Het is 24 april 2007, 22.05 uur ’s avonds. Het NOS Journaal op Nederland 2 meldt dat er een nieuwe bewoonbare wereld is ontdekt in het sterrenbeeld Hercules, genaamd Gliese 581 C. Onder wetenschappers bestaat meteen het vermoeden dat er water aanwezig is op de exoplaneet, en waar water is, is leven. De volgende dag staan websites en kranten er vol van; een tweede Aarde is ontdekt. AstroVersum zocht voor je uit hoe het precies zit met de bewoonbaarheid op deze planeet, maar zo mooi als het toen leek is het allemaal niet.
In 1995 en 1997 is er al naar de moederster van Gliese 581 C ‘geluisterd’, maar zonder enig resultaat. Seth Shostak van het SETI-instituut zegt nu dat het instituut opnieuw een poging wil doen om geluiden op te vangen van de ster, die dan afkomstig zouden moeten zijn van Gliese 581 C. Het is natuurlijk altijd leuk om iets proberen op te vangen, maar ik denk dat we iets te overenthousiast zijn. Kranten pakken uit met grote koppen zoals ‘Nieuwe wereld ontdekt waar we kunnen wonen’ en ‘We zijn mogelijk niet alleen’. Maar hoe weten we zo zeker dat er water op Gliese 581 C aanwezig is en dat de temperatuur aangenaam is? Zijn dat dan de twee belangrijkste dingen waarmee we rekening moeten houden?
Gliese 581 C bevindt zich op slechts elf miljoen kilometer van zijn moederster Gliese 581, een rode dwergster die vergeleken met andere sterren erg koel en zwak is. Daarom moet het niet al te heet zijn op de planeet, een temperatuur van 0 tot 40 graden is een goede schatting. Maar we moeten niet vergeten dat Gliese 581 toch een ster is, en op elke ster vindt wel eens een uitbarsting plaats waarbij veel, voor ons dodelijke, straling vrijkomt.
Daarnaast is er nog een probleem. Als er daadwerkelijk water aanwezig is op Gliese 581 C, moet het al een lange tijd geleden verdampt zijn. Uit recente onderzoeken blijkt namelijk dat rode dwergsterren in hun beginfase nog veel warmer waren. Het water is toen dus mogelijk verdampt. De kans bestaat wel dat de afstand tussen Gliese 581 C en zijn moederster naarmate de tijd verstreek kleiner werd, maar daar moeten we niet vanuit gaan.
Ook is er mogelijk nog een andere reden waarom er geen leven op Gliese 581 C aanwezig is. Net zoals bij de Aarde en de Maan het geval is, is één kant van Gliese 581 C altijd naar de moederster gericht (de dagkant) en wordt de andere kant (de nachtkant) nooit verlicht. Dit zou er dus op kunnen duidden dat er grote temperatuurverschillen op de planeet zijn, tenzij er zogenoemde ‘supersonische winden’ op Gliese 581 C razen, maar dan is het nog maar de vraag of de exoplaneet bewoonbaar is.
Ten slotte weten we nog niet of Gliese 581 C een atmosfeer bezit. In het geval dat de exoplaneet wel een atmosfeer bezit, is de kans groot dat hij als het ware ‘lekt’ door de grote zwaartekrachtinvloed van de moederster op Gliese 581 C. Dit verschijnsel is al bij verschillende exoplaneten bekend, die net zoals Gliese 581 C dicht rond hun moederster draaien.
Het blijkt maar weer eens dat de media en ook wetenschappers vaak veel te enthousiast zijn over dit soort ontdekkingen. Het is natuurlijk allemaal prachtig om te veronderstellen dat we niet de enige beschaving zijn in het universum, maar vastgesteld is het nog niet. Er zijn nog triljoenen andere planetaire stelsels in het heelal, dus de kans is groot dat wij inderdaad niet de enigen zijn. Maar ga er maar vanuit dat er geen leven aanwezig is op Gliese 581 C.
