De afgelopen winter was een zeer zachte. Sinds 1901 waren slechts zes nog warmer. Dat heeft het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) vrijdag laten weten. Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 5,2 graden Celsius, tegen een langdurig gemiddelde van 3,3 graden, was er afgelopen winter opnieuw weinig mogelijkheid tot ijs- en sneeuwpret. In plaats van op de schaatsen, konden mensen wel met hun gezicht in de zon. Gemiddeld over het land waren er 250 zonuren, tegen 175 normaal.

→

Volgens wetenschappers van de Universiteit van Kobo in West-Japan bestaat er in het buitenste deel van ons zonnestelsel een planeet die ongeveer de helft keer zo groot is als de aarde. De onderzoekers zeggen dat verschillende berekeningen, die met behulp van computersimulaties tot stand kwamen, hen tot de conclusie hebben geleid dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de mysterieuze ‘Planeet X’ wordt gevonden. Het team denkt dat dit object binnen tien jaar wordt ontdekt met een ruimtetelescoop.

→

Door miljarden kilo’s aan sulfaatdeeltjes in de atmosfeer te sproeien denken Amerikaanse wetenschappers de opwarming van de aarde een halt te kunnen toeroepen. Iets te ijverig sproeien kan echter tot een rampzalige kou leiden, waarschuwen critici. Dat meldt het wetenschapsblad Science. Deze parasol van sulfaat-deeltjes werkt in principe hetzelfde als bij een vulkaanuitbarsting. De deeltjes die daar vrijkomen hebben ook een verkoelend effect op de aarde.

→

Een traumatische gebeurtenis, die slechts enkele uren in beslag nam, heeft mogelijk het lot van planeet Venus bepaald. In het verre verleden had de warme tweelingzus van de aarde veel meer overeenkomsten met onze planeet dan nu het geval is. Vermoedelijk was er toen een grote hoeveelheid vloeibaar water op haar oppervlak te vinden en was haar gemiddelde temperatuur een stuk lager. Maar door een tot nu toe nog onbekende reden namen broeikasgassen de macht over en begon onze buurplaneet te koken.

→

Wanneer een asteroïde of een komeet op onze planeet inslaat wordt er een ontelbaar aantal losse fragmenten van het aardoppervlak de ruimte ingestuurd. Een recent onderzoek suggereert dat micro-organismen in staat zijn om een dergelijke reis in een stuk steen te overleven en het oppervlak van een andere planeet in ons zonnestelsel kunnen bereiken of terug kunnen keren op aarde. Dat blijkt uit een grootschalige studie die uitgevoerd werd door onderzoekers van totaal acht verschillende instituten.

→

Binnenkort komt er aan de zeventienjarige missie van de Europees-Amerikaanse sonde Ulysses een eind. De ruimtesonde werd op 6 oktober 1990 door de Space Shuttle Discovery de ruimte ingestuurd en was de eerste ruimtesonde die de omgeving van de Noordpool en de Zuidpool van de zon bestudeerde. Oorspronkelijk zou de missie van de Ulysses maar vijf jaar duren, maar de sonde heeft zoveel bruikbare informatie doorgestuurd dat de missie enkele keren werd verlengd.

→

Terwijl verschillende ruimtetelescopen inmiddels proberen de vele sterrenstelsels buiten ons eigen melkwegstelsel te bestuderen, weten we lang nog niet alles over onze eigen Melkweg. Dat blijkt maar weer eens nu astronomen uit Australië berekend hebben dat ons eigen stelsel in werkelijkheid twee keer zo dik is dan eerder werd verondersteld. De dikte van onze galactische schijf blijkt namelijk geen 6000, maar 12.000 lichtjaar te bedragen, zo kon vastgesteld worden met behulp van het licht van pulsars.

→

Mobiel bellen moet straks zelfs op de maan mogelijk zijn. Onderzoekers van het Britse National Space Centre werken aan de techniek om dat te realiseren. In 2020 moet er een permanente basis zijn op de zuidpool van de maan. Dankzij een systeem van communicatiesatellieten, hebben de astronauten die de basis straks bevolken mobiel bereik. De satellieten zullen communiceren met kunstmanen die rond de aarde draaien. Die maken op hun beurt weer contact met de aarde.

→

Het meest zware zwarte gat dat ontstaan is na de ineenstorting van een alleenstaande ster weegt mogelijk 23 tot 33 zoveel als de zon en is daarmee bijna twee keer zo zwaar als de vorige recordhouder, zo hebben nieuwe metingen bevestigd. Tot recent was het zwarte gat M33 X-7 in het nabijgelegen sterrenstelsel M33 het meest massieve object van zijn soort, maar astronomen hebben nu met grote zekerheid vast kunnen stellen dat de in 2007 ontdekte IC 10 X-1 veel zwaarder is dan zijn ‘broertje’.

→

Astrofysici hebben aanwijzigingen gevonden voor het bestaan van golven in de zee van neutrino’s die het universum vult. Volgens de huidige theorieën begonnen deze kleine deeltjes ongeveer één seconde na de oerknal hun weg te vinden in het universum, nadat ze reeds in grote hoeveelheden waren ontstaan. Toen deze neutrino’s eenmaal vrijuit door de ruimte konden reizen, vormden ze een zogeheten neutrino-achtergrond, waar mogelijk golven in ontstonden door variaties in de dichtheid van het heelal.

→

Microsoft komt eind deze maand met een eigen ‘Google Sky’. Microsoft belooft dat de beelden van hun waarneemprogramma veel beter zijn dan die van directe concurrent Google. Over de naam van Microsofts nieuwe programma is nog niets bekend, maar diverse bronnen noemen wel de naam ‘WorldWide Telescope’. De gebruikers die deze beelden willen kijken van Microsoft moeten eerst een programma downloaden, dat naar alle waarschijnlijkheid op het besturingssysteem Windows zal werken.

→

De maansverduistering van afgelopen nacht is in bijna heel Nederland in het water gevallen. Gisteravond leek de laatste totale eclips tot 2015 nog goed zichtbaar te gaan worden door de dunne bewolking heen, maar toen de maan uiteindelijk in de schaduw van de aarde begon te vallen kwamen er alsmaar meer wolken en ontstond er zelfs mist. Echter had niet iedereen pech, zo blijkt uit verschillende beelden die ingestuurd zijn door bezoekers van AstroVersum. Lees gauw verder voor een fotogallerij!

→

De rivierdelta’s op Mars zijn in maximaal enkele tientallen jaren ontstaan. Dat concluderen vier aardwetenschappers van de Universiteit Utrecht. Tot nu toe waren er alleen schattingen over de minimale ontstaansduur van de rivierdelta’s, een kleine vier miljard jaar geleden. De onderzoekers stellen dat de rivierdelta’s tijdens een korte periode van warmte zijn ontstaan. Volgens de onderzoekers is het klimaat op Mars extreem koud geweest, met een korte periode met impulsen water.

→

De Amerikaanse marine heeft in de nacht van woensdag op donderdag met succes een spionagesatelliet neergehaald. Het leger verloor de controle over de sonde al kort na de lancering in december 2006. De USA 193 vormde volgens het Pentagon een gevaar als het op aarde zou storten omdat de kunstmaan was gevuld met giftige brandstof. Om 04.26 uur Nederlandse tijd vuurde het Amerikaanse marineschip USS Lake Erie een SM-3 raket af.

→

Veel mensen in de Verenigde Staten hebben gisteren de verrassing van hun leven gekregen. In de vroege morgen, om 5:31 uur lokale tijd, verbrandde er namelijk een grote ruimterots in de dampkring ter hoogte van de stad Portland. De meteoor werd door zijn extreme helderheid zelfs vanuit Washington, Idaho en Brits-Columbia opgemerkt. “Het was een waar schouwspel,” zei een inwoner van de Amerikaanse staat Oregon. Lees gauw verder voor een video, die werd gemaakt door een beveiligingscamera.

→

De Space Shuttle Atlantis is woensdag rond de klok van 15.00 uur Nederlandse tijd zonder problemen teruggekeerd op aarde. Het ruimtevaartuig met zeven mensen aan boord kwam van het internationale ruimtestation ISS. De landing op Cape Canaveral in de zuidoostelijke Amerikaane staat Florida verliep perfect volgens waarnemers van verscheidene media. Tijdens de twee weken durende missie werd onder meer de Europese ruimtemodule Columbus op het complex geïnstalleerd.

→

Ondanks de ongelofelijke diversiteit van Saturnus’ ijzige manen, bestaat er in ieder geval één grote overeenkomst tussen hen. Sommigen zijn pokdalig of lijken er vuil uit te zien, anderen zijn eerder onbevlekt, sponsachtig of hebben twee gezichten en enkelen zijn op dit moment zeer actief of lijken afkomstig te zijn uit het buitenste deel van ons zonnestelsel. Deze objecten hebben slechts één ding gemeen: ze zijn meestal bedekt met een zwarte substantie, waarvan de herkomst vooralsnog nog niet is achterhaald.

→

Rotsachtige planeten zoals de aarde zullen waarschijnlijk rondom de meeste zonachtige sterren in ons melkwegstelsel gevonden kunnen worden, zo suggereert een nieuw onderzoek. Dat verhoogt de hoop op het vinden van (primitief) buitenaards leven op een planeet buiten ons zonnestelsel. Deze bevinding is gebaseerd op de analyse van stof bij 309 verschillende sterren die een vergelijkbare massa als de zon hebben en werden bestudeerd met behulp van NASA’s Spitzer Space Telescope.

→

In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ het noordelijke deel van Mexico’s Yucatan, Peninsula. Een noordoostelijk schiereiland van Centraal-Amerika ligt tussen de Golf van Mexico in het westen en de Carribische Zee in het oosten.

→

Het vernietigen van een spionagesatelliet door het Amerikaanse leger is volgens Rusland een verkapte test voor het bijna-voltooide raketverdedigingssysteem van het land. Het Pentagon heeft volgens het Russische Ministerie van Defensie niet genoeg argumenten gegeven voor het neerschieten van de sinds 2006 oncontroleerbare USA 193. Ze verdenken de Verenigde Staten ervan dat ze deze gelegenheid willen gebruiken om te testen of ze satellieten van andere landen kunnen uitschakelen. [update 16.45 uur]

→

Hoge concentraties ontbonden mineralen in het vroegere, natte milieu op Mars hebben ertoe geleid dat micro-organismen niet de kans kregen om zich te ontwikkelen of te overleven op het oppervlak van onze buurplaneet. Dat blijkt uit gegevens die werden verzameld door de Amerikaanse Marsrover Opportunity en later geanalyseerd werden door onderzoekers. Volgens hen zouden de condities op de rode planeet alleen vlak na diens geboorte geschikt zijn geweest voor leven.

→

Vannacht is het weer zo ver. Dan is er vanuit onder meer Nederland een totale maansverduistering te aanschouwen, die zich vroeg in de morgen zal voltrekken. De omstandigheden zijn tijdens de eclips, net zoals vorig jaar het geval was, goed: onze verduisterde natuurlijke satelliet staat tijdens de totaliteitsfase hoog aan de hemel en het maximum van de maansverduistering zal zo’n vijftig minuten duren. Omdat niemand dit prachtig evenement moet missen, blikt AstroVersum alvast vooruit op deze eclips.

→

Deskundigen zeggen dat geplande vernietiging van een oncontroleerbare spionagesatelliet van de Verenigde Staten ervoor kan zorgen dat het internationale ruimtestation ISS gevaar zal lopen. Bij een dergelijke verwoesting ontstaan namelijk honderdduizenden losse fragmenten, waarvan een deel het complex na enkele weken kan raket. Daarnaast wordt er meer schade gevormd dan bij het gedeeltelijk verbranden van het ruimtevaartuig in de dampkring, zo luidt de conclusie van experts.

→

De Saturnusmaan Titan bezit honderden keren meer vloeibare koolwatersoffen dan alle olie- en aardgasreserves samen op Aarde, zo hebben de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en de Europese ruimtevaartorganisatie ESA donderdag op basis van metingen van de ruimtesonde Cassini bekendgemaakt. Bij minus 179 graden Celsius regent het op Titan koolstofwaterstoffen zoals methaan en ethaan, om zich te verzamelen in grote meren en duinen.

→

Dankzij een kosmisch fata morgana heeft de Hubble Space Telescope één van de eerste sterrenstelsels van het universum verschalkt, zo heeft het Europese ruimtevaartcentrum nabij München bekendgemaakt. De ruimtelescoop maakte gebruik van een fenomeen dat door de algemene relativiteitstheorie van Einstein was voorspeld, een gravitationele lens. De gigantische massa van sterrenhoop Abell 1689 boog het licht van daarachter gelegen objecten af en vergrootte het zoals ook een loep dat doet.

→

De regering van de Verenigde Staten is van plan om begin maart een verloren spionagesatelliet te vernietigen met een raket. Dat hebben hoge functionarissen van het Witte Huis vanmiddag samen met president George Bush bepaald. Het ruimtevaartuig, dat de naam US 193 heeft gekregen en in december 2006 gelanceerd werd met een Delta-2 raket, is al lange tijd onbestuurbaar en dreigt op de aarde neer te storten. De satelliet heeft verschillende schadelijke stoffen aan boord.

→

De Verenigde Staten zijn tegen een voorstel van Rusland en China om een verdrag te sluiten over het verbieden van wapens in de ruimte. Medewerking verlenen aan een dergelijk verbod is voor de VS “onmogelijk”. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov zei onlangs dat Peking en Moskou menen dat de internationale veiligheid minder wordt als er geen maatregelen worden genomen tegen het gebruik van ruimtewapens.

→

De Franse president Nicolas Sarkozy heeft gisteren zijn voorkeur uitgesproken voor een gezamenlijke (bemande) missie van de Verenigde Staten en Europa naar onze buurplaneet Mars. Hij hoopt dat de Europese staten hierdoor in de toekomst meer samen zullen gaan werken met de grootmacht, die volgens hem “al meer ervaring heeft opgedaan in de ruimte.” De Fransman gaf aan dat hij van plan is om het voorstel in te dienen bij de ESA en de Europese Unie.

→

Het Europese laboratorium Columbus is maandag aan het internationale ruimtestation ISS bevestigd. Dit was het belangrijkste doel van de astronauten, die donderdag met het Amerikaanse ruimteveer Atlantis zijn gelanceerd. In de dertien ton zware en 880 miljoen euro kostende Columbus zullen astronauten de komende tien jaar talloze wetenschappelijke experimenten doen, aldus de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.

→

Aan boord van het Amerikaanse ruimteveer Atlantis is zaterdag de Duitse astronaut Hans Schlegel onwel geworden, kort na de koppeling met het internationale ruimtestation ISS. Dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA meegedeeld, aldus Amerikaanse nieuwszenders. Een voor zondag geplande eerste ruimtewandeling is door de NASA met zeker 24 uur uitgesteld om technische redenen, onder meer de uitval van een navigatiecomputer.

→

Een team van Japanse astronomen heeft een protoplanetaire schijf van gas en stof ontdekt rondom de jonge ster FN Tau. De kleine ster bevindt zich in een stervormingsgebied in de buurt van het sterrenbeeld Stier (Taurus) op een afstand van 460 lichtjaar van de aarde en heeft een leeftijd van slechts honderdduizend jaar. Het object weegt daarnaast maarliefst tien keer zo weinig als de zon, zo blijkt uit observaties die vorig jaar werden gedaan met de Subaru Telescope.

→

Onderzoekers zullen binnenkort een door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA ontwikkelde robotsonde testen onder het ijs op onze planeet aarde om erachter te komen of de systemen van het vaartuig kunnen opereren onder vergelijkbare omstandigheden op Jupiters ijsmaan Europa. De test zal van 12 tot 15 februari aanstaande plaatsvinden in Lake Mendota op de campus van de universiteit van Wisconsin in de Verenigde Staten.

→

Na twee maanden vertraging wegens technische problemen is het Europese onderdeel van het internationale ruimtestation ISS vanavond dan eindelijk de ruimte ingegaan. Het Amerikaanse ruimteveer Atlantis, met aan boord de Europese Columbus, werd rond 20.45 uur Nederlandse tijd vanaf basis Cape Canaveral in Florida gelanceerd.

→

Na twee maanden vertraging wegens techniche problemen aan de Space Shuttle Atlantis moet het Europese ruimtelaboratorium hopelijk vanavond vertrekken voor een elfdaagse missie aan het Internationale Ruimtestation ISS. Hopelijk vertrekt de Space Shuttle Atlantis met de Columbus om 20.45 uur Nederlandse tijd. AstroVersum zal tot ongeveer 21.00 uur updates plaatsen over de lancering.

→

Astronomen uit Duitsland zeggen dat ze het bewijs hebben gevonden voor de aanwezigheid van water, één van de meest belangrijke ingrediënten voor het leven op aarde, op Saturnus’ maan Enceladus. De 504 kilometer grote maan is misschien wel het object waar de laatste tijd het meest gediscussieerd werd, nadat NASA’s Cassini tijdens een flyby close-up beelden van de maan had verzameld. Enceladus heeft een ijzig omhulsel dat, op enkele kraters en scheuren na, nog vrijwel onbeschadigd is.

→

Twee uur voor de lancering van de Space Shuttle Atlantis,met aan boord het Europese ruimtelab Columbus (donderdag om 20:45 uur Nederlandse tijd), is zijn reisdoel, het internationale ruimtestation ISS, vanuit Nederland goed te zien. Het internationale ruimtestation draait vierhonderd kilometer hoog in een baan rond de aarde en vliegt met een snelheid van bijna acht kilometer per seconde. Toch is het niet moeilijk om het ruimtestation te zien… als je tenminste weet waar je moet kijken.

→

In één van de ringen van Saturnus fungeert als een ‘spons’ die het materiaal van de fonteinen op de maan Enceladus opvangt. Deze ‘spons’ bevindt is de A-ring van Saturnus. De afstand tussen de A-ring en Enceladus bedraagt zo’n 100.000 kilometer, waardoor men dacht dat er geen verband kon zijn tussen de A-ring en Enceladus.

→

Op een nieuwe opname van NASA’s Hubble Space Telescope is het reusachtige elliptische sterrenstelsel NGC 1132 te zien, samen met tientallen kleine dwergsterrenstelsels die hun begeleider omringen. Het object behoort tot een groep van reusachtige elliptische stelsels in het heelal en is volgens astronomen het overblijfsel van enkele sterrenstelsels die relatief kort geleden met elkaar in botsing kwamen. Daarom wordt NGC 1132 ook wel een ‘kosmisch fossiel’ genoemd.

→

Het budget van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA stijgt volgend jaar met bijna drie procent, zo blijkt uit een verzoek van president George Bush. Verwacht wordt dat het agentschap in 2009 iets minder dan 18 miljard dollar tot zijn beschikking hebben voor het ruimteprogramma. Naar verluidt zal het budget onder meer besteed worden aan een grootschalige missie naar de manen Europa, Titan of Ganymedes, drie robotmissies naar de maan en twee aardobservatiesatellieten.

→

Hoog energieke botsingen in de bijna-voltooide Large Hadron Collider (LHC) zijn mogelijk in staat om deeltjes te genereren die gevoelig zijn voor dimensies voorbij onze vierdimensionale ruimtetijd. Deze exotische deeltjes, de zogeheten Kaluza-Klein gravitonen, kunnen wetenschappers een idee geven over wat er achter het heelal ligt, omdat ze mogelijk gevoelig zijn voor de geometrie van andere dimensies. Als de eigenschappen van deze deeltjes gemeten kunnen worden zal het bestaan de extra dimensies van de snaartheorie waarschijnlijk bewezen kunnen worden.

→

Een grote stroom van waterstofgas heeft, zoals een vork die prikt in een gebakken ei, ons melkwegstelsel van buitenaf geraakt in zijn ‘schouder’. Dat blijkt uit gegevens die zijn verzameld met de radiotelescopen in Parkes en Narrabri. De ‘vinger’ van gas is in werkelijkheid het einde van de zogeheten Leading Arm van de twee buurstelsels van de Melkweg, de Kleine en Grote Magelhaense Wolk, en zorgt er mogelijk voor dat de drie stelsels niet langs elkaar zullen vliegen maar op elkaar gaan botsen.

→

In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ het Tsjaadmeer, een zoetwatermeer dat in centraal Afrika ligt tussen de landen Tsjaad, Kameroen, Nigeria en Niger. Het Tsjaadmeer is het grootste Afrikaanse binnenmeer en de derde van de wereld. Het Tsjaadmeer bevindt zich ten zuiden van de Sahara woestijn en ten noorden van de savannes en de bossen in het zuiden.

→

NASA heeft een nieuwe lanceerdatum aangekondigd voor het Europese ruimtelaboratorium Columbus. Het lab wordt gelanceerd op donderdag 7 februari om 20.45 uur Nederlandse tijd met de Space Shuttle Atlantis. Eerdere lanceerpogingen in december werden afgebroken door problemen met de Engine Cut-Off sensors in de Space Shuttle. De sensors geven aan wanneer de brandstof in de Externe Tank opraakt en zijn vergelijkbaar met de benzinemeter van een auto.

→

In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ het zuidelijke deel van Canadese provincie Quebec. Quebec is bijna drie keer groter dan Frankrijk. Op deze foto is duidelijk de grote Saint Lawrence rivier te zien, die van het zuidwesten naar het noordoosten stroomt.

→

Met de oplopende bedreiging van het broeikaseffect is de algemene gedachte dat de mensen op aarde de beste (of juist de slechtste) ingenieurs van het klimaat zijn op onze planeet. Maar die gedachte is onjuist. Kleine microben brengen namelijk sinds miljarden jaren telkens grote veranderingen aan in het aardse klimaat, en zelfs als we zouden weten hoe ze te precies te werk gaan kunnen we alsnog de strijd om het onder controle krijgen van de broeikasgassen verliezen.

→

Ooit al wel eens Saturnus willen zien vanuit de ruimte? Dat kan vanaf vandaag met een nieuwe interactieve 3D-applicatie die laat zien welke objecten NASA’s ruimtesonde Cassini op dit moment is aan het bekijken. De Cassini at Saturn Interactive Explorer, afgekort CASSIE, zorgt ervoor dat de echte gegevens die worden verzameld tijdens de missie ook op jouw computer te zien zijn in drie kleurvolle en gebruiksvriendelijke expedities.

→

Wat zal er over enkele miljarden jaren gebeuren met onze planeet aarde wanneer de zon op zal wellen tot een rode reuzenster? Zal ons thuis dan net als Mercurius en Venus opgeslokt worden door het vuur aan de hemel? Over die vraag hebben astronomen de afgelopen decennia lang hun hersenen gebroken. Het oppervlak van de zon zal namelijk over iets minder dan vijf miljard jaar reiken tot voorbij de baan van Mars. Maar is het wel juist dat de aarde dan ook vernietigd wordt?

→

Op 5 februari aanstaande om 01.00 uur Nederlandse tijd zal de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie voor de eerste keer een lied naar de ruimte zenden. Het nummer ‘Across the Universe’ van de bekende groep The Beatles zal dan ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de ruimtevaart op weg gaan richting de Poolster. Precies vijftig jaar geleden werd namelijk de eerste satelliet ooit, de Explorer 1, gelanceerd vanaf Cape Canaveral in Florida met een Jupiter C raket.

→