Zoals we al hebben gemeld zijn er plannen voor het lanceren van twee ruimtesondes naar de manen Europa en Ganymedes, maar tegelijkertijd hoopt een aantal wetenschappers dat men het vizier richt op een andere interessante wereld. De ruimtesonde Cassini, die op dit moment onderzoek verricht naar Saturnus en zijn manen, heeft ons al veel kunnen vertellen over Titan, maar Athena Coustenis, een astrofysicus van een observatorium in Parijs, is één van de onderzoekers die helpt met het ontwerpen van een plan voor een missie waarbij er een heteluchtballon, een orbiter en een lander naar de maan gelanceerd wordt. →

Er bevindt zich een oceaan van vloeibaar water onder de ijskorst van Jupiter’s maan Europa. De kans bestaat dat er merkwaardige wezens in zwemmen, maar tot op de dag van vandaag zijn er nog geen ruimtesondes gelanceerd die ontwikkeld zijn om dit te onderzoeken. Maar daar komt wellicht verandering in. Er zijn namelijk plannen voor een missie, welke de EJSM wordt genoemd, waarbij de ruimtevaartorganisatie NASA een sonde richting Europa lanceert en de ESA tegelijkertijd een vaartuig richting de Joviaanse maan Ganymedes, die mogelijk ook een vloeibare oceaan in zijn bezit heeft, stuurt.

→

Het is officieel: de ruimtesonde Juno gaat naar Jupiter. De ruimtevaartorganisatie NASA heeft besloot om terug te keren naar de reuzenplaneet met een missie die een gedetailleerd onderzoek naar de grootste planeet in ons zonnestelsel op moet leveren. Het ruimtevaartuig moet in augustus 2011 gelanceerd worden en zal vanaf 2016 in een elliptische baan rond één van de polen van Jupiter draaien, om zo meer te weten te komen over zijn vorming, evolutie en samenstelling. Sinds 2004 zijn er al plannen geweest voor een grootschalige missie, maar door geldtekorten werden deze tot deze week niet concreet. →

Nederland gaat voor 18,8 miljoen euro bijdragen aan instrumenten voor de Europese Extremely Large Telescope (E-ELT). Het bedrag is toegekend aan een consortium van academische en industriële partners onder leiding van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA). NOVA gaat meewerken aan de ontwerpstudies voor vier van de acht instrumenten op deze optische telescoop in de periode 2009-2011. Het beschikbare budget geeft de Nederlandse astronomie in 2012-2018 de mogelijkheid een leidende rol te spelen bij de bouw van één van deze instrumenten, in samenwerking met een aantal andere Europese landen. →

Uit berekeningen die zijn uitgevoerd door geofysici van de Universiteit van Californië en Berkeley in de Verenigde Staten blijkt dat gasplaneet Jupiter een rotsachtige kern heeft die twee keer zo groot is als voorheen werd gedacht. Dat is de conclusie nadat men de omstandigheden die in het inwendige van de planeet heersen na heeft gebootst op de schaal van individuele waterstof- en heliumatomen. De simulatie heeft laten zien op welke schaal het mengsel van de atomen onder extreme druk en temperaturen voorkomt in de Jupiter’s kern, welke vooralsnog niet onderzocht kan worden met behulp van experimenten in het laboratorium. →

Fragmenten van de relatief grote meteoriet die de hemel boven de provincies Alberta en Saskatchewan in Canada afgelopen week voor korte tijd verlichtte, zijn volgens onderzoekers van de Universiteit van Calgary gevonden in het plaatsje Lloydminster, dat precies op de grens van de twee provincies ligt. De planetaire wetenschapper Alan Hildebrand en de afgestudeerde Ellen Milley stuitten donderdagavond op verschillende delen van de meteoriet, zo maakten zij vanmorgen bekend. Volgens hen zijn er duizend meteorietfragmenten verspreid geraakt over een gebied van twintig vierkante kilometer bij de ‘Battle River’. →

In een deel van ons melkwegstelsel waar bewoonbare planeten gevonden zouden kunnen worden, heeft men organische suikermoleculen ontdekt die in verband staan met de oorsprong van het leven. Met behulp van de radiotelescoop IRAM in Frankrijk heeft een internationaal team de moleculen gevonden in een actief stervormingsgebied, dat zich op zo’n 26.000 lichtjaar van de aarde bevindt. De stof, die glycolaldehyde wordt genoemd, is in staat om ribose te noemen, dat een deel vormt van het nucleïnezuur waarvan gedacht wordt dat het één van de belangrijkste moleculen is in de oorsprong van het leven: RNA. →

André Kuipers moet uiterlijk 2011 weer een ruimtevlucht maken. Dat heeft minister Maria van der Hoeven (Economische Zaken) woensdag tijdens een conferentie van ruimtevaartministers in Den Haag bepleit. Om haar pleidooi te ondersteunen geeft Van der Hoeven “enige miljoenen euro’s” extra uit aan verdere ontwikkeling van het internationale ruimtestation ISS. Kuipers was in 2004 de eerste Nederlander aan boord van het zwevende ruimtelaboratorium. Die missie duurde tien dagen. Als Kuipers opnieuw wordt gelanceerd, is het de bedoeling dat hij zes maanden in de ruimte verblijft. →

Nederland wil in 2014 een meetinstrument lanceren dat inzicht moet geven in de oorzaak van klimaatverandering en luchtverontreiniging. Het kabinet heeft daarvoor 78 miljoen euro beschikbaar gesteld. De satelliet waarop het meetinstrument Tropomi wordt bevestigd, moet echter nog worden gefinancierd. Tijdens een conferentie dinsdag en woensdag in Den Haag, probeert minister Maria van der Hoeven (Economische Zaken) haar collega’s daarvoor te interesseren. Het is voor Nederland het voornaamste onderwerp op de conferentie van ruimtevaartministers, die eens in de drie jaar wordt gehouden. →

Nee, dat schrijven we niet omdat de eerste winterse buien over ons land zijn getrokken, maar omdat er nog steeds geen noemenswaardige zonnevlek op het oppervlak van onze ster is verschenen. Hoewel perioden waarin er weinig vlekken op de zon te vinden zijn om de zoveel jaren voorkomen, vinden wetenschappers dat het zonneoppervlak nu toch wel erg lang geen activiteit meer vertoont. De laatste keer dat dit gebeurde was vierhonderd jaar geleden en de vrijwel zonnevlekkenloze periode van toen leidde het zogeheten ‘Maunder Minimum’ in, wat ook wel de kleine ijstijd wordt genoemd. Komt die ijstijd er nu ook aan? →

Utrechtse onderzoekers hebben een nieuwe locatie van deeltjesversnelling ontdekt in Cassiopeia A. Het is met een leeftijd van 330 jaar één van de jongste supernovaresten in de Melkweg. Dat supernovaresten deeltjes tot hoge energieën versnellen, was al bekend; ruim tien jaar geleden werd het directe bewijs geleverd dat dit aan de buitenkant van zo’n restant gebeurt. Nu blijkt dat in het restant de deeltjesversnelling ook aan de binnenkant plaatsvindt. De Utrechtse promovenda Eveline Helder en haar begeleider Jacco Vink hebben dit gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift The Astrophysical Journal. →

Onze planeet blijkt bestookt te worden door energierijke elektronen die afkomstig zijn van een onbekend object dat zich naar alle waarschijnlijk relatief dicht bij de aarde bevindt. Dat is de uitkomst van een onderzoek dat uitgevoerd is met de Advanced Thin Ionization Calorimeter, een detector die in de afgelopen acht jaar tijdens verschillende ballonvluchten in de stratosfeer werd gebracht. Het object zou een zwart gat of een pulsar kunnen zijn, maar sommige wetenschappers denken dat de oorzaak gezocht moet worden bij donkere materie. Het complete onderzoek werd gisteren gepubliceerd in het tijdschrift Nature. →

Een team dat bestaat uit astronomen van twee Amerikaanse en Poolse universiteiten heeft een nieuwe planeet buiten ons zonnestelsel ontdekt bij de rode reuzenster HD 102272, welke veel ouder is dan de zon. De onderzoekers, die onder leiding stonden van de ontdekker van de eerste exoplaneten Alexander Wolszczan, hebben kunnen bepalen dat de wereld bijna zes keer zo zwaar is als Jupiter en het tweetal zich op een afstand van 1200 lichtjaar van de aarde bevindt in het sterrenbeeld Leeuw. De ontdekking brengt een record met zich mee als het gaat om de korte afstand tussen de Hete Jupiter en zijn metgezel. →