest de robot dood. In deze twee seizoenen zal de robot verschillende gaten maken in de Martiaanse bodem van ruim een halve meter diep. Terwijl Phoenix op zoek gaat naar leven en bodemmonsters neemt voor onderzoek, maken de zes camera’s van Phoenix veel foto’s van de poolkap.
De Delfse studentensatelliet Delfi-C3 is klaar voor de lancering volgende maand. De kleine satelliet wordt komende maandag naar de Canadese stad Toronto verscheept. Vanuit Toronto gaat de Delfi-C3 naar het eiland Sriharikota in India, waar de lancering gaat plaatsvinden. Dit maakte een woordvoerder van de TU Delft gisteren bekend.
In onze wekelijkse rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ deze keer de ‘winter’ in Afrika. De winter in Afrika kleurt de top van de Drakensberggebergte in Lesotho op deze Envisat foto. Lesotho wordt door heel Zuid-Afrika bedekt en het enige onafhankelijke land ter wereld dat in zijn geheel boven de 1000 meter ligt.
Met de lancering van de Mars Phoenix Lander van vandaag om 11.26 uur Nederlandse tijd stuurt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie een veelbelovende, nieuwe missie naar onze buurplaneet Mars. Deze robot onderzoek doen naar de bodem van de poolkap aan de noordpool van de rode planeet, de planeet waar al veel sondes en rovers onderzoek hebben gedaan of onderzoek doen. Door de poolkap van onze buurplaneet te onderzoeken hopen wetenschappers meer te weten te komen over het vloeibaar water op Mars dat in het verleden op onze buurplaneet aanwezig was, maar ook nu is er nog water op planeet Mars. Volg het hier live, in woord en beeld!
Laatste update: 11.26 uur.
De astronoom Alex Wolszczan, die enkele jaren geleden de eerste planeten ontdekte buiten ons zonnestelsel, heeft een Jupiter-achtige planeet ontdekt om een ster die bijna het einde van zijn leven heeft bereikt. Wat bijzonder is, is dat de afstand tussen de ster en de exoplaneet precies even groot is als de afstand tussen onze planeet en de zon. Tot nu toe zijn er slechts tien planetaire stelsels ontdekt die zich bevinden rond een stervende ster en dit ‘zonnestelsel’ is de meest verafgelegen van de tien. Met deze ontdekking hopen astronomen een beter inzicht te krijgen in het einde van de zon, ons zonnestelsel en dus ook de aarde.
De tweede Nederlander die in de ruimte was, André Kuipers heeft een eigen planetoïde gekregen. Het brok steen heeft als volledige naam (11244) Andrékuipers met een doorsnede van zo’n 6 kilometer. De planetoïde draait in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter om de zon. De planetoide is ontdekt door een Leids astronomenpaar. Het paar heeft al meer dan duizenden planetoïden ontdekt.
In het voorjaar van 2008 moet de Amerikaanse ruimtesonde Cassini een flyby uitvoeren langs de maan Enceladus van de gasplaneet Saturnus. Dat lijkt niet zo bijzonder, ware het niet dat de ruimtesonde door de enorme geisers van de maan gaat vliegen. De derde flyby langs Enceladus van Cassini moet in maart 2008 plaatsvinden, wanneer de sonde de maan tot slechts dertig kilometer gaat naderen. Die afstand is ruim zes keer minder dan de afstand tussen de maan en sonde tijdens eerdere flyby’s. Cassini, die sinds 2004 planeet Saturnus en verschillende manen onderzoekt en fotografeert, zal door geisers vliegen op de zuidpool van Enceladus die continu water-ijs uitstoten. De relatief grote maan van gasplaneet Saturnus is één van de kandidaat-objecten in ons zonnestelsel voor leven.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA gaat in samenwerking met de Staatsuniversiteit van Arizona, Verenigde Staten, 36.000 foto’s van het Apollo programma in de jaren zestig en zeventig digitaliseren en online zetten op internet, zodat iedereen ter wereld ze kan bekijken. Alle foto’s zullen verschijnen in de originele resolutie en zullen in totaal ongeveer 48.000 gigabyte in beslag nemen. Op de volledige resolutie zijn zelfs de pixels te zien. Maar maak je geen zorgen; de foto’s zijn ook in kleinere afmetingen te bekijken.
Op 8 augustus aanstaande moet het ruimteveer Endeavour met zeven astronauten vertrekken richting het internationale ruimtestation ISS voor zijn missie STS-118. De missie is alweer de 22ste ruimtevlucht richting het ruimtestation, waarvoor tijdens missie veel nieuwe apparatuur wordt meegebracht. Aan boord van Endeavour bevindt zich een lerares, Barbara Morgan genaamd, die na de ontploffing van shuttle Challenger in 1986 met een lerares aan boord de eerste lerares in de ruimte zal zijn. Uiteraard is alles weer rechtstreeks te volgen op AstroVersum!
ESA’s Mars Express kijkt straks oplettend toe als NASA’s lander Phoenix afdaalt naar het oppervlak van Mars. Een mooi voorbeeld van internationale samenwerking en interplanetair netwerken. De lancering van Phoenix staat voor 4 augustus op het programma. Naar verwachting landt hij in het voorjaar van 2008 op de rode planeet.
Bij het boeken van een ruimtereis naar het Internationale Ruimtestation ISS mag je ook voor het eerst in de geschiedenis van het ruimtetoerisme een ruimtewandeling boeken. Het uitstapje buiten aarde en buiten het ISS kost 15 miljoen dollar (10,9 miljoen euro) extra, aldus het Amerikaanse bedrijf voor ruimtetoerisme Space Adventures.
Twee robots onderzoeken in opdracht van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA een rotsachtig poolgebied in het arctische deel van Canada dat volledig is geïsoleerd van de buitenwereld. Met het onderzoek wil de ruimtevaartorganisatie kijken of de robots en de instrumenten kunnen overleven in de barre omstandigheden op een onbewoond eiland, die te vergelijken zijn met de omstandigheden op de maan en buurplaneet Mars. Voordat de NASA namelijk een groot complex op onze naaste buur wil bouwen, moet er eerst gezocht worden naar mineralen en vooral naar vloeibaar water. Voor 2020 moet een ruimtesonde het oppervlak van onze natuurlijke satelliet nauwkeurig gaan bestuderen.
Een heftige stofstorm op buurplaneet Mars, die al ruim vier weken over het Martiaanse oppervlak raast, brengt de Marsrovers Spirit en Opportunity steeds meer in gevaar. Eerder deze week dacht de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie dat de situatie zich aan het verbeteren was, maar de twee Marsrovers proberen nu te ‘overleven’ op eerder opgeslagen energie van voor de storm. De temperatuur van rover Opportunity is volgens NASA-ingenieurs gedaald naar -37 graden Celsius, nog een paar graden minder en de missie van rover komt ten einde.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft besloten om de lancering van de Mars Phoenix Lander met 24 uur uit te stellen door een lek in de cabine van Space Shuttle Endeavour, die op 7 augustus moet vertrekken richting het Internationale Ruimtestation ISS. De lancering van NASA’s Marslander stond gepland voor 3 augustus aanstaande, maar die moet door de problemen met Endeavour en het slechte weer van vandaag uitgesteld worden. Hevig onweer verhinderde de ruimtevaartorganisatie de tanks van de Delta-2 raket, waarmee Phoenix in de ruimte gebracht moet worden, te vullen met brandstof. De Mars Phoenix Lander moet de noordelijke poolkap van onze buurplaneet Mars gaan onderzoeken, op zoek naar leven.
Welkom bij de Spacetelescope Contest op AstroVersum. In deze contest strijden verschillende foto’s van de Hubble Space Telescope, het Chandra X-ray Observatory en de Spitzer Space Telescope om de eerste plek. Maar er wordt niet alleen gekeken naar hoe mooi de foto is, ook kan je kijken naar wat er zo bijzonder is aan de foto. De Hubble Space Telescope fotografeert namelijk meestal in visueel licht, het Chandra X-ray Observatory in röntgenlicht en de Spitzer Space Telescope in infrarood licht. Lees gauw verder, bekijk de kandidaten en stem!
Deze week in onze rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ de Kliuchevskoi-vulkaan. De onderstaande foto is gemaakt door de Envisat op 30 juni 2007 waarop rookwolken van de vulkaan te zien zijn. De vulkaan bevindt zich op de Kamchatka-schiereiland in Rusland. De aspluimen bereikten op dag toen de foto werd gemaakt een hoogte van 10 kilometer.
De Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos heeft na de Amerikaanse berichten over dronkenschap aan boord van de Space Shuttle en Sojoez gezegd dat er geen dronkenschap was aan boord van de Russische raket Sojoez.
Wanneer je als bezoeker gratis lid wordt van AstroVersum heb je voortaan vele extra opties tot je beschikking. Als lid kan je onder andere gebruik maken van het forum (waar gediscussieerd kan worden over verschillende sterrenkundige onderwerpen), een fotoalbum (waar eigen foto’s van objecten in het heelal kunnen worden gepost) en nog veel meer!
Meer dan 500 jaar geleden zorgde de reizen van Columbus naar de Nieuwe Wereld en de ontdekkingen die hij maakte voor nogal wat opwinding in Europa. Nu groeit met de komende lancering van ESA’s ruimtelaboratorium Columbus met de Space Shuttle Atlantis de opwinding opnieuw aan de twee kanten van de Atlantische Oceaan.
Lekker veel bier of wodka drinken voordat astronauten de ruimte in gaan mag? Er worden geen maatregelen genomen tegen astronauten die dronken zijn. Dit is gisteren tijdens een conferentie van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA bekendgemaakt.
Bij de ontploffing van een raketmotor van de opvolger van het commerciële ruimtevaartuig SpaceShipOne, logischerwijs SpaceShipTwo genaamd, zijn drie doden gevallen en vijf zwaargewonden, waarvan er vier op sterven liggen. In de Mojavewoestijn testte het Amerikaanse bedrijf Scaled Composites, opgericht door de rijke Amerikaan Burt Rutan, een raketmotor voor het ruimtevaartuig dat over een aantal jaren in gebruik genomen moet worden. Toen een tank met vloeibaar zuurstof donderdagmiddag in brand vloog, ontplofte de motor van de raketten die SpaceShipTwo de ruimte in moeten brengen. In samenwerking met Richard Branson van het bedrijf Virgin Galactic is Rutan bezig met de opvolger van SpaceShipOne, die in 2004 de ruimte betrad.
Terwijl ze in de Verenigde Staten genieten van de zon en de warmte, houden NASA-wetenschappers een oogje op de zon. De zon heeft geen zonnevlekken meer, dat duidt dat de zon mogelijk het zonneminimum heeft bereikt. Wetenschappers wachten nu op de verschijning van de eerste zonnevlek in het nieuwe zonnecyclus.
NASA doet op dit moment onderzoek naar de sabotage van een computer die op 7 augustus aan boord van de Space Shuttle Endeavour naar het Internationale Ruimtestation ISS gevlogen zou worden. Volgens de ruimtevaartorganisatie is met opzet schade toegebracht aan de bedrading van de apparatuur, die overigens niet heel belangrijk zou zijn geweest.
De gevolgen van het extreme weer de afgelopen week in Europa zijn ook op satellietbeelden goed te zien. Engeland heeft te maken met de ergste overstromingen in 60 jaar. Op de radarbeelden van ESA’s Envisat satelliet zijn de overstroomde gebieden als donkere vlekken te zien. Met name de rivier de Theems is zo goed zichtbaar.
Op deze opname van het instrument MERIS aan boord van ESA’s satelliet voor aardobservatie Envisat is de vulkaan Gamkonora in Indonesië te zien. Satellieten zoals Envisat en ERS 2 spelen een belangrijke rol bij de waarneming van vulkanen wereldwijd.
Hoeveel sterren kan een zonnestelsel bevatten? In ons zonnestelsel is er maar één ster, de zon. Onderzoekers hebben met de Amerikaanse ruimtetelescoop Spitzer mogelijk een planeet gevonden die om 4 sterren draait.
Aan boord van de Amerikaanse Space Shutle blijken dronken astronauten te zijn geweest. In minstens twee gevallen keken ruimtevaarders kort voor de lancering te diep in het glaasje.
Nee, de komkommertijd is niet aangebroken en ik ga het niet hebben over de hoos van waarnemingen van UFO’s door dronken campinggasten. Het gaat alleen maar over de bouw, het ontwerp van UFO’s in Nederland. Ik kwam vandaag het bericht tegen dat Etnel Straatsma van de Technische Universiteit Delft het plan heeft gemaakt voor een nieuwe ecologisch verantwoorde manier van vliegen, middels een toestel dat verdacht veel lijkt op een vliegende schotel.
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA en de Italiaanse ruimtevaartorganisatie ASI hebben vandaag de naam en het logo bekendgemaakt voor de missie van astronaut Paolo Nespoli in oktober dit jaar. De missie heet Esperia, de naam die de Oud-Grieken gaven aan het Italiaanse schiereiland.
De twee Marsrovers op Mars hebben de Marsstorm die sinds eind juni woedt overleeft. De twee Marsrovers maken het goed. Er werd eind vorige week nog gevreesd voor hun leven omdat de storm de stroomtoevoer van de rovers blokkeerde. Zonder stroom kunnen de instrumenten en de computer aan boord van “Opportunity” bevriezen en zo een einde maken aan de verkenning van de Rode Planeet door de robot.
De vrijwilligers van stichting Camras hebben op zaterdag 21 juli de 25-meter radiotelescoop Dwingeloo, die ruim 50 jaar geleden in gebruik werd genomen, weer in beweging gezet.
Gisteren heeft een Amerikaanse astronaut tijdens een ruimtewandeling het vuilnis gedumpt bij het Internationale Ruimtestation ISS. De astronaut Clayton Anderson maakte een ruimtewandeling om een tank van ruim zeshonderd kilo ammonia en een cameravoet van negentig kilo handmatig de ruimte in te slingeren.
De HiRISE camera aan boord van de Mars Reconnaissance Orbiter is er in geslaagd een stofhoos op Mars van boven te fotograferen. Zie bijgaand bijzondere plaatje, ongeveer een maand terug genomen van het Hellas Planitiagebied. Dergelijke stofhozen, te vergelijken met windhozen op Aarde, ontstaan als de temperatuur op het oppervlak veel hoger is dan hogerop.
Deze week in ons rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ de hoofdstad van Australië, Canberra. Deze onderstaande foto is gemaakt door de Proba satelliet. Canberra ligt 280 kilometer ten zuidwesten van Sydney en 650 kilometer ten noordoosten van Melbourn. Canberra is in 1908 gekozen tot hoofdstad van Australië.
Had je altijd al een reisje naar de ruimte willen maken? De prijzen zijn duurder geworden. Ruimtetoeristen betalen vanaf nu 40 miljoen dollar (29,2 miljoen euro) voor een weekje aan boord van het Internationale Ruimtestation ISS. Dit heeft Space Adventures gisteren volgens berichten van het Russische persbureau gemeld.
Een brok metaal dat eergisteren het dak van een huis in de Amerikaanse staat New Jersey doorboorde, roept heel wat vragen op. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, de federale luchtvaartautoriteiten (FAA) en ook de Amerikaanse topmilitairen vragen zich af waar het object vandaan komt.
De Technische Universiteit Delft gaat over twee maanden een eigen satelliet de ruimte in schieten. De universiteits- en studentensatelliet Delfi-C3 wordt de eerste van een reeks Delfste nano- ruimtetoestellen. De satelliet zal een nieuw type zonnecel van Dutch Space op stevigheid en efficiëntie testen, het Thin Film Solar Cell Experiment.
Op een opname van de Saturnusverkenner Cassini is het 60e maantje ontdekt dat om de geringde reuzenplaneet draait. De opname werd 30 mei 2007 gemaakt en het waren onderzoekers van de Queen Mary Universiteit in London die de maan ontdekten. Op andere opnames van Cassini werd vervolgens verder gezocht en kon de maan geverifieerd worden. De codenaam voor de nieuwe maan is “Frank”.
De stofstorm die eind juni is ontstaan op Mars heeft niet het volledige stoomtoevoer van de twee Marsrovers geblokkeerd. De twee Marsrovers doen nog steeds hun werk en als de storm gaat liggen, kan de rover Opportunity alsnog in de Victoriakrater afdalen.
De Perseïden die elk jaar in augustus te zien zijn, worden dit jaar fantastisch. In de nachten van het maximum is er geen storend maanlicht en zijn dus ook de zwakkere meteoren te zien. We kunnen in de nachten van 11, 12 en 13 augustus tientallen meteoren per uur zien.
Met het LOFAR-station CS-01 is voor het eerst een pulsar waargenomen. Tijdens een meting van in totaal 15 minuten werd de pulsar PSR B0329+54 gedetecteerd. De waarneming maakte gebruik van 6 prototype High Band Antennes (HBA’s), die onlangs op het eerste LOFAR-veld in Exloo zijn geplaatst.
Hij heeft er welgeteld 33 jaar over gedaan, maar eindelijk is het dan zover: Brian May heeft zijn proefschrift klaar over interplanetaire stofwolken. May begon aan z’n proefschrift in de periode 1971-1974 aan het Imperial College in London. Daarna had hij enkele decennia geen tijd voor sterrenkunde omdat hij ook nog als gitarist deel uitmaakte van de band Queen, waarvoor hij bekende nummers schreef als ‘We will rock you’ en ‘Fat Bottomed Girls’. Na de dood van zanger Freddy Mercury stopte de band en kon May weer verder met z’n sterrenkundestudie.
Wat betekent NASA? Geen National Aeronautics and Space Administration, maar Not A Spell-Checker Around. De NASA heeft afgelopen week een enorme spellingsfout op de spandoek van de Space Shuttle Endeavour gemaakt.
In de buitenste regionen van andere stelsels waar planeten de baan rond hun moederster voltooien komen geen grote gasplaneten voor. Volgens Europese en Amerikaanse astronomen blijkt dit uit een drie jaar durend onderzoek naar planeten buiten ons zonnestelsel dat inmiddels is afgerond. Van de exoplaneten die de afgelopen jaren zijn ontdekt betreft het grootste deel planeten die veel groter en massiever dan ‘onze’ Jupiter zijn en die veel dichter bij hun moederster staan dan de grootste planeet van ons zonnestelsel. Tijdens het onderzoek werd er gebruik gemaakt van een zogenaamde radiële-snelheidstechniek die grotendeels gebruikt wordt voor ‘hete Jupiters’.
Space Shuttle Endeavour is op lanceerplatform 39B gearriveerd. Op 7 augustus aanstaande moet het ruimteveer met zeven astronauten vertrekken richting het internationale ruimtestation ISS voor zijn missie STS-118. De missie is alweer de 22ste ruimtevlucht richting het ruimtestation, waarvoor tijdens missie veel nieuwe apparatuur wordt meegebracht. Aan boord van Endeavour bevindt zich een lerares, Barbara Morgan genaamd, die na de ontploffing van Shuttle Challenger in 1986 met een lerares aan boord de eerste lerares in de ruimte zal zijn. Uiteraard is alles weer rechtstreeks te volgen op AstroVersum!
NASA’s Chandra X-ray Observatory heeft het supernovarestent RCW 103, dat zich op 10.000 lichtjaar van onze planeet bevindt, op de foto gezet. Ongeveer 2000 jaar geleden kwam er een einde aan het leven van de ster en toen de buitenste ‘schillen’ van de ster zich afstootten, ontstond er een prachtige nevel met oranje, blauwe en groene kleuren. Het betrof hier een massieve ster. Een supernova lijkt een alles vernietigd verschijnsel, maar wetenschappers denken dat er naast de vijftien kilometer grote neutronenster nog een ster aanwezig is in de supernova, omdat de ster onregelmatig röntgenstraling uitstraalt.
Vanaf vandaag zullen astronomen gebruik gaan maken van de grootste telescoop op deze planeet, de GTC, voluit de Gran Telescopio Canarias. De reusachtige kijker bevindt zich op de Canarische Eilanden bij Spanje en kan na zeven lange jaren dan eindelijk in gebruik worden genomen. De regering van Spanje is de eigenaar van de telescoop, maar studenten van de Universiteit van Florida mogen ook gebruik gaan maken van het observatorium. Wanneer de telescoop helemaal af is in 2008 is bedraagt de diameter van de hoofdspiegel van de GTC maarliefst elf meter!
De jacht voor diamanten op Uranus of Neptunus zou een verloren zaak zijn, zo concluderen twee onderzoekers. Volgens de twee onderzoekers blijkt uit verschillende metingen dat de twee gasplaneten uit ons zonnestelsel niet genoeg koolstof bezitten om diamanten te maken. Wel zouden planeten buiten ons zonnestelsel, die een witte dwergster omcirkelen, in staat zijn om diamanten te maken. Sommige wetenschappers veronderstelden eerder dat de hoge druk in de kern van Uranus en Neptunus ervoor kon zorgen dat koolstof werd omgezet in diamanten. Maar een nieuwe studie toont aan dat zelfs als er diamanten op deze manier gevormd konden worden, dan zou het proces nog langer duren de leeftijd van het universum.
Waarnemingen met de Europese Very Large Telescope in Chili tonen aan dat de manier waarop wetenschappers denken dat supernova’s van het type Ia ontstaan juist is. In het wetenschappelijke tijdschrift Science Express werd het onderzoek afgelopen week gepubliceerd. Supernova’s zijn er in verschillende typen. In de meeste gevallen zorgt de ontploffing van een grotere en zwaardere ster dan de zon voor een supernova, maar naast dit soort supernova’s bestaat er nog een vrij bijzonder type: Ia. Wetenschappers denken dat bij dit type witte dwergsterren materie ‘opslurpen’ van een rode reus en als ze eenmaal 1,4 zo zwaar zijn als de zon, exploderen ze.
Even een paar mededelingen omtrent Astroversum. Van 14 juli tot en met 30 juli ben ik afwezig, dan ben ik namelijk op vakantie naar Frankrijk. Hierdoor zal er wat minder nieuws dan normaal verschijnen, maar de andere webmaster, Huy Vu, zal nog wel nieuws blijven posten, maar hij zal ook blijven werken ‘achter de schermen’.
Jules Verne, het eerste Automated Transfer Vehicle (ATV) verlaat vanavond ESTEC in Noordwijk. Tien dagen geleden slaagde ATV voor de laatste tests in ESA’s testcentrum. Nu is het ruimtevrachtschip ingepakt en klaar voor de lange reis naar Kourou, Frans Guyana. Het ATV weegt twintig ton en is net zo groot als een Londense dubbeldekkerbus. Daarmee is het de grootste satelliet die ooit in Europa werd gebouwd. Het onbemande vrachtschip gaat goederen vervoeren naar het Internationale Ruimtestation ISS. De motoren van ATV kunnen bovendien het ruimtestation omhoog duwen. De lancering van Jules Verne ATV staat gepland voor januari 2008.
Deze keer in onze wekelijkse rubriek ‘De aarde vanuit de ruimte’ een plek waar ook in de zomer ijs ligt. Op deze foto van de Envisat zijn de Queen Elizabeth eilanden te zien die in het noordwestelijke puntje van Groenland liggen, ’s werelds grootste eiland.
Verraderlijk waren de bliksems in de afgelopen dagen. Tijdens een wandeling langs de molens op de Kinderdijk zijn vier mensen getroffen. De komende dagen verdwijnt het onweer maar volgende week krijgen we er opnieuw mee te maken.
Het toenemende broeikaseffect op aarde wordt niet gevormd door de ongewone activiteit van de zon. Dat schrijven onderzoekers in het Britse wetenschappelijke maandblad ‘Proceedings of the Royal Society A’, die gisteren verscheen. Het argument dat de zon voor het broeikaseffect zorgt, klopt niet. Sinds 1975 wordt de zonneactiviteit gemeten en toont aan dat de zon vanaf 1985 minder actief is geworden, waardoor de aarde had moeten afkoelen. Er werd gelet op het aantal zonnevlekken, totale hoeveelheid zonnestraling, magnetische invloed en onderdrukking van kosmische straling.
Wetenschappers hebben spectrale afdrukken van waterdamp in het licht van een ster ontdekt ontdekt. De afdrukken zijn door de atmosfeer van een reusachtige gasplaneet buiten ons zonnestelsel gefiltreerd. De ontdekking levert, gecombineerd met een eerder onderzoek dat het afgelopen jaar is uitgevoerd, een sterk bewijs dat zowel manen als planeten met water aan het oppervlak of in de atmosfeer buiten ons zonnestelsel, net zoals in ons zonnestelsel, veel voorkomen. Het gaat hier om een zogenaamde ‘hete Jupiter’, een planeet die behoort tot een groep die in overvloed is in het heelal. Het onderzoek is vandaag op 11 juli gepubliceerd in de nieuwste uitgave van het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Douglas Adams heeft het lang geleden in z’n Transgalactisch liftershandboek al gezegd: 42 is het ultieme antwoord op het leven, het universum en alles. Dit blijkt maar weer eens nu een team sterrenkundigen, waaronder Professor Freeman van de Australian National University’s Research School, de totale massa van het Melkwegstelsel heeft bepaald: 3 x 10^42 zonnemassa’s! Dat is dus een 3 gevolgd door 42 nullen!
Astronomen hebben de meest verre sterrenstelsels ooit ontdekt. Deze sterrenstelsels zien eruit zoals ze er 500 miljoen jaar na het ontstaan van het universum uit zagen. Hun licht, dat het heelal voor meer dan 13 miljard jaar heeft doorkruist, kon alleen opgemerkt worden met behulp van een natuurlijke “gravitatielens”, wat een zeer sterk zwaartekrachtveld is dat het licht van een daarachterliggende voorwerp afbuigt. In dit geval betrof het een relatief dichtbij gelegen cluster van sterrenstelsels. Het komt er dus op neer dat astronomen 13,2 miljard jaar terug in de tijd konden kijken.
In 2009 moet het Mars Science Laboratory gelanceerd worden richting de buurplaneet van de aarde. Dit laboratorium moet de Martiaanse bodem doorzoeken en zo hopen wetenschappers dat er dan eindelijk leven op de Rode Planeet wordt gevonden, ook al zijn het ‘slechts’ micro-organismen. Nu wil de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie ook ervoor zorgen dat het laboratorium enkele bodemmonsters zal nemen, die vervolgens naar onze planeet gebracht moeten worden. Als de Marsrover daadwerkelijk microben vindt, kunnen deze dan naar de aarde verscheept worden?
We hadden al een tijdje groene stroom, maar nu is er een nieuwe loot aan de groene boom. Er is namelijk aan de noordelijke sterrenhemel momenteel een vrij heldere komeet zichtbaar die een merkwaardig groene kleur heeft: C/2006 VZ13 Linear. Hij staat nu in het sterrenbeeld Draak.
Al jaren vragen astronomen zich af waarom sterren met één of meer planeten rijker aan metaal zijn dan sterren die geen planeten bezitten. Nu hebben astronomen op die vraag een verbluffend antwoord gevonden: de planeten zelf zijn de schuld daarvan, omdat ze tijdens hun ontstaan ervoor zorgen dat de atmosfeer van hun ster vervuild wordt. Al lange tijd staan astronomen voor een raadsel, omdat het grootste deel van de tot nu toe ontdekte exoplaneten rond een ster draait die rijker is aan zware elementen dan andere sterren.
AstroVersum presenteert de rubriek ‘Astrofoto van de week’. Om de twee weken behandelen we een bijzondere foto van een amateurastronoom, dit keer opnieuw een bijzondere foto van de tweede planeet van ons zonnestelsel, Venus. De planeet werd een paar dagen geleden, op 7 juli jongstleden, op de gevoelige plaat vastgelegd door Richard Bosman. Met verschillende telescopen – onder andere een Celestron C11 – maakte en maakt Richard de meest gedetailleerde foto’s van de planeten van alle astrofotografen in Nederland.
>Meldden we eerder dat de lancering tot drie maal aan toe was uitgesteld, nu heeft NASA besloten om de lancering van de ruimtesonde Dawn tot september uit te stellen. Door onweer boven het Kennedy Space Center kan de raket, een Delta-2 raket, waarmee de sonde richting de asteroïden Ceres en Vesta wordt gelanceerd nog steeds niet gevuld worden met brandstof en dat brengt de lancering van de Phoenix Lander in gevaar. Morgen zal NASA nog een briefing houden omtrent deze verzetting, maar het is al zo goed als zeker dat de lancering van Dawn pas in september gaat plaatsvinden. Dat kost de ruimtevaartorganisatie 25 miljoen dollar.
Op zaterdag 1 september 2007 krijgen we een spectaculaire meteorenregen te zien op aarde. Komeet C/1911 N1, ook wel bekend als de komeet Kiess, is de oorzaak van de meteorenzwerm ‘Aurigiden’, waarvan het radiant van de storm ligt in het sterrenbeeld Voerman (Auriga). De laatste keer dat de Aurigiden aan de hemel verschenen was in 1935, 1986 en 1994. In die jaren konden we per uur honderden meteoren aanschouwen toen de staart van deze komeet de baan van de aarde kruiste. In augustus 2006 berichtte AstroVersum al dat de astronomen Esko Lyytinen en Peter Jenniskens deze uitbarsting voorspelden, maar nu is het zeker.
Gasplaneten zoals Jupiter. We vinden het aparte gevallen, maar ze zijn in overvloed in het universum. In ons zonnestelsel hebben we ook een grote gasplaneet: Jupiter. Samen met zijn grotere en warmere broertjes en zusjes vormt de grootste planeet van ons zonnestelsel zo’n tachtig á negentig procent van de planeten die wij tot nu toe ontdekt hebben en kennen. Maar misschien zijn deze gasachtige, met stormen in de atmosfeer bezaaide planeten die zorgen voor veel vragen toch niet zo saai. Herbergen ze leven?
De NASA heeft besloten een Russisch toiletsysteem te kopen voor het Internationale Ruimtevaartstation ISS. Het Amerikaanse ruimtevaartorganisatie moet daar negentien miljoen dollar (een kleine veertien miljoen euro) voor neertellen, maar dat is nog altijd veel goedkoper dan zelf een systeem te ontwikkelen, zei NASA-woordvoerster Lynnette Madison. “Het is te vergelijken met de bouw van een gemeentelijke zuiveringsinstallatie.” Een ander voordeel van het Russische toilet is dat de ruimtereizigers ermee bekend zijn, omdat het ISS nu met een soortgelijk systeem is uitgerust.
Wetenschappers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA zeggen dat we geen rekening moeten houden met de ontdekking van humanoïden, wezens die op ons lijken en die dus ook een mond, een neus en twee ogen hebben, maar naar buitenaardse wezens in andere vormen. De National Academy of Sciences heeft in samenwerking met de ruimtevaartorganisatie NASA vandaag een honderdzestien pagina’s tellend rapport gepubliceerd over aliens. In het rapport komt duidelijk naar voren dat de kans klein is dat we mensachtige wezens ontdekken in de toekomst en dat we op de meest rare wezens kunnen stuiten.
Deze keer behandelen we in onze rubriek Grande Terre. Grande Terre is het grootste eiland van het Franse gebied in Nieuw-Caledonië. Grande Terre is een lang eiland van 390 bij 50 kilometer. Het eiland wordt gekarakteriseerd door de bergen in het oostelijke deel en de laaglanden in het westen.
Space Expo in Noordwijk is morgen het decor voor de finale van de eerste Nederlandse Sterrenkunde Olympiade. Twintig middelbare scholieren strijden om de felbegeerde hoofdprijs: een vliegreis naar de sterrenwacht van La Palma op de Canarische Eilanden.
De lancering van NASA’s ruimtesonde Dawn is opnieuw met één dag uitgesteld. Door onweer boven het Kennedy Space Center kan de raket, een Delta-2 raket, waarmee de sonde richting de asteroïden Ceres en Vesta wordt gelanceerd nog steeds niet gevuld worden met brandstof. De lancering is nu verzet van zaterdag naar maandag 9 juli om 21.56 uur Nederlandse tijd. De weersvooruitzichten van dit moment tonen aan dat de kans blijft bestaan dat de lancering niet door zal gaan door het slechte weer boven Florida.
De meerheid van jullie, de bezoekers die een stem hebben uitgebracht op de poll van AstroVersum, denkt dat de eerste mens een stap op de buurplaneet Mars zal zetten voor het jaar 2040. Bijna drie vierde van de stemmen ging uit naar deze keuze. 74 procent van de stemmen gingen uit naar ‘Eens; de ruimtevaartorganisaties zullen in staat zijn om voor dat jaar iemand op Mars te zetten’, dus de kans is volgens jullie groot dat jullie het nog mee gaan maken, de stap van de eerste mens op Mars.
De resultaten van een onderzoek van twee jaar geleden van de ruimtesonde Cassini naar Saturnus’ maan Hyperion, die een sponsachtig uiterlijk heeft en daarom ook wel de ‘superspons’ wordt genoemd, zijn gisteren gepubliceerd. Uit het onderzoek blijkt dat kraters op de relatief kleine maan gevuld zijn met koolwaterstoffen, wat erop duidt in ons hele zonnestelsel organische verbindingen tot stand kunnen komen. Want niet alleen op verschillende manen, maar ook op kometen en in meteorieten worden deze koolstoffen en waterstoffen gevonden.
Wetenschappers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA die betrokken zijn bij de missie van Mars Exploration Rovers Spirit en Opportunity denken dat de missie van de twee rovers binnenkort ten einde komt, nu een gigantische storm die al enkele dagen op de buurplaneet van de aarde raast op het zuidelijk halfrond afstevent. Het zonlicht is door het opwaaiende stof voor ongeveer 99 procent geblokkeerd, en dat is dodelijk voor de zonnepanelen van de twee rovers. De batterijen van Spirit en Opportunity zijn bijna leeg en het einde van de succesvolle missie van het tweetal is in zicht.
De lancering van NASA’s ruimtesonde Dawn is met één dag uitgesteld. Door onweer boven het Kennedy Space center kon de raket, een Delta-2 raket, waarmee de sonde richting de asteroïden Ceres en Vesta wordt gelanceerd niet gevuld worden met brandstof. De lancering is nu verzet van zaterdag naar zondag 8 juli om 22.04 uur Nederlandse tijd. De weersvooruitzichten van dit moment tonen aan dat de kans zestig procent is dat de lancering niet door zal gaan door het slechte weer boven Florida.
Een 14-jarige Noordse heeft met haar lijst van nummers voor de astronauten in het Internationale Ruimtestation ISS een reis gewonnen naar de Europese lanceerbasis in Frans-Guyana. De tien nummers die wonnen worden op een mp3-speler gezet en volgend jaar samen met de ATV, voluit het Automated Transfer Vehicle, gelanceerd naar het ruimtestation ISS. De Noorse heeft volgens ESA de beste muziekkeuze gemaakt uit de ruim duizend deelnemers uit tien verschillende landen.
De Mars Exploration Rover Opportunity gaat de Victoriakrater op onze buurplaneet niet betreden. Een reusachtige stofstorm op de Rode Planeet Mars wordt steeds krachtiger en groter en belemmerd de Marsrovers Spirit en Opportunity tot het uitvoeren van de geplande activiteiten. Wetenschappers en ingenieurs die bij de missie betrokken zijn houden 24 uur per dag de storm in de gaten. Omdat de storm ervoor zorgt dat er veel stof opwaait en er zonlicht wordt geblokkeerd, vormt de stofstorm een grote bedreiging voor de rovers, zeker voor Opportunity. De rovers genereren namelijk energie uit het zonlicht.
Stardust, de sonde die op 2 januari 2004 langs de komeet Wild 2 vloog, gaat een bezoek brengen aan de komeet Tempel 1. Deze komeet was in 2005 het decor van een prachtige inslag van een projectiel dat werd losgelaten door de ruimtesonde Deep Impact, die op dit moment op reis is naar een andere komeet en daar in december 2008 aan moet komen. De scheervlucht van Stardust is gepland voor 14 februari 2011. Wetenschappers willen de sonde opnieuw gebruiken om te kijken hoe de kern van Tempel 1 in zes jaar is veranderd.
Volgens wetenschappers van de Universiteit van Virginia en de Universiteit van Massachusetts in de Verenigde Staten bevond de aarde en ons zonnestelsel zich eerst niet in de Melkweg. Dit leiden zij af uit gegevens van twee ruimtesondes van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. De ontdekking kan ook verklaren waarom de ruimtesondes Voyager 1 en Voyager 2 een hele andere kant op gaan dan werd verwacht. We zouden dus niet in de Melkweg ontstaan zijn, maar het sterrenstelsel Sagittarius, dat 10.000 keer minder massief is dan het melkwegstelsel.
AstroVersum presenteert de rubriek ‘Astrofoto van de week’. Om de twee weken behandelen we een bijzondere foto van een amateurastronoom, dit keer een foto van de tweede planeet van ons zonnestelsel, Venus. De planeet werd gisteren, op 2 juli jongstleden, op de gevoelige plaat vastgelegd door Dennis, een beginnende astrofotograaf uit Brielle, Zuid-Holland. Met een 8″ Skywatcher Newton is Dennis op jacht naar alle planeten van ons zonnestelsel om ze op de foto te zetten!
Hoe is het universum ontstaan? Juist, door de oerknal, dat is het meest logische antwoord. Maar volgens een Amerikaanse wetenschapper, Martin Bojowald, heeft de oerknal nooit plaatsgevonden. Althans, nooit in de vorm die wetenschappers op aarde tientallen jaren lang verondersteld hebben. Bojowald en enkele andere wetenschappers zijn met de LQG, voluit de Loop Quantum Gravity, tot het moment vóór de oerknal gekomen. Voorheen kwam men nooit verder dan ruim tien seconden na de ‘oerknal’, maar computersimulaties zijn nu bij het punt t=0 beland. Tot de grens van t=10-45 (ook wel bekend als de kwantumtijd) waar men voorheen telkens belandde, zijn alle natuurwetten volgens de kwantummechanica nog geldig.
Sinds vorige week is er een nieuw forum op AstroVersum te vinden. De afgelopen maanden zijn er twee andere fora geweest, maar die waren niet tot nauwelijks actief. Nu is er een nieuwe template gekozen voor het forum en zijn oude, onactieve topics in het archief gezet. Met dit nieuwe forum hopen we een gezellig en actief gedeelte op AstroVersum te hebben gecreëerd waar gediscussieerd kan worden over het heelal!
De internationale pers was vorig week in grote getale aanwezig in de cleanrooms van ESTEC om het Automated Transfer Vehicle (ATV) voor de allerlaatste keer vast te leggen. Half juli vertrekt het ruimtevrachtschip naar de Europese ruimtehaven in Kourou, Frans Guyana.
Op vrijdag 22 juni jongstleden landde Space Shuttle Atlantis succesvol op de Edwards Air Force Base in Californië, Verenigde Staten. Om 15.04 uur (Nederlandse tijd) vanmiddag vertrok het ruimteveer op een Boeing 747 van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA voor de terugkeer naar het Kennedy Space Center in Florida. Ondertussen arriveerde Space Shuttle Endeavour vanmiddag in het Vehicle Assembly Building in Florida, waar de Shuttle wordt voorbereidt op de reis van Endeavour naar lanceerplatform 39A van aanstaande woensdag.
Gisteren stond een interessant artikel in de wetenschapsbijlage van NRC-Handelsblad: oude, uitgebluste sterren blijken wellicht een soort van verjongingskuur te kunnen ondergaan doordat ze in staat zijn zogenaamde WIMPs in te vangen, weakly interactive massive particles, oftewel een vorm van donkere materie. Igor Moskalenko en Lawrence Wai, beiden als astrofysici werkzaam aan de Stanford Universiteit in de VS, komen met dat opmerkelijke idee.
Deze week een foto van de Envisat die het zuidelijke deel van de Kaspische zee weergeeft. De Kaspische Zee het grootste binnenzee op aarde met een oppervlakte van 371.000 vierkante kilometer.
Veel amateurastronomen melden dat ze snelle veranderingen zien optreden op onze natuurlijke satelliet, de maan. De veranderingen zijn zowel met telescopen als met het blote oog gezien. Dikwijls bestaan deze waarnemingen uit het zien van het ophelderen van een klein deel van de oppervlakte van de maan. Astronauten van Apollo 11 berichtten een deel van de Aristarchus krater die plotselings oplichtte toen ze in een baan rond de maan vlogen.
Vanuit Rusland is donderdag een satelliet gelanceerd die de voorloper is van het eerste hotel in de ruimte. Genesis-2, de naam van de satelliet, is een kleinere versie van een door een hotelbaas uit Las Vegas bedacht ruimtehotel Nautilus, die in 2011 gelanceerd moet worden. Met de lancering van Genesis-2 wil men onder andere de kracht van de opblaasbare modules, waaruit Nautilus zal bestaan, grondig testen. Dus, wie weet, slaap jij over een paar jaar wel in de ruimte.
Eén van de grootste sterren in ons melkwegstelsel is een verrassend vruchtbaar bouwterrein voor complexe moleculen die belangrijk zijn voor leven op aarde, zo tonen nieuwe metingen die uitgevoerd werden door astronomen aan. Het onderzoek geeft astronomen een beter inzicht op het ontstaan van zulke moleculen. “Waar wij dachten dat moleculen zich nooit zouden kunnen vormen, vinden wij ze”, aldus Lucy Ziurys, een astronoom aan de Universiteit van Arizona in Amerika.
Met de Hubble Space Telescope zijn foto’s van de grootste planeet van ons zonnestelsel, gasreus Jupiter, gemaakt die dramatische veranderingen in de atmosfeer van de planeet tonen. Deze grote veranderingen zijn nog nooit met het ‘oog’ van de ruimtetelescoop van de ruimtevaartorganisatie NASA gezien. De turbulente wolken van Jupiter veranderen altijd als zij storingen in Jupiters atmosfeer treffen, terwijl ze met een snelheid van honderden kilometers per uur over de gasreus razen.
Het gaan dan toch echt gebeuren: Marsrover Opportunity gaat de Victoriakrater op de Rode Planeet Mars in. De riskante afdaling in de krater zal vroeg in de maand juli uitgevoerd worden, zo liet de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA op een conferentie die net werd gehouden weten. Veel wetenschappers vinden het maar niks dat NASA de missie van Opportunity op het spel zet. “Hier eindigt de missie van de rover.”
Bodemmonsters van onze planeet en monsters van meteorieten van de asteroïde Vesta en planeet Mars, die jaren geleden op de aarde zijn neergestort, tonen aan dat de kern van de aarde op een andere manier is ontstaan dan de hemellichamen Vesta en Mars. Deze twee objecten hebben beide net zoals onze planeet een metaalkern, maar bevatten niet zoveel zware siliciumisotopen als het inwendige van onze planeet. Dit betekent dat de kern van de aarde dus niet alleen uit ijzer bestaat, wat eerder wel werd verondersteld.
Vanaf vandaag is er een nieuw forum op AstroVersum te vinden. De afgelopen maanden zijn er twee andere fora geweest, maar die waren niet tot nauwelijks actief. Nu is er een nieuwe thema gekozen voor het forum en zijn oude, onactieve topics in het archief gezet. Met dit nieuwe forum hopen we een gezellig en actief gedeelte op AstroVersum te hebben gecreëerd waar gediscussieerd kan worden over het heelal!
Eindelijk is het zover: onze natuurlijke satelliet zal vanaf het komende jaar weer volop in de belangstelling staan als Japan op 16 augustus aanstaande een grote missie lanceert richting de maan. De hoofdsonde van deze missie, Selene genaamd, wordt dan met een Japanse H-11A raket gelanceerd. Jij als bezoeker zal er nog niets of nauwelijks iets over gehoord hebben, maar wetenschappers kijken enorm uit naar deze missie naar onze naaste buur.
Er is een heftige storm is uitgebroken op de buurplaneet van de aarde, de Rode Planeet Mars. Medewerkers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, die de missie van de Mars Exploration Rovers Spirit en Opportunity leiden, houden op dit moment de storm goed in de gaten. De stofstorm op Mars zorgt ervoor dat er over een groot gebied geen of nauwelijks zonlicht het oppervlak bereikt, en dat kan ervoor zorgen dat de Marsrovers gevaar lopen.
Supernova’s zijn normaal gesproken een zeldzaam verschijnsel, die in een gewoon sterrenstelsel zo eens tussen 25 en 100 jaar optreden. Maar sterrenkundigen hebben onlangs met behulp van de ultraviolet satelliet Swift van de NASA in het sterrenstelsel MCG +05-43-16 maar liefst twee supernova gezien, die 16 dagen na elkaar te zien waren!
Met de lanceerdatum van 7 augustus aanstaande is de lancering van Space Shuttle Endeavour, voor zijn missie STS-118 naar het Internationale Ruimtestation ISS, met twee dagen vervroegd. De missie is alweer de 22ste ruimtevlucht richting het ruimtestation, waarvoor tijdens missie veel nieuwe apparatuur wordt meegebracht. Aan boord van Endeavour bevindt zich een lerares, Barbara Morgan genaamd, die na de ontploffing van Shuttle Challenger in 1986 met een lerares aan boord de eerste lerares in de ruimte zal zijn.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie heeft besloten om een ruige tocht van de Mars Exploration Rover Opportunity uit te voeren. De niet te stoppen rover is op Sol 1211 bij Cape Verde in de Victoriakrater op onze buurplaneet Mars gedoken, en daarmee neemt de ruimtevaartorganisatie een behoorlijk risico. De plek waar Opportunity op dit moment afdaalt is namelijk redelijk steil, maar de NASA heeft er vertrouwen in dat de missie van Opportunity nog lang niet afgelopen zal zijn.
De meerheid van jullie, de bezoekers die een stem hebben uitgebracht op de poll van AstroVersum, vindt dat de inmiddels tot ijsdwerg gedegradeerde ex-planeet Pluto een planeet is en moet blijven. Bijna de helft van de stemmen ging naar deze keuze. 41 procent van de stemmen gingen uit naar ‘Eens; na zoveel jaren mag je die status niet ineens veranderen’, dus misschien moet de Internationale Astronomische Unie nog eens gaan vergaderen.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie wil mogelijk vanaf 2016 het Internationale Ruimtestation ISS voor de helft laten gebruiken door bedrijven. Volgens de ruimtevaartorganisatie kunnen bedrijven vanaf dan een deel van het complex gebruiken door naar het ruimtestation te reizen met de inmiddels dan ontwikkelde ruimtevaartuigen, om zo het complex nog langer in de ruimte te laten blijven. Wie nadenkt weet ook wel dat NASA dit ook doet voor extra inkomsten.
Mercurius is de minst onderzochte planeet in de binnenste regionen van het zonnestelsel. Doordat hij zich dicht bij de zon bevindt is hij moeilijk vanaf de aarde waar te nemen en moeilijk bereikbaar door ruimtesondes. BepiColombo is dan ook een van de moeilijkste missies op het vlak van planetenonderzoek.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft besloten om geen nieuwe capsules te maken voor bemande reizen naar de maan, die beginnen vanaf 2011. Volgens de ruimtevaartorganisatie is de ontwikkeling van deze ruimtevaartuigen te duur. NASA heeft besloten om de Apollo’s, waar tientallen jaren mee werd geland op onze naaste buur, opnieuw te gaan gebruiken. Tenminste, het ontwerp van de Apollo’s zal gebruikt worden voor de bouw van een nieuwe capsule: Orion. De TU Delft krijgt een belangrijke taak in de ontwikkeling.
De kusten in Nederland krijgen komende nacht en dinsdagnacht te kampen met een hevige storm, een noordwesterstorm. Meer richting het binnenland moet men rekening houden met zeer zware windstoten. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, kortweg het KNMI, heeft vandaag een voorwaarschuwing gegeven voor morgen, maar waarschijnlijk komt er geen weeralarm. Toch bestaat de kans dat er een weeralarm komt wel.
Op 30 juni 1908 vond ’s morgens in Oost-Siberië een enorme explosie plaats bij de Toengoeska-rivier. Bij de explosie werden vele bomen ontworteld in een omtrek van 30 tot 40 kilometer. Gelukkig was het een zeer onherbergzaam en dun bevolkt gebied. De meest geaccepteerde verklaring van de explosie, die een kracht had van 15 miljoen ton TNT (=1000 keer zo krachtig als de atoombom op Hiroshima), is de ontploffing van een meteoriet of komeet op circa 8 kilometer boven het aardoppervlak.
21.49 uur, Edwards Air Force Base, Californië, Verenigde Staten. Space Shuttle Atlantis landt succesvol terug op aarde na een hectische en uiterst belangrijke missie van bijna twee weken naar het ISS. Onder andere werden er nieuwe zonnepanelen geïnstalleerd en werden er panelen gedemonteerd, er werd een gat in de Shuttle gedicht, er waren grote problemen, maar toch beschouwt NASA de missie als een succes. De landing van gisteravond in beeld.
De wetenschapper Ermanno Borra en collega’s presenteren deze week in het wetenschappelijke tijdschrift Nature een ‘nieuwe’ uitvinding: een telescoop met een vloeibare spiegel op de maan. Op aarde bestaan ook al enkele vloeibare spiegels, in het bezit van grote observatoria, maar deze zullen niet vloeibaar blijven door de temperatuur op onze satelliet. Met een laagje zilver erop moet er een kijker met een vloeibare spiegel op de maan geplaatst worden, die hemellichamen kan bekijken die grote ruimtetelescopen nooit kunnen zien.
Deze week in ons wekelijkse rubriek een foto van de Envisat. Op de foto van de Envisat zien we deze keer de vulkanische eilanden van Hawaï in de Grote Oceaan. Hawaï werd in 1959 toegevoegd als 50ste staat van de Verenigde Staten. Op de foto is van rechts naar links de acht grootste eilanden de te zien, het Grote Eiland van Hawaï, Kahoolawe, Maui, Lanai, Molokai, Oahu, Kauai en Niihau.
Na een bewogen missie van bijna twee weken keerde Space Shuttle Atlantis met zeven astronauten vandaag terug op aarde. Op het Kennedy Space Center in Florida, Verenigde Staten, moest het ruimteveer met zijn bemanning om 20.18 uur en 21.54 uur Nederlandse tijd landen, maar daar heeft het weer opnieuw roet in het eten gegooid. Het ruimteveer is dan eindelijk om 21.49 uur vanavond in het zonnige en warme Californië geland.
Zwarte gaten zien wij de afgelopen jaren als alles opslokkende, materievretende monsters in het heelal. Maar volgens drie onderzoekers van de Case Western Reserve University in de Verenigde Staten bestaan dit soort zwarte gaten helemaal niet. Het drietal onderzoekers zegt dat een object wel kan ineenstorten door zijn eigen gewicht, maar geen zogenaamde ‘waarnemingshorizon’ kan vormen. Een waarnemingshorizon is de grens van iets waarachter informatie een bepaald punt niet meer kan bereiken.
De tijd van afscheid is gekomen voor het meest geavanceerde ruimtevaartuig dat ooit in Europa werd gebouwd. Het Automated Transfer Vehicle (ATV) verlaat ESTEC in Noordwijk midden juli en gaat op weg naar Europa’s ruimtehaven in Kourou, Frans Guyana.
Wegens slecht weer boven het Kennedy Space Center kon Space Shuttle Atlantis vandaag niet landen in Florida. De eerste poging om 19.54 uur werd geschrapt, waarna de tweede poging van 21.30 uur ook geschrapt werd. De twee pogingen waren de enige twee landingsmogelijkheden voor het ruimteveer en de zeven astronauten aan boord. Morgen wordt er opnieuw een poging gewaagd; de eerste poging vindt om 20.18 uur plaats.
Sterrenkundigen weten al een tijdje dat je zwarte gaten in vele maten hebt, van de stellaire zwarte gaten (enkele zonnemassa’s groot), via de Intermediate Mass Black Hole’s (IMBH), tot de supermassieve zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels (miljoenen tot miljarden zonnemassa’s groot). Waarschijnlijk is er ook een slag minizwarte gaten, de zogenaamde primordial black holes (PBH’s), die ontstaan zijn bij de oerknal, zo’n 13,7 miljard jaar geleden. Eén zo’n PBH zou volgens sterrenkundigen IN de Aarde kunnen zitten!
Een wind op het Martiaanse oppervlak heeft de zonnepanelen van NASA’s Marsrover Spirit voor het grootste gedeelte vrij van stof gemaakt. De zonnepanelen produceren nu weer 600 watturen, terwijl de panelen voor de schoonmaakbeurt slechts 480 watturen aan energie konden genereren. In 2005 werd Spirit voor de laatste keer schoongemaakt door een wind die over het oppervlak van onze buurplaneet raasde.
Met behulp van het instrument SINFONI van de Europese Very Large Telescope op een berg in Chili hebben sterrenkundigen de eigenschappen verkregen van een erg zwakke rode dwerg, die vergezelt wordt door een vele malen heldere ster, op ruim 50 lichtjaar van onze planeet. De rode dwergster AB Doradus C is ruim honderd keer zo zwak als zijn metgezel en bevindt zich op ‘slechts’ 450 miljoen van de hoofdster. Is dit ook een doorbraak in het onderzoek naar exoplaneten?
De Hubble Space Telescope heeft de twee grootste asteroïden gefotografeerd. De foto’s tonen kraters en andere kenmerken, die spoedig het doelwit zullen zijn dan de Dawn ruimtesonde van Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Ceres is een ronde asteroïde met een diameter van 950 kilometer en bezit maarliefst veertig procent van de hele asteroïdengordel. Het andere object, Vesta, heeft een onregelmatige vorm en is 530 kilometer in doorsnee.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en de Europese ruimtevaartorganisatie ESA gaan met de LISA een voorloper van een groot en veelbelovend observatorium in de ruimte ontwikkelen, die gravitatiegolven moet gaan zoeken. Deze golven werden door de beroemde wetenschapper Albert Einstein voorspeld, ook wel bekend als kleine verstoringen in de ruimtetijd, afkomstig van onder andere de oerknal en zwarte gaten.
In het zuiden van het continent Europa waarschuwen weerdiensten voor extreme hitte. In Bulgarije, Roemenië, Griekenland en Italië kan eind deze week een temperatuur van 40 tot 45 graden bereikt worden. Autoriteiten raden mensen aan om niet teveel in de zon te zitten en apparaten die veel stroom nodig hebben niet te gebruiken, omdat er dan een grote stroomstoring kan optreden voor een groot gebied.
De zomervakantie staat op het punt om te beginnen en de kans is groot dat je in de komende maand op vakantie zal gaan. Maar wat natuurlijk belangrijk is, is het weer. Op de weerpagina van AstroVersum kan je van meer dan 3500 steden de weersvooruitzichten direct bekijken, inclusief alle gegevens die je nodig hebt over het weer. De hoeveelheid neerslag, zonnekracht, zonsopkomst en zonsondergang, de temperatuur en nog veel meer!
De meerheid van jullie, de bezoekers die een stem hebben uitgebracht op de poll van AstroVersum, denkt dat de maanlandingen van de missies van de Apollo capsules echt hebben plaatsgevonden. Ruim de helft van de stemmen ging naar deze keuze. 66 procent van de stemmen gingen uit naar ‘Oneens; natuurlijk is de maanlanding echt gebeurd’, dus heeft de ruimtevaartorganisatie NASA genoeg mensen voor het uitkiezen.
Gisteren is na een geslaagde test met de Russische raketmotoren en computers van het Internationale Ruimtestation ISS het licht op groen gezet voor de terugkeer van de Space Shuttle Atlantis, die vanmiddag moet gaan plaatsvinden.
ESA is bezig met de voorbereiding van toekomstige bemande onderzoeksmissies naar Mars. Ze zijn op dit moment op zoek naar vrijwilligers die deel willen nemen aan een gesimuleerde missie naar Mars die 520 dagen zal duren.
Wetenschappers maakten eerder dit jaar bekend dat ze een steenachtige, kleine planeet hadden gevonden, genaamd Gliese 581 c. De afstand tussen de moederster en de planeet is dan wel goed, maar we lijken hier met een planeet zoals Venus te maken te hebben. De wereld Gliese 581 c is naar alle waarschijnlijkheid te warm om leven te herbergen, zo blijkt uit recente computermodellen die in het tijdschrift Astronomy and Astrophysics verschenen.