De zon gedraagt zich vreemd: zijn haar vlekken aan het verdwijnen?

  • Bericht auteur:
  • Berichtcategorie:Nieuws

Onze ster bevindt zich in het diepste zonneminimum in bijna een eeuw tijd. Er gaan weken en soms hele maanden voorbij zonder dat er zelfs een kleine zonnevlek zichtbaar is op haar oppervlak. Deze stilte houdt al ruim twee jaar aan, hetgeen ervoor zorgt dat onderzoekers zich af beginnen te vragen of zonnevlekken langzaam aan het verdwijnen zijn. Hoewel sommigen van hen skeptisch staan tegenover die uitspraak bestaat er wel degelijk bewijs voor het feit dat de ‘koude’ gebieden op het zonneoppervlak voorlopig niet meer terug zullen keren. Het magnetisme van de vlekken blijkt namelijk sterk af te nemen en zou over enkele jaren te zwak zijn om zonnevlekken te doen ontstaan.

“Ik denk zelf dat zonnevlekken terug aan het komen zijn,” aldus onderzoeker Matt Penn van het National Solar Observatory (NSO) in het in de Verenigde Staten gelegen Tucson. Maar hij geeft toe “dat er enig bewijs is dat dat niet het geval is.” Dat is namelijk de conclusie van zijn collega Bill Livingston, die in de afgelopen zeventien jaar metingen heeft verricht aan de magnetische velden van vlekken op de zon. Tijdens deze studie is hij een opmerkelijke tendens op het spoor gekomen, eentje die erop duidt dat het magnetisme van zonnevlekken afneemt. De gegevens laten zien dat het goed mogelijk is dat zonnevlekken in 2015 compleet verdwenen zullen zijn.

Niet materie, maar krachtig magnetisme vormt de drijfveer achter een zonnevlek. Het magnetisch veld ziet er donker uit vanwege het feit dat het de toestroom van warmte vanuit het inwendige van onze ster blokkeert. Indien de aarde haar magnetisch veld verliest zou onze planeet zelf intact blijven, maar wanneer een zonnevlek diens magnetisme verliest houdt het op te bestaan. Volgens Livingston blijkt uit de metingen dat de vlekken zich alleen vormen wanneer het magnetisch veld sterker is dan 1500 gauss, een eenheid die gebruik wordt om de magnetische fluxdichtheid weer te geven. “Als de huidige tendens zich voortzet kan deze drempel in de nabije toekomst bereikt worden,” zei hij.

Er bestaan echter twijfels over de uitkomst van het onderzoek. “Het is opzienbarende stof,” aldus zonnevlekexpert David Hathaway van de ruimtevaartorganisatie NASA. “Maar we moeten wel de kanttekening maken dat het overgrote deel van de gegevens verzameld is na het maximum van zonnecyclus 23, toen het aantal zonnevlekken kleiner begon te worden. De verzwakking van de magnetische velden zou een normaal aspect van een zonnecyclus kunnen zijn en hoeft er niet op te duiden dat zonnevlekken voorgoed verdwijnen,” zo verklaarde hij. Volgens Penn is het laatste wel het geval: “Dit is een relatief nieuwe methode en de metingen zijn in een tijdsbestek van liefst zeventien jaar verricht.”

Of we definitief vaarwel moeten zeggen tegen zonnevlekken? De toekomst zal het uitwijzen…

Dit bericht heeft 31 reacties

  1. Fakkel

    Die elfjarige cyclus is niet meer betrouwbaar. Er gebeuren rare dingen met de zon. En het is al een tijdje zo dat die zwarte vlekken uitblijven. Ik vermoed dat onze aarde en de opwarming,daar eveneens deel van uit maakt. Onze ster doet ons een andere dans voor!!

  2. rucitha biesheuvel

    hoe krijg je het verzonnen zeg!!!
    misgien heb je wel gelijk xP

  3. Rob

    Ik ga schaatsen bestellen!

  4. Jonathan Dhaese

    Kunnen ze zonnevlekken aan het ganse oppervlak van de zon detecteren of enkel het oppervlak dat naar ons gericht is?

  5. pavre

    de zon is langzaam aan gewoon een “midle age star” aan het worden en doet het langzaam aan gewoon een stukje rustiger aan.. vroeger in de prehistorie was ze veel onrustiger, veel meer vlekken, veel meer zware uitbarstingen en veel onstabieler…. dit is met de eeuwen rustiger geworden en resulteerde in een “11-jarige” cyclus… ik vermoet dat de zon gewoon die cyclus iets verder uitrekt naarmate de waterstof steeds meer wordt verbruikt en dat de 11 jaar ineens 12, 13 of misschien wel 20 jaar worden.. over een paar miljoen jaar zijn er helemaal geen spots meer en wordt de zon donkerder en wordt in omvang groter.. tot dat ze een rode reus is…

  6. Pascal

    De zon wordt beïnvloed door buiten het zonnestelsel en binnen het zonnestelsel. Mercurius die uit veel ijzer bestaat en dus erg magnetisch is staat het dichts bij de zon en heeft veel invloed op het magnetisch veld van de zon omdat de equator van de zon mede hierdoor sneller draait dan de polen van de zon. Ik meen 28 dagen op de equator en 37 dagen op de polen.
    Deze elfjarige cycli doorlopen samen weer een grotere cyclus van de zon waarbij het magnetisch veld van de zon omkeert en daarbij ook planeten meetrekt met deze omkering. Dit zou met Venus gebeurt zijn in de tijd van de Maya, zij noemde dat de geboorte van Venus.
    Tevens is er een piek in de kosmsiche straling, of noem het een een kosmische wave die zijn hoogte punt gaat bereiken. Door deze straling behoeft en kan de zon niet uitbundig branden wat de vermindering van zonnevlekken verklaard. Dit heeft ook weer invloed op het magnetisch veld van de aarde enz.. enz.

  7. bladerunner

    @Jonathan:
    Om even terug te komen op jou vraag of wij alleen de zonnevlekken zien op het naar de Aarde gerichte deel:
    Ja. (Want er draaien geen satellieten van ons rond de zon *)
    Maar onze zon heeft een gemiddelde rotatie periode van 27 dagen. Een normale zonnevlek bestaat ongeveer twee weken. Dat betekent dus dat een zonnevlek die precies aan de andere kant ontstaat uiteindelijk ons gezichtsveld binnen draait. Feitelijk gebruikte men de beweging van een vlek om de rotatie van de zon te bepalen.

    * De SOHO satelliet draait rond de zon, maar bevindt zich in het Lagrange L1 punt tussen de Aarde en de zon, dus ziet het zelfde als wij,

  8. Rudy

    Over het detecteren van zonnevlekken aan de andere kant van de zon, indirect is dit wel mogelijk. Dit doet men door ‘helioseismische holografie’. Een uitleg hiervan is hier te vinden: http://spaceweather.com/glossary/farside.html

  9. bladerunner

    @Pascal:
    de rotatie waarden zijn: 25,05 resp. 34,3
    Er is nog een andere reden waarom de equator sneller draait dan de rest.
    De zwaardere elementen in de fotosfeer van de zon hebben rond de equator een iets hogere concentratie dan aan de polen. Als gevolg daarvan heerst daar een groter moment.

  10. Delta38

    En ik maar altijd denken dat zonnevlekken altijd een vast deel uitmaakte uit het leven van de zon. Vraag me alleen af of men dit niet al kon voorspellen of detecteren tijdens de reis van Ulysses die iets van 18 of 19 jaar rond de polen van de zon rondcircelde.

  11. Hans

    Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt:

    http://en.wikipedia.org/wiki/Maunder_Minimum

    In de 17e eeuw is er een periode van 30 jaar geweest waarin er in totaal maar 50 zonnevlekken gezien zijn (!). Dat was in de “kleine ijstijd”, dus als dit doorzet kunnen we de schaatsen wellicht wel weer te voorschijn gaan halen.

  12. Rob

    Begrijp ik nu goed dat er weer een kleine ijstijd aankomst? Meen gelezen te hebben dat er een mogelijk verband bestaat tussen de cyclus en de temperatuur op aarde.

  13. Jonathan Dhaese

    Rob,

    Ik heb het ook ergens gelezen. Maar die theorie is allerminst bewezen. Ik moet toegeven dat de zon op dit moment haar tijd neemt, maar om nu ineens te stellen dat we opnieuw een fenomeen als in de 17e eeuw zullen hebben lijkt mij toch wel zeer voorbarig.

  14. Hans

    We hebben nu een vertraging van de cyclus van een jaar of zo. En koud is het ook niet. En ook op andere planeten is het de laatste tijd warmer dan normaal. Dus het is inderdaad voorbarig.

  15. Jonathan Dhaese

    Hans,
    Vooraleer zulke effecten meetbaar zijn, moet je toch wel langer dan een jaar wachten.

  16. Kasabian

    Dat een zonnecycles enkele jaren langer duurt dan verwacht is toch helemaal niet zo vreemd? Het Universum is chaotisch en dus totaal onvoorspelbaar. Het lijkt me te vroeg om nu al te zeggen dat de zonnevlekken definitief kunnen gaan verdwijnen.

    Toch ben ik benieuwd wat dit voor effect kan hebben op ons klimaat. Het klimaat begint al behoorlijk te veranderen, zo word het klimaat in het Zuiden van Europa vochtiger en langs de kusten van Scandinavië en Noord Amerika droger.

  17. Rick

    Het is inderdaad nogal voorbarig maar een zon die een jaar of 10 een tandje zachter gaat zou het leven op aarde wel heel goed uit komen op dit moment. It giet oan!

  18. Robson

    Onlangs werd bekendgemaakt dat de nieuwe zonnecyclus iets langer op zich zal laten wachten omdat de straalstroom in de zon iets langzamer gaat. De Volkskrant berichtte hierover.

    “Uit de metingen, die woensdag gepresenteerd zijn op een persconferentie van de Solar Division van de American Astronomical Society, blijkt dat oost-west gerichte straalstromen in het binnenste van de zon minder snel richting evenaar bewegen dan normaal. Deze straalstromen, op een diepte van 1000 tot 7000 kilometer, lijken de vorming van zonnevlekken in gang te zetten zodra ze op 22 graden noorder- en zuiderbreedte aankomen. De huidige straalstromen blijken zich echter veel minder snel te verplaatsen.

    Er is dus op zichzelf niets mis met de activiteitscyclus van de zon, aldus Hill en Howe; cyclus 24 komt alleen ruim een jaar later op gang dan werd verwacht. ‘Waarom de migratie van de straalstromen zo traag gaat, weten we echter niet,’ aldus Hill. ‘En wat dit eventueel betekent voor cyclus 25 is ook onbekend. Daarvoor beschikken we niet over genoeg gegevens.’

    In de Volkskrant:
    “Geen Kleine IJstijd, maar een laat zonnemaximum”
    http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1245573.ece/Geen_Kleine_IJstijd,_maar_een_laat_zonnemaximum

    Tijdens de Kleine IJstijd lag de temperatuur op het noordelijk halfrond gemiddeld 1 graad lager, dus zo dramatisch is dat nu ook weer niet, hoewel: 1 grad verschil kan al enerome gevolgen hebben voor de verandering van het klimaat zo weet men nu.

    Als de zon weer naar een maximum gaat, zal de gemiddelde jaartemperatuur nog hoger gaan liggen, dan deze nu al steeds boven het langjarig gemiddelde ligt.

    Enige tijd geleden las ik dat het Duitse Max Planck Instituut zei dat de kans 1 procent is dat de zonneactiviteit deze hele eeuw zo laag zal blijven. (Die 1 procent is dan misschien nog een marge in mogelijke foute berekeningen, dus die kans lijkt 0)

  19. Rick

    ze denken te weten wat er aan de hand is maar weten niet hoe dat komt, volgens mij is dat dan niet meer dan een onderbouwde gok. Die kan je ook op basis van de statistieken doen, het is dan waarschijnlijker dat de cyclus wat vertraagd op gang komt. Gegevens vergelijken met het verleden kunnen we niet, misschien is de kleine ijstijd ook zo begonnen,

  20. Peter

    Het is interresant om te lezen in allerlei artikelen dat eindelijk de discussie op gang komt of de mens nu wel of niet verantwoordenlijk is voor de warmere perioden die misschien wel weer achter ons ligt. Vooral de met enige arrogantie gebrachte doemsenarios wekte toch een raar onderbuikgevoel op.Alle wetenschappers die hun twijfel naar voor brachten over de doorstijgende temperatuur werden weggehoond of er werd gewoon niets over gepubliceerd. Een mooi voorbeeld is de situatie in Antartica, er is sinds 1979 niet zoveel ijs in de zee zond Antartica waargenomen als deze winter op het zuidenlijk halfrond.Ook de iskap groeit sinds de jaren 60, dit word bijvoorbeeld in het nos journaal gewoon niet als nieuws gezien maar de kleinere ijskap op de noordpool wel. Ook bij het K.N.M.I krijgen ik de indruk dat ze geforceerd vasthouden aan eerdere voorspellingen waarbij ze de invloed van de zon en het langzaam stagneren van de warme golfstroom niet mee nemen in hun visie voor de toekomst.Ik denk dat zo een instituut er in de nabije toekomst nog heel lastige vragen over gesteld zullen krijgen als blijkt dat het een en ander toch een andere wending heeft gekregen. Want eigenlijk is het klimaat voor de toekomst voorspellen vooral op teveel aannamens gebaseerd en dat strookt niet met het woord wetenschap.

  21. bladerunner

    @Peter:
    AMEN!

    Het hele global warming scenario is zo langzamerhand uitgegroeid tot welhaast een soort cultus en in ieder geval een politieke ‘kruiwagen’ om mooi op het plaatje te staan. (Al Gore!)
    Ik heb zelf altijd al ernstig getwijfeld aan de (menselijke) oorzaak van de temperatuur stijging. Als er één ding complex is (de snelste supercomputers worden er voor gebruikt) zijn het wel de weer en klimaat voorspellingen. Er zijn talloze aardse en buitenaardse factoren op te noemen. Maar wat is het enigste dat je steeds hoort? Dat wij en alleen wij de oorzaak zijn! Dat is inderdaad niet erg wetenschappelijk. Eerder kortzichtig. En mochten we toch de (hoofd) oorzaak zijn: wat wij uit denken te halen om dit te stoppen, is net het zelfde als een 20 tons tankauto die een heuvel afrijdt tegen houden met een reeks netten gemaakt van spinnenweb….

  22. Kasabian

    De Zon bevindt zich in het diepste zonneminimum zoals zo mooi gezegd wordt in het artikel, dus aan de Zon zal het niet liggen dat de Aarde opwarmt. Ik denk dat mensen wel degelijk invloed hebben om het klimaat en eigenlijk is dat ook een feit, maar de vraag is hoe ernstig? En sommige mensen zeggen dat als de zeespiegel niet stijgt als al het ijs van de Noordpool is gesmolten, maar dat is niet waar. En daar komt ook nog eens bij dat het ijs op Groenland ook al aardig aan het smelten is. De Zuidpool wordt groter, dus is er dan een verschuiving? Maar er komt natuurlijk meer bij kijken dan alleen de Zon, de mens en de noorpolen. Denk bv aan de zee, dat heeft een behoorlijk grote invloed op het klimaat. En men weet eigenlijk ook niet zo veel af van de invloeden vanuit het Heelal.

    Ik geloof trouwens wel dat de overheid de global warming gebruikt om zo lekker de accijns te verhogen. Maar goed als onze regering echt gaf om het klimaat dan zouden ze wat doen aan de industrie en het verkeer en misschien zelfs gaan inversteren in Kernfusie.

  23. Kasabian

    Jammer dat je je bericht niet kan aanpassen, voor eventuele typefoutjes. :p

  24. Michael Boom.

    Wie nog beweerd dat de mens niet bijdraagt aan klimaatsverandering zou ik zeggen,slaapt u gerust verder,achter uw pc,schrijftafel of in uw verwarmde huis,welnee er is niks aan de hand,het is de milieulobby die er geld aan wil verdienen…toch vreemd dat mensen die zich in de kosmos verdiepen zo,n eendimensionaal beeld van hun eigen nest hebben.(de aarde)
    En dit is tevens mijn laatste bescheiden bijdrage hier op dit forum,waar toch de middelmaat heerst.

  25. Jonathan Dhaese

    Michael Boom,

    Het is spijtig dat je weggaat, maar in de wetenschap moet alles ter discussie kunnen staan. Zouden we zo steeds in de wetenschap geredeneerd hebben, had men nog niet eens irrationale getallen uitgevonden… Daarnaast vind ik het vreemd dat je reacties hierboven niet eens inhoudelijk probeert in twijfel te trekken? Is het je eigen mening dat de aarde door de mens opwarmt of is het indoctrinatie?

  26. bladerunner

    Dan heb je een verkeerde indruk van ons Michael Boom.
    Het hebben van een andere mening omdat je niet alleen luistert / kijkt naar wat de media je voorschotelt, maar ook andere zelden besproken onderwerpen m.b.t. global warming in het scenario betrekt is juist het tegenovergestelde van een middelmatige geest.
    Ik geloof namelijk dat de bijdrage van de mens verwaarloosbaar is, waardoor de ‘grote’ inspanningen die we nu menen te moeten maken voor het over grootste deel zinloos zijn. M.a.w: weggegooid geld. En er zijn wetenschappers die er ook zo over denken, maar die worden monddood gemaakt. En stel nu eens dat die gelijk hebben?

  27. Michael Boom.

    Bleedrunner,
    Daar ga je de fout al in,beste man,door te stellen dat je het gelooft,maak je je betoog rafelig en nou niet bepaalt aannemelijk,..immers de energievoorziening MOET duurzamer en echt veeel minder vervuilend(lees schoner) anders is er voor de komende generaties niets meer over,(ook al zouden onze fossiele aktiviteiten,zoals jij gelooft niet bijdragen aan het broeikaseffect).
    Feit is dat er nog lang niet eenduidig de complexe materie wordt begrepen.
    Maar verdiep je maar eens wat meer in deze materie,dan zou je veel minder stellig reageren.
    Je wilt toch niet het risico nemen dat je er toch naast kunt zitten,want dan is er geen weg meer terug.

    En dat geld al helemaal voor de zon.
    Zijn complexe systeem begrijpen we nog maar nauwelijks.

    De inspanningen zijn naar mijn idee absolute noodzaak,al was het maar om de mondiale energievoorziening voor langere tijd duurzaam en schoon veilig te stellen.
    Geef toe de fossiele en nucleaire weg is hoe je het ook keert of wend,een doodlopende.

  28. bladerunner

    @Michael:
    1) Wat is er mis met iets te geloven? Maakt geloven in iets het minder aannemelijk omdat jij in iets anders gelooft?

    2) Ik zeg nergens dat wij door moeten gaan op de huidige manier van energie verbruik.
    Ik zeg alleen dat ik denk dat ons aandeel in global warming VERWAARLOOSBAAR is, en daarom ook de inspanningen die we nu doen om het terug te draaien of op zijn minst te stoppen. Wie zijn wij dat we dat denken te kunnen? Dat denk ik, dat is mijn mening maar daar hoef jij het niet mee eens te zijn. (Je hoeft hem alleen maar te respecteren)

    3) Nu zeg je zelf al:
    “Feit is dat er nog lang niet eenduidig de complexe materie wordt begrepen.”

    terwijl ik zeg (in de post van zondag 13 september 2009 om 00.43 uur):

    “Als er één ding complex is (de snelste supercomputers worden er voor gebruikt) zijn het wel de weer en klimaat voorspellingen. Er zijn talloze aardse en buitenaardse factoren op te noemen. Maar wat is het enigste dat je steeds hoort? Dat wij en alleen wij de oorzaak zijn!”

    In feite zeggen wij nu beide het zelfde, n.l: dat dit zo’n complexe materie is, dat je gewoon alle aspecten en alle theorieën hierover in overweging moet nemen. Dus ook b.v.b. buitenaardse oorzaken en niet alleen maar een nadruk leggen op de mogelijke menselijke bijdrage. En dat is nu precies wat er via de media gebeurt.

    4) Als je zegt: “Je wilt toch niet het risico nemen dat je er toch naast kunt zitten,want dan is er geen weg meer terug.” dan geldt dat zowel voor de vóór als tegenstanders van de theorie dat wij de belangrijkste oorzaak zouden zijn. Zolang er nog niets eenduidig is, moeten beide partijen het woord kunnen nemen. Maar vertel eens: waarom horen we alleen de voorstanders? En vaak is dat in het kader van een politiek getinte uitzending. Ik beweer niet dat ik gelijk heb (ik geloof), maar het stoort mij dat je steeds maar één kant hoort. EN WAT ALS DIE KANT ONGELIJK HEEFT? Men weet het niet, dat is het probleem! Van mij mogen ze doorgaan met hun pogingen om het tegen te houden, maar als je er logisch over na denkt weet je de uitkomst al.

  29. bladerunner

    p.s. zelfs Stephen Hawking zegt wel eens “I believe”.

  30. Michael Boom.

    …dan beschikken we over een schone en duurzame energievoorziening,(zelfs als het niet zo zou zijn dat er sprake is van een broeikaseffect veroorzaakt door menselijk handelen) heel praktisch!
    Dat gaat dan niet meer ten koste van gigantische grove vervuiling en vernietiging van land lucht en water.

    Het irriteert mij dat milieudenken meteen wordt geassosieerd met maffiapraktijken en geldverslinderij,een kwalificatie die de olie en atoomlobby niet misstaat!

    Je wilt me toch niet vertellen dat de fossiele industrie gewoon door kan gaan en de toekomst heeft?

    Maar goed,hou het kort,supercomputers kunnen veel,hebben helaas geen autonoom denken,en al helemaal geen zintuigen die wij (nog)wel hebben.
    De mens heeft door zijn handelen al veel verpruts en vernield,tot in de zestiger jaren was atoomenergie het heilige huisje en o wee wie daar tegen was……

    De zon is onze toekomst,haar energie krijgen we gratis en voor niks,het is nu tijd alle intelligentie te bundelen om die energie voor ons op aarde nuttig toe te passen en om ons van energie te voorzien.

    En ik ben er van overtuigd dat door(industrieel)menselijk handelen er met de atmosfeer een onbedoeld expiriment wordt uitgevoerd,die haar vergiftigd en (on)voorspelbare effecten teweegbrengt.

    Een weg terug met duurzame energievoorziening hoeft dan ook niet, en dat kun je van de fossiele energie bij lange na niet zeggen!

  31. Peter

    Het wordt steeds interresanter, echt wakker lijkt hij maar niet te willen worden, de kopere ploert.

Reacties zijn gesloten.