Het jaar 2006 was een belangrijk jaar voor de astronomie en de ruimtevaart. Zo werd de sonde New Horizons gelanceerd richting ijsdwerg Pluto, werd de eerste aardse exoplaneet ooit ontdekt, werden er verschillende ruimteveren gelanceerd, ontstond er een nieuwe definitie van het woord ‘planeet’ en door de Mars Global Surveyor werd er stromend water op de Rode Planeet Mars ontdekt. Lees snel verder voor nog meer belangrijke gebeurtenissen uit 2006!
Succesvolle lancering New Horizons
19 januari – De lancering van de eerste missie richting Pluto vond plaats op 19 januari 2006, twee dagen later dan gepland. De NASA verzorgde deze onbemande missie en de lancering van deze ruimtesonde met een Atlas 5 raket. Dit kwam door het slechte weer op 17 januari en een technisch defect op 18 januari. In de zomer van 2015 zal de sonde aankomen in de regio van Pluto en de maan Charon. New Horizons reist nu met een ongelofelijke snelheid van 75.000 kilometer per uur naar Jupiter. De sonde is het snelste ruimtevaartuig ooit dat is gelanceerd.
Wetenschappers ontdekken eerste Aardse exoplaneet
26 januari – Een internationaal team van astronomen heeft de eerste planeet rond een andere ster ontdekt die veel weg heeft van de aarde. De ontdekking is een doorbraak in het onderzoek naar planeten die mogelijk leven herbergen.
De zogenaamde exoplaneet is ongeveer vijf keer zwaarder dan de aarde en staat drie keer verder weg van zijn moeder ster dan de aarde van onze zon. Tien jaar geleden werd de allereerste exoplaneet gevonden. Inmiddels staat de teller op 160, maar nog nooit werd een planeet gevonden die zoveel op onze aarde lijkt als OGLE-2005-BLG-390Lb. Ruim 25.000 lichtjaar ver weg, dicht bij het centrum van ons melkwegstelsel draait de planeet elke tien jaar een rondje om zijn zon.
IJsdwerg Pluto heeft mogelijk ringen
22 februari – Amerikaanse wetenschappers hebben een belangrijke ontdekking gedaan. De planeet Pluto heeft mogelijk twee ringen, net als Saturnus. Dat zeggen astronomen die twee kleine maantjes in de buurt van Pluto hebben onderzocht. De kringen om de planeet worden vermoedelijk gevormd door stof- en ijsdeeltjes die door de ruimte zwerven. Pluto was in februari 2006 nog de negende planeet van ons zonnestelsel, maar is later benoemd tot ijsdwerg.
Gedeeltelijke zonsverduistering in Nederland
29 maart – Op onbewolkte plaatsen in Nederland was op 29 maart een gedeeltelijke verduistering van de zon te zien. De maan schoof precies tussen de aarde en de zon door,waardoor de schaduw van de maan op de aarde viel. Het zag eruit of er een hap uit de zon was genomen.
Een volledige zonsverduistering was te zien in een smalle strook die loopt van Brazilië naar Nigeria, Libië, Turkije en Kazachstan. De maximale verduistering was om 12.40 uur. In Nederland was een derde van de zon verduisterd. In 2026 is er tijdens zonsondergang een zonsverduistering te zien van ruim 90%. Een vrijwel volledige zonsverduistering is er in Nederland in 2093. Een totale komt pas in de 22e eeuw.
Eric Julien voorspelt inslag komeetfragmenten
17 april – Eric Julien, een voormalig luchtverkeersleider van het Franse leger, heeft in maart 2006 een studie met betrekking tot de komeet 73P Schwassmann-Wachmann afgerond. Uit de studie is gebleken dat er diverse brokstukken van de komeet op 25 mei 2006 zouden inslaan op aarde, waarvan sommige stukken even groot zijn als een personenauto. Maar volgens wetenschappers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie was er geen reden tot paniek. “Wij zijn er overtuigd dat de baan van komeet 73P Schwassmann-Wachmann 3 klopt”, aldus Donald Yeomans, manager van NASA’s Near-Earth Object Program (NEO). “Er is absoluut geen gevaar voor mensen op aarde of de bewoners van het ISS. De komeetstukken zullen aarde op vele miljoenen mijlen passeren.”
Grote meteoriet slaat in in Noorwergen
10 juni – Een grote meteoriet heeft op 10 juni het noorden van Noorwergen getroffen. Astronomen denken dat de inslag dezelfde kracht had als de atoombom die gebruikt werd bij Hiroshima.
De meteoriet verscheen om 2 uur ’s ochtends als een heldere vuurbal, die in wijde omtrek van honderden mijlen te zien was aan de hemel. “De meteoriet was groter dan de 90 kilogram wegende meteoriet van 1904. Als de meteoriet even groot was geweest, konden we hem vergelijken met de bom van Hiroshima”, aldus Knut Jorgen Roed Odegaard, een Noorse wetenschapper. “Natuurlijk is de meteoriet niet radioactief, maar in explosieve kracht kunnen we hem misschien vergelijken met de bom. Later bleek dat de vuurbal die op 7 juni werd gesignaleerd in Noorwegen is gelijk aan 700 ton TNT. Studen Wayne Edwards van de University of Western Ontario kwam tot dit resultaat met behulp van seismologische gegevens.
Lancering Space Shuttle Discovery succesvol
4 juli – Het Amerikaanse ruimteveer Discovery is op 4 juli voor een beslissende testvlucht vertrokken naar het Internationale Ruimtestation ISS. De Space Shuttle steeg op de nationale Onafhankelijkheidsdag met donderend geraas op van platform 39b van de basis Cape Canaveral in Florida. Het gaat om de tweede lancering sinds de ramp met het zusterschip Columbia in februari 2003.
Een reeks camera’s heeft het opstijgen minutieus vastgelegd. De ruimtevaartorganisatie NASA wil weten of tijdens de lancering opnieuw isolatieschuim van de brandstoftank is afgerukt. Een afgebroken stuk sloeg drie jaar geleden een gat in het hittewerende schild van de Columbia waardoor die bij terugkeer in de dampkring uiteen werd gerukt.
Het heelal is ouder dan gedacht
6 augustus – Wetenschappers van de Ohio State University hebben de precieze afstand bepaald tot het sterrenstelsel M33 en M31, ofwel het Driehoekstelsel en het Andromedastelsel. De sterrenstelsels zijn allebei een naaste buur van ons melkwegstelsel en bevinden zich respectievelijk op 3 miljoen en 3,5 miljoen lichtjaar van de aarde af, ruim 15 procent verder dan de oorspronkelijke afstand van 2,6 miljoen en 2,9 miljoen lichtjaar. De leeftijds- en afstandsschaal van het heelal is gebaseerd is op de afstand tussen nabijgelegen sterrenstelsels en andere objecten en daarom kan het zijn dat het universum maarliefst 15 procent groter en ouder is dan voorheen werd gedacht door wetenschappers op aarde.
SMART-1 stort neer op maanoppervlak
3 september – Europa’s eerste ruimtevaartmissie naar de maan eindigde op 3 september zijn drie jaar durende reis. Het ruimtevaartuig stortte onder luid applaus van de missieleiding in Duitsland neer op een vulkanische vlakte op de maan om 7:42 uur Nederlandse tijd. SMART-1 werd op 27 september 2003 gelanceerd als een testplatform voor nieuwe ruimtevaarttechnologie. De satelliet gebruikte voor het eerst een elektrisch aangedreven ionenmotor. Met een snelheid van 7200 kilometer per uur op het moment van de crash, laat de maanverkenner SMART-1 naar verwachting een krater achter van drie bij tien meter. Wetenschappers op aarde hopen dat de wolk van stof en puin die daarbij vrijkomt aanwijzingen geeft over de geologische samenstelling van de plek op de maan.
Gedeeltelijke maansverduistering in Nederland
7 september – Op 7 september vond er een gedeeltelijke maansverduistering plaats in Europa. In Nederland was de maan tijdens het maximum voor 18 procent in de schaduw van de aarde gedompeld. In ons land was het op verschillende plaatsen slecht weer, maar op sommige plaatsen was het ook erg helder. Omdat de maan pas om 20.15 uur boven de horizon verscheen, was vanuit onze streken alleen het maximum en het tweede deel van de eclips te zien. Tijdens het maximum om 20.51 uur stond de maan slechts 4 graden boven de horizon.
Space Shuttle Atlantis succesvol gelanceerd
9 september – Na 6 uitgestelde lanceerpogingen is de Space Shuttle Atlantis op 9 september succesvol gelanceerd vanop het Kennedy Space Center! De missie STS-115 staat in het teken van het bevoorraden van het International Space Station (ISS) en het vervangen van enkele instrumenten. De Space Shuttle Atlantis werd om 17.15 uur Nederlandse tijd gelanceerd voor een missie van 11 dagen. Het International Space Station (ISS) bevond zich op dat moment 350 kilometer boven het noorden van de Atlantische Oceaan.
Hubble Space Telescope gered van ondergang
31 oktober – De Hubble Space Telescope krijgt nog een laatste en vierde opknapbeurt, zo maakte Michael Griffin van NASA bekend op een persconferentie die rechtstreeks op NASA TV was te volgen. Na maandenlang wikken en wegen gaf Griffin dan toch groen licht voor een servicemissie die in mei 2008 waarschijnlijk zal plaatsvinden. “Er bestaat een grote kans dat de missies van de Hubble Space Telescope en de nieuwe James Webb Space Telescope overlapt, wat natuurlijk geweldig zou zijn. Stel je voor dat twee enorme telescopen zoals deze tegelijkertijd in de ruimte onderzoek doen naar hemellichamen in het universum, dat is fantastisch!”, aldus een erg enthousiaste Michael Griffin tijdens de persconferentie.
Mars Global Surveyor is spoorloos verdwenen
23 november – NASA’s oude Marssatelliet Mars Global Surveyor laat al weken niets meer van zich horen. Een geblokkeerd zonnepaneel zou energieproblemen hebben veroorzaakt. Een poging om MGS met de pas aangekomen Mars Reconnaissance Orbiter op te sporen is mislukt. NASA’s gloednieuwe Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) is er tevens niet in geslaagd zijn oudere broer Mars Global Surveyor (MGS) te fotograferen. De tien jaar oude MGS kampt met energieproblemen doordat een van de zonnepanelen is geblokkeerd en niet meer op de zon is gericht. Daardoor verliest de sonde energie en kan MGS niet meer met de missieleiding op aarde communiceren. Met opnames van MGS door MRO wilde NASA uitvogelen waar de satelliet precies was en hoe de zonnepanelen erbij stonden, maar dat is niet gelukt.
Stromend water op planeet Mars ontdekt
6 december – Er stroomt nog steeds water op Mars. In twee kraters op de Rode Planeet zijn stromingspatronen gevonden die er een paar jaar geleden nog niet waren. Dat maakte de Amerikaanse planeetonderzoeker Michael Malin bekend op een NASA-persconferentie. De nieuwe geulen, met afmetingen van enkele honderden meters, zijn gefotografeerd door de planeetverkenner Mars Global Surveyor. Water op Mars kan in de toekomst van belang blijken te zijn wanneer bemande ruimtevluchten naar de buurplaneet van de aarde worden gemaakt. Ook valt niet uit te sluiten dat er in ondergrondse ijsvelden micro-organismen leven.
Lancering Space Shuttle Discovery succesvol
7 december – Op Cape Canaveral in Florida is op 7 december het ruimteveer Discovery succesvol naar het International Space Station (ISS) gelanceerd, zo was rechtstreeks op NASA TV te volgen. Het complex bevond zich toen boven Engeland. Na twee dagen uitstel omwille van het slechte weer en urenlang bibberen omwille van een nieuwe ongunstige meteo, vertrok de Shuttle om 2.48 uur Nederlandse tijd voor een uiterst complexe missie naar het ISS, waaraan het maandagavond koppelde.
