Oude sterren krijgen nieuwe planeten

Pas gevormde planetenstelsels volgen ieder dezelfde werkwijze. Ze storten ineen in een wolk van gas en stof, waardoor er een centrale moederster kan ontstaan met omcirkelende planeten. Maar astronomen hebben op een bijeenkomst van de American Astronomy Society bekend gemaakt dat ze twee merkwaardige sterren hebben gevonden, die beide opnieuw een planeetvormingsproces doormaken. Dat voltrekt zich meer dan miljoenen of zelfs miljarden jaren nadat de eerste planeten van het tweetal werden gevormd.

De ontdekking werd gedaan door Carl Melis, die astronomie studeert aan de universiteit van Californië in Los Angeles, Verenigde Staten. “Dit een nieuwe klasse sterren, objecten waarvan de condities nu rijp genoeg zijn om een tweede planeetvormingsproces op gang te brengen, wat een lange tijd na het ontstaan van de ster en zijn planetaire metgezellen pas plaatsvindt,” zei Melis. De twee bizarre sterren hebben de namen BP Piscium en TYCHO 4144 329 2 gekregen, en bevinden zich in het sterrenbeeld Vissen (Pisces) en de Kleine Beer (Ursa Major). Ze hebben kenmerken die horen bij jonge sterren, zoals het relatief snel aangroeien van nieuw gas, het in bezit zijn van uitgerekte schijven van materiaal, de uitstraling van infrarood licht en tot slot enkele straalstromen.

Hoewel beide objecten er betrekkelijk jong uit zien, zijn ze toch echt oud in vergelijking met andere sterren. Een team van astronomen maten de hoeveelheid lithium in de sterren; een element dat wordt geconsumeerd wanneer sterren ouder worden. Wanneer ze nog jong waren, zouden ze al hun lithium nog opgeslagen hebben. Wat de onderzoekers daarom verbaasd is dat het tweetal nog een relatief grote hoeveelheid van deze substantie bezitten. Maar wat heeft dat kunnen veroorzaken, dat twee oude sterren lijken op hun jongere soortgenoten?

De onderzoekers denken nu dat deze sterren ooit deel uitmaakten van een binair stelsel, waar een zonachtige ster gekoppeld werd aan een minder massieve ster. De meer massieve ster verloor eerst al zijn brandstof, en zwelde vervolgens op als een rode reuzenster ster, waardoor de kleinere ster bijna werd opgeslokt. Op dat moment zou de kleinere ster zich in de atmosfeer van de rode reus bevonden hebben, die ervoor zorgde dat er een grote hoeveelheid materiaal de interstellaire ruimte in werd geschoten. Dit uitgestoten materiaal zou de bouwstenen van rotsachtige planeten bevat hebben, en daarom voltrekt het proces van planeetvorming zich op dit moment nog een keer bij BP Piscium en TYCHO 4144 329 2. De hoeveelheid materiaal die verloren ging zou naar alle waarschijnlijkheid invloed gehad hebben op de grootte van deze nieuwe planeten.