Astronomen zijn overdonderd nadat ruimtesondes van het Inter-Planetary Network en verschillende satellieten een krachtige explosie, die ongeveer 9,4 miljard jaar geleden plaatsvond, hebben gedetecteerd. De explosie, die behoort tot de groep van gammaflitsen, was zichtbaar in het sterrenbeeld Gemini (Tweelingen) en draagt de naam GRB 070125. Doorgaans worden deze uitbarstingen van hoogenergetische gammastraling veroorzaakt door de dood van een massieve ster, maar het bijzondere aan deze explosie is dat het dichtstbijzijnde stelsel zich op een wel erg grote afstand bevindt. Wat is de bron van deze mysterieuze explosie?
De explosie werd opgevangen door verschillende ruimtevaartuigen op 25 januari van dit jaar. Nadat de heldere gloed van de ontploffing verdween bleek dat de plek waar de explosie plaatsgevonden had omgeven werd door één grote leegte. Het dichtsbijzijnde sterrenstelsel bevond zich namelijk op een afstand van zo’n 89.000 lichtjaar, en de hoeveelheid gas tussen de bron van de explosie en dit stelsel was maar uiterst klein. “Het is onwaarschijnlijk dat een massieve ster op zichzelf in de interstellaire ruimte zou kunnen zijn ontstaan,” zei Brad Cenko van het California Institute of Technology.
Wetenschappers maakten gebruik van de telescopen van het Palomar Observatory en van het Keck Observatory op het eiland Hawaï om het spectrum van de explosie te onderzoeken, die geen tekens weergaf van gas en stof dat het licht van de nagloed absorbeerde. Een vleugje van magnesium in het spectrum toonde aan dat de explosie meer dan 9,4 miljard jaar geleden plaats vond.
Omdat de massieve sterren die geacht worden in staat te zijn om gammaflitsen te produceren erg snel leven en op een relatief jonge leeftijd sterven, hebben ze geen tijd om van hun geboorteplaats af te komen, die meestal een grote dichtheid heeft door de aanwezigheid van gas- en stofwolken in zijn thuis: een sterrenstelsel. Dus wetenschappers vragen zich nu af hoe een massieve ster zich ooit zo ver van een sterrenstelsel heeft kunnen vormen.
“Als een massieve ster sterft op een grote afstand van een sterrenstelsel vragen wij ons af hoe dat object het ooit voor elkaar heeft gekregen om onder zulke omstandigheden te vormen,” verklaarde teamlid Derek Fox. Eén mogelijkheid is dat de ster ontstond in aan buitenkant van een sterrenstelsel. Om dit idee te testen moeten astronomen met NASA’s Hubble Space Telescope een opname maken met een lange belichtingstijd, om zo een mogelijke verbinding tussen de bron van de nog steeds mysterieuze explosie en een ander sterrenstelsel te vinden.
De nagloed van de explosie (linksboven) en de nabijgelegen sterrenstelsels.