Crew ontsnapt aan de dood tijdens geheime missie shuttle Atlantis

Bijna drie jaar nadat Space Shuttle Challenger tijdens diens lancering tot ontploffing kwam, heeft de ruimtevaartorganisatie NASA in december 1988 bijna het ruimteveer Atlantis en vijf bemanningsleden verloren, zo heeft de website Spaceflight Now op weten te vangen uit mond van voormalig astronaut Robert Gibson. Tijdens de lancering van het ruimteveer verloor men het isolatiemateriaal van één van de voortstuwingsraketten, dat vervolgens de onderkant van de shuttle zelf ernstig beschadigde. Het leven van de crew hing tijdens de landing daardoor aan een zijden draadje, zo bleek later. Naar eigen zeggen had het volgens Gibson niet veel gescheeld of Atlantis was tijdens diens terugkeer in de dampkring uiteen gespat.

Toen de crew aan boord de hittewerende tegels aan de onderkant van het ruimteveer inspecteerde met behulp van een robotarm en een camera, werd duidelijk dat de ontstane schade groot was. “Het maakte ons ongerust,” aldus Robert Gibson, die commandant was tijdens de missie. “Het eerste wat ik dacht was dat we het aardoppervlak niet levend zouden halen. Voor een veilige terugkeer waren honderden tegels te ernstig beschadigd.” Het vluchtleidingscentrum werd na de ontdekking ingelicht, maar op basis van de beelden die de astronauten door hadden gestuurd bepaalde men dat het verantwoord was om de shuttle te laten landen. De ‘touchdown’ verliep maar net goed; één tegel was verdwenen, waardoor de hitte ervoor had gezorgd dat het onderliggende metaal voor een deel was gesmolten.

Na een succesvolle landing werd de ernst van situatie pas duidelijk.

Doordat de bezigheden van de astronauten geheim werden gehouden, mochten er geen beelden naar de aarde worden gezonden, zelfs niet naar de vluchtleiding. Toen bleek dat de tegels waren beschadigd mochten wel enkele beelden worden ontvangen, maar ieder frame moest vanwege de militaire restricties één voor één ontcijferd worden. De schade die te zien was, werd volgens de ruimtevaartorganisatie veroorzaakt door de werking van licht en schaduw. Na de landing van Atlantis bleek dat men het niet bij het rechte eind had. “Vlak voordat we de dampkring betraden zei ik tegen mezelf dat ik maar moest genieten van het prachtige uitzicht. Dat was het enige wat ik kon doen toen ik me besefte dat we het waarschijnlijkheid niet zouden gaan halen,” verklaarde Gibson in het interview.

De missie werd bestempeld als ‘top secret’, omdat deze uit werd gevoerd voor het Ministerie van Defensie. Aangezien de medewerkers van NASA er al lange tijd op hamert dat het een civiel agentschap is, vormt de geheimhouding van het militair werk dat de bemanningsleden uit moesten voeren dan ook een twistpunt bij vele burgers. Ondanks het feit dat de beelden waarmee de vluchtleiders een oordeel moesten vellen over de schade vrij onduidelijk waren, had men op basis van de waarnemingen die de astronauten zelf hadden gedaan kunnen bepalen dat een terugkeer in de aardse dampkring teveel risico’s met zich mee zou brengen. De geheimhouding van de missie van Atlantis was voor de ruimtevaartorganisatie echter belangrijker dan het sparen van de levens van de bemanningsleden.

In 2003, ongeveer vijftien jaar na de ‘close call’, verbrandde Space Shuttle Columbia met aan boord zeven ruimtevaarders bij de terugkeer in de dampkring door soortgelijke schade aan het hitteschild van het vaartuig.