Astronomen hebben met de Europese XMM-Newton satelliet een zwart gat gevonden op een plaats waar het maar door weinigen werd bevroed daar te zijn, met name binnen een globulaire sterrencluster, zo heeft het Europese Ruimtevaartbureau ESA meegedeeld, parallel met een publicatie in het wetenschappelijke vakblad Nature.
Globulaire sterrenclusters zijn dichte bundels van duizenden tot miljoenen sterren die meer dan twaalf miljoen jaar oud kunnen zijn. Vele wetenschappers betwijfelden dat zwarte gaten kunnen overleven in zo’n exclusieve omgeving.
Computersimulaties geven aan dat een nieuw gevormd zwart gat eerst naar het centrum van de cluster “zinkt” maar dan een gravitationele biljartstoot naar buiten krijgt in de interactie met de oude sterren van die sterrenhoop.
Maar de succesrijke röntgensatelliet XXM-Newton van ESA zet die wetenschap op haar kop. Bij een zoektocht in globulaire sterrenclusters was het bij de tweede keer al raak en werd een zwart gat gevonden, zo citeerde ESA Tom Maccarone van de Universiteit van Southampton (GB).
Het zwart gat bevindt zich in een globulaire sterrencluster binnen sterrenstelsel NGC 4472, in het sterrenbeeld Maagd op zowat vijftig miljoen lichtjaar van ons.
De vondst voedt ook de hypothese dat er andere zwarte gaten bestaan dan de supermassieve in de kern van sterrenstelsels (zoals ook in de melkweg), met de massa van miljoenen tot miljarden sterren, en zwarte gaten met de massa van zowat tien sterren die ontstaan uit de ineengeklapte kern van massieve sterren.
Er zou volgens astronomen ook een derde klasse zijn met de welluidende naam “intermediaire massa zwarte gaten”. Het object NGC 4472 geeft voedsel aan die theorie.
Die derde klasse zwarte gaten zou dan de “missing link” zijn tussen de twee andere door de massa te hebben van duizenden sterren (en dus zwaarder dan de zwarte gaten met een massa van tien zonnen) maar lichter te zijn dan de potentaten in de kern van sterrenstelsels.
Mogelijk kan een “licht” zwart gat, door samensmelting met collega’s en/of door gas op te slokken van sterren, massa verwerven, in de cluster blijven en uitgroeien tot een “intermediaire massa” zwart gat.