Een glimp van een rode ‘zonsondergang’ op een verafgelegen planeet buiten ons zonnestelsel is voor de eerste keer opgevangen. Astronomen gebruikten NASA’s Hubble Space Telescope om waarnemingen te verrichten aan een Jupiter-achtige wereld van gas op een afstand van ongeveer 63 lichtjaar van de aarde, toen deze vanaf het aardoppervlak gezien tussen zijn moederster en onze planeet stond en over het oppervlak van de ster HD 189733 trok. Tijdens dit moment verzamelde de ruimtetelescoop gegevens over de atmosfeer van de exoplaneet.
Eén van de grootste doelen in het onderzoek naar planeten buiten ons zonnestelsel is het verzamelen van gegevens over de atmosfeer van een aardachtige planeet, en deze verrichting is een stap in de goede richting, zei Frederic Pont, een astronoom van het Geneva University Observatory in Zwitserland. Pont leidde het team van astronomen die observaties uitvoerden met de Hubble Space Telescope. “HD 189733b is de eerste exoplaneet waarvan we een totaalplaatje willen en gaan maken.”
Wanneer sterrenlicht schijnt door de dampkring van een planeet kan het verschillende kleuren krijgen als het licht in aanraking komt met verschillende gassen. In het geval van HD 189733b kleurde de atmosfeer volgens het team rood wanneer de moederster achter zijn denkbeeldige horizon verdween. De moederster van de exoplaneet is 0,25 keer zo klein als onze eigen ster, de zon.
Van tevoren verwachtten de astronomen dat ze de ‘vingerafdrukken’ van natrium, kalium en water aan zouden treffen in de atmosfeer van HD 189733b, maar dat bleek niet het geval te zijn; vooral de aanwezigheid van ijzer, silicaat en aluminiumoxide was overduidelijk. De samenstelling van diens dampkring bleek precies hetzelfde te zijn als die van de atmosfeer van planeet Venus en Saturnus’ maan Titan – twee werelden met een hoge luchtdruk. Tot nu toe zijn er nog geen manen ter grootte van de aarde of ringen gedecteerd bij HD 189733b, maar in de toekomst moeten krachtigere ruimtetelescopen daar meer uitsluitsel over geven.
