Vanavond staat de lancering gepland van het eerste Europese laboratorium, Columbus. Dit wordt gekoppeld aan het International Space Station (ISS). Onder de zeven bemanningsleden van de Shuttle missie STS-122 bevinden zich twee Europese astronauten, namelijk de Duitser Hans Schlegel en de Fransman Leopold Eyharts. Eyharts blijft twee maanden in de ruimte om Columbus gereed te maken voor gebruik en ook om zelf onderzoek te doen. Hij keert terug met STS-123. [update: 16.13 uur]
Het cilindervormige Columbus laboratorium is 6,7 meter lang en heeft een diameter van 4,5 meter. Dit laboratorium is geschikt voor het uitvoeren van verschillende proeven. Zo ook een laboratorium voor biologische experimenten, Biolab, met daarin het instrument de Biologische Glovebox vervaardigt door het Nederlandse bedrijf Bradford Engineering. De Biologische Glovebox is luchtdicht en brengt alleen gefilterde lucht in het ruimtestation en maakt het mogelijk om biologische experimenten op het ruimtestation te doen. Een van de twee gloveboxes, de Microgravity Science Glovebox, die zich nu op het ruimtestation bevinden wordt verplaatst van het Amerikaanse deel naar Columbus zodra deze succesvol gekoppeld is. Andere proeven die o.a. worden uitgevoerd: vloeistofonderzoek en instrumenten voor het beproeven van eiwitkristallisatie. Nederlandse instellingen en bedrijven leveren voor de rekken waarin deze proeven worden uitgevoerd, een belangrijke bijdrage. Hierbij zijn op het Europees Centrum voor Ruimteonderzoek en Technologie (ESTEC) voorbereidende testen verricht door onder meer het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR).
Nederland neemt deel aan verschillende programma’s van ESA die betrekking hebben op ISS. Aan programma’s over de ontwikkeling, bouw en exploitatie van ISS-onderdelen als Columbus, doet Nederland gericht mee. De volgende bijdragen leveren Nederlandse bedrijven: Bradford Engineering levert voor Columbus geavanceerde kleppen. Die regelen op ISS de juiste toevoer van onder meer vloeistoffen. Ook levert Bradford Engineering delen van de warmtehuishouding. Signaal heeft een groot massageheugen voor dataopslag en verwerking van gegevens vervaardigd. ATOS-Origin heeft hiervoor software tools geleverd.
De belangrijkste Europese bijdragen aan het ISS-programma zijn het Columbus laboratorium, een aantal onbemande vrachtvoertuigen (ATV’s) en andere delen van ISS, waaronder koppelstukken. Verder ontwikkelt ESA de eerder genoemde faciliteiten voor onderzoek. De grote robotarm ERA (Dutch Space is hierbij de hoofdaannemer) wordt over enkele jaren ook aan ISS gekoppeld.
In het internationale ISS-project werken de VS, Rusland en Europa samen in de ruimte. Ook wordt in ISS onderzoek gedaan naar de effecten op het menselijk lichaam van langdurige gewichtloosheid. Zo kan men zich voorbereiden op mogelijk nieuwe missies naar de Maan en wellicht naar Mars. In het ISS staan al tientallen rekken die het mogelijk maken honderden proeven te doen naar nieuwe materialen, eiwitten, vloeistofstromingen etc.
De meeste proeven stimuleren vervolgonderzoek op onze planeet. En wel doordat in de ruimte bepaalde effecten (bijvoorbeeld geen convectiestromingen door de zwaartekracht) zich niet manifesteren. Een mooi voorbeeld is het eerder uitgevoerde experiment van de TU Eindhoven en Philips met 24 lampen in een speciaal apparaat, uitgevoerd door de Nederlandse astronaut André Kuipers. Dit experiment kan uiteindelijk resulteren in een nog energiezuiniger lamp.
Update: 16.35 uur
NASA heeft besloten om de lancering van Atlantis met één dag uit te stellen. De lancering van het ruimteveer en zijn zevenkoppige bemanning staat nu gepland voor morgenavond, om 22.09 uur Nederlandse tijd. De oorzaak van het uitstel zijn defecten in twee van vier de maatsensoren van de brandstoftank van de shuttle. Het weer zag er goed uit voor vanavond, maar de Space Shuttle kon alleen vertrekken als minstens drie sensoren het hadden gedaan.
Update: 16.13 uur
En opnieuw is de lancering van het ruimteveer met een dag uitgesteld. Morgenavond om 21.43 uur Nederlandse tijd vertrekt Atlantis naar het ruimtestation ISS.