Nieuwe beelden van NASA’s Hubble Space Telescope laten zien dat witte dwergsterren, de overblijfselen van sterren zoals onze zon, na hun ontstaan een ‘schop’ krijgen die ervoor zorgt dat zij met een snelheid van honderden kilometers rond beginnen te tollen. Astronomen gebruikten de Advanced Camera for Surveys van de ruimtetelescoop om te kijken naar de verdeling van witte dwergsterren in de oeroude bolvormige sterrenhoop NGC 6397, een dichte zwerm van honderdduizenden sterren.
Omdat deze sterren extreem massief waren voordat ze een witte dwergster waren en de massieve sterren neigen om zich bij de kern van de cluster te verzamelen, veronderstelden astronomen dat de meeste onlangs gevormde witte dwergsterren aanwezig zouden zijn in de kern van NGC 6397. Echter toonde NASA’s Hubble aan dat er ook jonge witte dwergen te vinden waren aan de rand van de sterrenhoop.
“De verdeling van de jonge witte dwergsterren is precies het tegenovergstelde van wat we verwachten,” zei astronoom Harvey Richer van de Universiteit van British Columbia in de Verenigde Staten. “Ons idee is nu dat witte dwergsterren, die ontstaan wanneer een middelgrote ster aan het einde van zijn leven komt, een figuurlijke schop krijgen die de ster met een snelheid van drie tot vijf kilometer per seconde laat rondtollen. Hierdoor worden deze sterren zo snel als een raket verplaatst naar de rand van de cluster.”
Richer suggereert dat witte dwergsterren zichzelf voorstuwen door massa af te werpen, net zoals raketten. Voordat sterren evolueren tot witte dwergen zwellen ze op tot een rode reuzenster, waarvan doorgaans de helft van zijn massa af wordt geworpen in de interstellaire ruimte. Wanneer er in een bepaalde richting een grote hoeveelheid van de massa wordt afgeworpen kan de witte dwergster die daarna ontstaat rond beginnen te tollen als het ware ‘gelanceerd’ worden richting de buitenste regionen van de sterrenhoop.
Observaties aan enkele planetaire nevels (het gloeiende materiaal dat wordt afgestoten door rode reuzensterren) toont deze gerichte afvloeiing van straalstromen in verschillende richtingen. Indien deze straalstromen niet perfect gebalanceerd zijn met elkaar kan de grootste van de groep de witte dwergster naar de andere kant ‘duwen’. Dertig jaar geleden werd dit idee al geopperd door enkele astronomen.
