Op woensdag 30 mei aanstaande organiseert het KNMI in samenwerking met Eumetsat een MetOp Informatiedag op het KNMI. MetOp is de naam van drie satellieten die onderdeel uitmaken van het Eumetsat Polar Satellite (EPS) programma.
EUMETSAT, de Europese organisatie voor de exploitatie van weersatellieten, lanceert en opereert al tientallen jaren de bekende METEOSAT satellieten, die zich in een geostationaire baan (op 36.000 km hoogte) om de aarde bewegen. Op 19 oktober 2006 om 18:26 uur werd vanaf Baikonour in Kazachstan voor de eerste keer een polaire meteorologische satelliet van EUMETSAT, genaamd MetOp-A, succesvol gelanceerd.
De MetOp-A is de eerste van een nieuwe serie polaire weersatellieten die in een baan op een hoogte van 830 km van pool naar pool bewegen. In tegenstelling tot de geostationaire METEOSAT die iedere 15 minuten waarnemingen van Europa en Afrika doet, hebben polaire satellieten als MetOp de beperking dat slechts een paar keer per etmaal een waarneming van een bepaald gebied gedaan kan worden. Daar staat tegenover dat polaire satellieten meer detail en nauwkeurigheid aan de waarnemingen geven en meer mogelijkheden bieden om geavanceerde sensoren (zoals radar) aan boord te nemen.
De MetOp-A satelliet maakt deel uit van het EUMETSAT Polar System (EPS) programma, dat voorziet in de lancering en operatie van drie Metop satellieten in de periode 2007-2020. De MetOp satellieten zijn ontwikkeld en gebouwd door een gezamenlijk EUMETSAT en European Space Agency (ESA) team, met EADS Astrium als de prime contractor. Het instrumenten pakket aan boord van MetOp is geleverd door EUMETSAT, ESA, de French Space Agency (CNES), en de US National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). EUMETSAT werkt nauw samen met NOAA, niet alleen door instrumenten onderling uit te wisselen, maar ook door het MetOp/EPS programma goed te laten aansluiten op het polaire satelliet programma van NOAA. Polaire NOAA satellieten zijn al sinds eind jaren zeventig operationeel. Europa heeft hier altijd dankbaar en gratis gebruik van gemaakt, ondermeer voor operationele taken door de nationale weerdiensten. Al jaren belooft Europa (EUMETSAT) aan de Amerikanen om met een polaire weersatelliet bij te gaan dragen aan het zogenaamde International Joint Polar-Orbiting Operational Satellite System (IJPS) om op die manier wat van de schuld in te lossen. Met de lancering van MetOp-A heeft EUMETSAT eindelijk aan deze belofte voldaan.
In totaal zijn 11 instrumenten aan boord van de Metop-A satelliet geplaatst. Een aantal hiervan is reeds jarenlang in gebruik op de NOAA satellieten: de welbekende AVHRR voor het maken van wolkenbeelden en het TOVS pakket (HIRS en AMSU-A) voor het meten van atmosferische temperatuur- en vochtprofielen. Van een tweetal instrumenten, GOME-2 en ASCAT, waren de voorlopers reeds te vinden op de ERS satellieten. GOME-2 wordt gebruikt voor het bepalen van ozon profielen, totale ozon- en stikstofdioxide-kolommen, en aerosolen . De ASCAT is een scatterometer, actief radarinstrument opererend in de C-band. Uit het gereflecteerde signaal aan het zeeoppervlak kan de oppervlaktewind, ijsdikte en –bedekking worden afgeleid. Boven land levert de ASCAT informatie over bodemvocht en biomassa, maar ook over dooiprocessen en sneeuwbedekking. Het KNMI heeft een belangrijke rol in het leveren van de GOME-2 en ASCAT eindproducten naar de internationale gebruikersgemeenschap.
Tenslotte is er nog een tweetal instrumenten die geheel nieuw maar wel veelbelovend zijn: IASI, een hyperspectrale radiometer waarmee vocht- en temperatuurprofielen en de chemische samenstelling van de atmosfeer gemeten kan worden, en GRAS, een GPS ontvanger waarmee radio-occultaties in de atmosfeer gemeten worden die informatie opleveren over de vochtopbouw van de atmosfeer.
