Astronaute Heidemarie Stefanyshyn-Piper heeft dinsdag tijdens een ruimtewandeling een gereedschapstas verloren. Zij liet de tas per ongeluk schieten en zag hulpeloos toe hoe die met alle spullen erin wegzweefde. Een vetspuit in de tas was geploft, waardoor een camera en de handschoenen van de astronaute onder de smurrie kwamen te zitten. Toen ze die afveegde, ontsnapte de witte tas aan haar greep en raakte ze al haar andere gereedschap kwijt.
Een Indiase maansonde is vrijdag veilig op de maan geland en stuurt beelden van de oppervlakte terug naar de aarde. Dat heeft de Indiase ruimtevaartorganisatie ISRO gezegd. De missie van de sonde begon met de lancering van het ruimtevaartuig Chandrayaan-1 -Chandrayaan betekent ‘maan vaartuig’ in het Sanskriet- op 22 oktober van het ruimtecentrum Sriharikota in het zuiden van India. Vrijdag stuurde de Chandrayaan-1 de sonde naar de maan.
Het Amerikaanse ruimteveer Endeavour is vrijdagavond (plaatselijke tijd) vanuit Florida vertrokken naar het Internationale Ruimtestation (ISS). De koppelingsmanoeuvre staat gepland voor zondag. De zeven astronauten aan boord – vijf mannen en twee vrouwen, allemaal Amerikanen – moeten het ISS de komende twee weken renoveren en geschikt maken voor bewoning door meer bemanningsleden: zes in plaats van drie, zoals tot nu toe het geval was.
Astronomen hebben een belangrijke stap weten te maken in het onderzoek naar planeten die zich buiten ons zonnestelsel bevinden. Uit beelden die gemaakt zijn in optisch licht door de Hubble Space Telescope blijkt namelijk dat er een zware gasplaneet te vinden is bij de bekende ster Fomalhaut. En dat is nog niet alles, want met een telescoop van het Gemini Observatory heeft men voor de eerste keer meerdere planeten gelijktijdig vast kunnen leggen. De werelden draaien in een baan rond de jonge ster HR 8799 en zijn op een foto als drie ‘stipjes’ zichtbaar.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft een einde gemaakt aan de missie van de Marslander Phoenix. Door het intreden van de herfst op het noordelijk halfrond van de planeet Mars kan het voertuig niet genoeg zonne-energie opwekken om te functioneren, maakte de NASA maandag bekend.
De ruimtevaartorganisatie NASA heeft opnieuw aangekondigd dat één van de ruimtevaartuigen die het in een baan rond de aarde heeft draaien, in dit geval de Hubble Space Telescope, een belangrijke ontdekking heeft gedaan. De ruim achttien jaar oude telescoop zou iets ‘unieks’ hebben gevonden met zijn Advanced Camera for Surveys, welke naar verluid gestuit is op een schijnbaar bijzondere planeet bij een andere ster. Volgens een persbericht wordt er ons aanstaande donderdag om 20.30 uur Nederlandse tijd meer verteld over de vondst.
Op dit moment houden we ons achter de schermen bezig met het ontwikkelen van een nieuwe site, welke op de eerste dag van december online gezet zal worden. Hierdoor zal er in de komende weken minder nieuws verschijnen dan normaal het geval is. Er is hiertoe besloten omdat de beheerders van AstroVersum weinig tijd hebben om de bezoekers van uitgebreid nieuws te voorzien, wat betekent dat er met ingang van de eerder genoemde datum kortere nieuwsberichten – die in blogvorm zullen verschijnen – geplaatst worden.
Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie de Groningse astronome Amina Helmi, heeft de locatie in de Melkweg voorspeld, waar de kans het grootst is dat er donkere materie wordt gevonden. Op basis van simulaties, uitgevoerd met Europa’s grootste supercomputers, tonen zij aan dat niet de satellietstelsels van de Melkweg, maar het gebied rondom het centrum van de Melkweg de beste plek is om te speuren naar de zwakke gammastraling die de raadselachtige donkere materie uitzendt.
Sinds juli 2005, toen de ruimtesonde Cassini een geiser waarvan ijsdeeltjes en waterdamp afkomstig ontdekte op de zuidpool van de ijzige wereld, heeft Saturnus’ maan Enceladus de interesse gewekt bij onderzoekers. Inmiddels is het vaartuig al enkele keren langs het object gevlogen, maar tot dusver zijn er nog geen waarnemingen verricht die duiden op de aanwezigheid van stoffen die Enceladus leefbaar maken. Uit een studie blijkt echter dat Cassini wellicht al gegevens heeft verzameld waaruit opgemaakt kan worden dat er leven is op de maan.
De nieuwe James Bond-film ‘Quantum of Solace’ gaat vrijdag 31 oktober in Londen in roulatie. Eén van de belangrijkste locaties in deze 22ste Bond-film is de Residencia, het astronomenhotel op het Paranal Observatorium van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili. Cerro Paranal is een bergtop in de kurkdroge Chileense Atacama-woestijn, waar de Very Large Telescope staat, met 4 spiegels van 8,2 meter de meest geavanceerde telescoop ter wereld. De directeur-generaal van ESO is blij met de rol.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft eergisteren bekendgemaakt dat het geen missie voor het herstel van de ruimtetelescoop Hubble zal ondernemen in februari 2009, zoals eerder werd voorzien. NASA stelt de opknapbeurt voor onbepaalde tijd uit. De ruimtevaartorganisatie verklaarde daarnaast dat de volgende lancering van de Endeavour, die onderdelen voor het internationale ruimtestation ISS moet leveren, voorzien is op 14 november.
Onze natuurlijke satelliet heeft ons altijd al weten te boeien. Het is de enige andere wereld dan de aarde waar mensen voetstappen op heb gezet, maar ondanks dat en het feit dat de maan op astronomische schaal naast de deur ligt, weten we er nog lang niet alles over. Terwijl wetenschappers een antwoord proberen te vinden op de vraag of er water te vinden is op het maanoppervlak doet Joop Houtkooper van de Universiteit van Giessen er nog een schepje bovenop; volgens hem moeten we op zoek gaan naar leven in de koudste en donkerste maankraters.
De Hubble-ruimtetelescoop is gerepareerd en neemt weer adembenemende foto’s van de kosmos. De telescoop was een maand buiten werking vanwege reparatiewerkzaamheden. Dat heeft het Hubble-ruimtetelescoop instituut in de Amerikaanse stad Baltimore bekendgemaakt.
In Europa gaat dit weekeinde de wintertijd in. In de nacht van zaterdag op zondag gaat om 03.00 uur de klok een uur terug naar 02.00 uur. Vanaf zondag zal het eerder licht worden en is het ook eerder donker. De wintertijd duurt vijf maanden. Op 29 maart 2009 gaat de klok weer een uur vooruit. Voorjaar, klok vooruit, om het eeuwig te onthouden. Als de zomertijd ook in de winter zou gelden, dan zou het rond de jaarwisseling pas rond 9 uur ’s ochtends licht worden.
Het onderzoek naar de zon heeft een nieuw tijdperk ingeluid voor ons begrip van het binnenste van de zon. De satelliet COROT gebruikt een techniek die vergelijkbaar is met seismologie. Daarmee heeft hij voor het eerst het binnenste van drie andere sterren dan de zon rechtstreeks onderzocht. Toen universele zontrillingen werden ontdekt, begrepen wetenschappers dat ze de deur naar het binnenste van de zon hadden geopend. De voortplanting van seismische golven op aarde geeft ons informatie over het binnenste van onze planeet.
Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA heeft een voertuig ontwikkeld waarmee astronauten over de oppervlakte van de maan kunnen rijden zonder dat zij ruimtepakken hoeven te dragen. Het apparaat werd vrijdag getoond in rotsachtig gebied in de staat Arizona dat lijkt op de oppervlakte van de maan.
De NASA heeft gisteren een nieuwe poging ondernomen om een reservecomputer van de Hubble Space Telescope weer op te starten, zo heeft een programmaverantwoordelijke donderdag (plaatselijke tijd) bekendgemaakt. Op 27 september schakelde de Amerikaans-Europese kijker zichzelf uit na een panne in het dataverwerkingssysteem A. Na wat studie is beslist het reservesysteem B op te starten dat nog nooit werd gebruikt sinds de lancering van de Hubble in 1990.
De Leidse astronoom Christian Brinch promoveert deze week op onderzoek naar het gedrag van zeer jonge sterren. Een nieuwe methode maakt het mogelijk om sterren-in-vorming te ordenen naar hun ontwikkelingsfase. Sterren worden geboren uit grote wolken van interstellair gas en stof. Kleine en willekeurige snelheidsverschillen van deeltjes in deze galactische kraamkamers leiden tot de vorming van een roterende schijf rond de jonge ster, de zogenaamde protoplanetaire schijf. Hierin ontstaan nieuwe planeten.
Uit een opname die gemaakt is met een telescoop van het European Southern Observatory in het noorden van Chili blijkt dat er een zeer massieve dubbelster te vinden is in het hart van Gum 29, een broedplaats voor talloze sterren. De nevel is een wolk van waterstofgas die zich uitstrekt over een gebied van tweehonderd lichtjaar en een kleine cluster van sterren bevat, welke de naam Westerlund 2 draagt en het thuis is van de twee zware objecten. De sterren, die van het type ‘Wolf-Rayet’ zijn, hebben een massa die 82 en 83 keer zo groot is als die van onze zon.
India heeft woensdagochtend (plaatselijke tijd) de eerste Indiase maansatelliet, Chandrayaan-1, gelanceerd vanaf een basis in het zuiden van het land. Dat was te zien op de Indiase televisie. De lancering is een grote stap in het ruimteprogramma van New Delhi. De succesvolle lancering werd in India met gejuich ontvangen. President Pratibha Patil noemde de missie “een mijlpaal in het Indiase ruimteprogramma”.
In tegenstelling tot wat de NASA had gehoopt is de Hubble Space Telescope niet heropgestart geraakt. Op 27 september schakelde de Amerikaans-Europese kijker zichzelf uit na een storing in het dataverwerkingssysteem A. Na wat studie is beslist het reservesysteem B op te starten dat nog nooit werd gebruikt sinds de lancering van de Hubble in 1990. Dat opstarten begon woensdag, maar donderdag doken er twee problemen op, waardoor de Hubble toch niet opnieuw aan de slag kon. Er loopt een onderzoek naar de oorzaak van de twee anomalieën.
Een gisteren gelanceerde Pegasus-raket heeft wel degelijk met succes een Amerikaanse sonde in de ruimte gebracht die het grensgebied van ons zonnestelsel in kaart moet brengen, zo heeft de NASA meegedeeld. Gisterenavond bestond er nog enige twijfel over het welslagen van de vrij ingewikkelde lancering. Ter hoogte van de Marshalleilanden in de Stille Oceaan steeg om 18.50 uur Nederlandse tijd een Stargazer L-1011 vliegtuig op. Dat liet om 19.47 uur onze tijd een Pegasus-XL draagraket los met aan boord de 169 miljoen dollar kostende IBEX-sonde.
Een ondeugdelijke elektrische verbinding heeft ervoor gezorgd dat de grootste deeltjesversneller ter wereld vorige maand uitgezet moest worden. Donderdag ontdekten de wetenschappers van het in Genève gevestigde Europese onderzoeksinstituut CERN wat de oorzaak was van de problemen.
In kader van het project SuperWASP hebben astronomen een nieuwe planeet ontdekt die ruim anderhalf keer zo massief is als ‘onze’ Jupiter. Maar wat nog veel bijzonderder is, is dat de buitenkant van het tot WASP-12b omgedoopte object een temperatuur heeft van maarliefst 2250 graden Celsius. Deze extreme hitte is te wijten aan de korte afstand tot de moederster, welke ongeveer veertig keer zo klein is als de afstand aarde-zon. Omdat de wereld zo warm is als sommige sterren vertelt de ontdekking ons meer over hoe dicht een planeet zijn moederster kan naderen.
Uit observaties die zijn uitgevoerd met de ruimtesonde Cassini blijkt er zowel op de noordpool als de zuidpool van de ringenplaneet Saturnus een gigantische wervelstorm woedt. Men wist al langer dat het op de zuidpool van de gasplaneet hevig stormde, maar foto’s die gemaakt zijn in infrarood licht laten zien dat er ook op de andere pool een monsterlijke cycloon te vinden is. Tevens werd de andere storm tien keer zo gedetailleerd vastgelegd als in 2006 werd gedaan. De cyclonen worden waarschijnlijk ‘aangedreven’ door warmte van verdampend water.
In de film ‘Contact’ is te zien dat men voor het eerst radio- en televisiesignalen de ruimte in stuurt. Later blijkt dat één van deze signalen – een toespraak van Adolf Hitler – teruggezonden is als antwoord. Zou dat in de werkelijkheid ook kunnen gebeuren? Kan een mogelijke buitenaardse beschaving ons ‘vinden’ door te luisteren naar van de aarde afkomstige radiosignalen? Daar komen we in de toekomst misschien achter. Afgelopen donderdag zijn er namelijk boodschappen verzonden naar de wellicht bewoonbare superaarde Gliese 581c, een planeet op 20 lichtjaar van ons.
Enkele weken geleden werd bekendgemaakt dat er een ‘donkere stroom’ van onzichtbare materie was ontdekt in het heelal die ervoor zorgt dat een bepaald aantal clusters van sterrenstelsels met een hogere snelheid richting de rand van het universum bewegen. Maar nu heeft men hier ook bewijs van gevonden bij iets wat zich dichter bij huis bevindt: het melkwegstelsel. Een team van onderzoekers heeft namelijk ontdekt dat een vierhonderd miljoen lichtjaar groot deel van de interstellaire ruimte waar wij ons in bevinden niet met dezelfde snelheid beweegt als de rest.
Een Russische Sojoez-ruimtevaartuig met aan boord een Amerikaanse ruimtetoerist is vandaag succesvol gelanceerd vanaf de Russische lanceerbasis Bajkonoer in Kazachstan. Aan boord bevindt zich onder meer de Amerikaanse ontwerper van videogames, Richard Garriott, die 30 miljoen dollar heeft betaald voor zijn trip.
Met de Subaru Telescope op Hawaï hebben astronomen een draadachtige structuur ontdekt bij één van de vele sterrenstelsels die zich bevinden in een cluster van stelsels in het sterrenbeeld Coma Berenices. Het filament, dat vele door geïoniseerd gas omringde pasgeboren sterren bevat, is zo’n 260.000 lichtjaar lang en een spectrale analyse heeft laten zien dat de rand van de ‘draad’ jonger is dan de rest van de structuur. Onderzoekers leggen de oorzaak bij een kolossaal sterrenstelsel dat met een hoge snelheid terechtkwam in het chaotische gebied.
De eerste resultaten van de flyby van de ruimtesonde MESSENGER langs Mercurius – die gisteren plaatsvond – stromen langzaam binnen bij de ruimtevaartorganisatie NASA. Het ruimtevaartuig heeft tijdens de passage honderden opnamen gemaakt van het bekraterde oppervlak van de kleinste planeet van ons zonnestelsel en was in staat om een deel van de planeet in beeld te brengen dat nog niet eerder werd gezien door menselijke ogen. Het gebied bevindt zich ten oosten van de naar de gelijknamige astronoom vernoemde krater Kuiper.
Is het een planeet of een mislukte ster? Dat vragen astronomen zich af nu de Europese satelliet COROT een object heeft ontdekt rond een zonachtige ster dat ongeveer dezelfde omgvang heeft als ‘onze’ Jupiter, maar wel twintig keer zo zwaar is. De wereld draait in slechts vier dagen en zes uur om zijn moederster en heeft een dichtheid die twee keer zo groot is als die van lood. COROT-exo-3b, zoals het wordt genoemd, is mogelijk het meest massieve en dichte object dat tot nu gezien werd en zorgt voor de nodige discussie tussen wetenschappers.
De voor oktober geplande ruimtemissie om de belangrijkste camera van de ruimtetelescoop Hubble te repareren is uitgesteld vanwege een nieuw computerprobleem. Dat heeft het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA maandagavond laten weten. Zaterdag bleek dat een computer is uitgevallen, die de data van de Hubble verzamelt en verstuurt.
Niet alleen op de aarde zal de kans bestaan dat er sneeuw naar beneden dwarrelt als de winter aanbreekt, want volgens metingen die de lander Phoenix heeft verricht op de rode planeet Mars zijn er ook sneeuwwolken te vinden in diens ijle atmosfeer. Een laser van het ruimtevaartuig zag vier kilometer boven de grond wolken waaruit zo nu en dan kleine vlokken sneeuw komen, welke overigens verdampen voordat ze het Martiaanse oppervlak bereikt hebben. Men hoopt het sneeuw tijdens de missie van de lander nog vast kunnen leggen.
Volgens onderzoekers is het mogelijk dat onze planeet verstrikt zit in een eigenaardige bubbel van ruimtetijd die een betrekkelijk kleine hoeveelheid materie bevat. Dit zou de oorzaak van het versnellen van de ogenschijnlijke uitdijing van het universum kunnen zijn, waarvan de afgelopen jaren een verklaring werd gevonden bij donkere energie. Het is een hypothetische kracht die er voor zou zorgen dat alle materie in het heelal naar buiten zou bewegen. Echter zou deze theorie van tafel geveegd kunnen worden als we inderdaad uitgaan van het scenario van de bubbel.
Als het weer meezit, lanceert China donderdagochtend om half negen Nederlandse tijd de ruimtemissie Shenzhou VII. Voor het eerst in de geschiedenis zal een Chinese astronaut tijdens de vlucht een ruimtewandeling van ongeveer 40 minuten maken. De eer voor deze gewichtloze wandeling is toegevallen aan de 42-jarige luchtmachtpiloot Zhai Zhigang. Hij moet vrijdagochtend het ruimteschip verlaten en zal dan eerst een kleine telecomsatelliet lanceren. Die zorgt ervoor dat de Chinese bevolking zijn verrichtingen rechtstreeks kan volgen.
Alsof donkere materie en donkere energie al niet mysterieus genoeg waren, heeft men een nieuwe kosmische puzzel ontdekt. De materie in een deel van het heelal blijkt namelijk met een hoge snelheid in een gelijkmatige richting te bewegen, zonder dat het verschijnsel verklaard kan worden door één van de bekende gravitationele krachten in het zichtbare universum. Astronomen noemen het fenomeen dan al de ‘donkere stroom’. De oorzaak moet gezocht worden bij iets dat buiten het door ons waarneembare heelal ligt, zo denken onderzoekers.
Het duurt langer dan gedacht om de grootste deeltjesversneller ter wereld te repareren. De versneller blijft buiten gebruik tot het voorjaar, maakte het in Genève gevestigde Europese onderzoeksinstituut CERN dinsdag bekend. Vorige week dachten wetenschappers slechts twee maanden nodig te hebben voor herstelwerkzaamheden. Het onderzoek werd afgelopen vrijdag opnieuw gestart na problemen met het koelsysteem, maar zonder succes.
Gegevens die zijn verzameld met het ruimtevaartuig Ulysses laten zien dat de hoeveelheid elektrisch geladen deeltjes die afkomstig is van onze zon en samen de zonnewind vormt kleiner is dan ooit werd gemeten. De staat van onze ster op dit moment kan het natuurlijke schild dat ons zonnestelsel beschermt tegen schadelijke straling die afkomstig is van verafgelegen objecten in ons melkwegstelsel doen afzwakken. De door zonnedeeltjes overheersde en ook wel heliosfeer genoemde ‘bubbel’ rond ons planetenstelsel vormt de poort tot de interstellaire ruimte.
Ruim een week geleden hebben astronomen met de Swift-satelliet de meest verafgelegen gammauitbarsting ooit gevonden. De kosmische explosie was afkomstig van een ster die zich maarliefst 12,8 miljard lichtjaar van de aarde bevond. Dergelijke uitbarstingen zorgen ervoor dat er energieke straling vrijkomt wanneer massieve sterren hun laatste zucht uitblazen en met een hoge snelheid stromen van materie wegschieten. Wat men opving met het ruimtevaartuig was de nagloed van de explosie, die ontstaat wanneer gammastraling en gas tegen elkaar botsen.
Een massa kosmische stof die ver weg rond een ster draait, duidt erop dat twee planeten zoals de aarde daar ooit gebotst zijn. Door de klap zouden beide planeten verwoest zijn, denken onderzoekers van de Universiteit van Californië in de Verenigde Staten. Volgens de onderzoekers duidt de kosmische stof erop dat botsingen plaats kunnen vinden in een volledig ontwikkeld planetenstelsel.
De grootste deeltjesversneller ter wereld heeft opnieuw problemen. Dat maakte het in Génève gevestigde Europese onderzoeksinstituut CERN zaterdag bekend. Het onderzoek op het instituut was net vrijdag na een week van averij weer gestart. De versneller werd anderhalve week geleden in gebruik genomen onder massale mediabelangstelling. De versneller moet zorgen voor een van de belangrijkste experimenten van de eeuw. De onderzoekers hopen na de reparatie over twee maanden opnieuw te kunnen beginnen.
De NASA heeft bekend gemaakt dat het op 23 september een persconferentie zal geven. Hierbij zal men meer uitleg geven over de huidige toestand van de zon. Het zonneminimum duurt reeds veel langer dan men verwacht en er verschijnen nog steeds geen nieuwe zonnevlekken. Het is vrij ongewoon dat de NASA een persconferentie geeft over de zon.
Met observaties die zijn uitgevoerd door de Spitzer Space Telescope is er water ontdekt in een wolk van gas en stof rond een pasgeboren ster. Dat is op zichzelf al interessant, maar opvallender is dat het water stuk geknald wordt door duizend jaar oude stralen die de protoster uitstoot. Tot verbazing van onderzoekers stuitte de spectrometer van de ruimtetelescoop op tollende fragmenten van watermoleculen, die ook wel hydroxylen worden genoemd. De ontdekking kan ons mogelijk meer vertellen over de chemische processen die water en leven mogelijk maken.
De problemen met de grootste deeltjesversneller ter wereld zijn verholpen. Dat maakte het in Génève gevestigde Europese onderzoeksinstituut CERN vrijdag bekend, ruim een week nadat een transformator van het koelsysteem was uitgevallen. Het 30 ton wegende onderdeel is vervangen en het testprogramma van de deeltjesversneller werd vrijdag hervat. De versneller werd anderhalve week geleden in gebruik genomen onder massale mediabelangstelling.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft aangekondigd de missie van het ruimtevaartuig Phoenix op Mars voor een tweede keer te verlengen. NASA investeert zes miljoen dollar (bijna vier miljoen euro) voor de verlenging. De Mars-sonde heeft sinds zijn landing in mei kanalen gegraven in de buurt van de noordpool van de planeet om te onderzoeken of op die plek microbiologisch leven heeft kunnen ontstaan. De Phoenix is het eerste ruimtevaartuig dat het ijs van Mars met zijn robotarm heeft aangeraakt.
De pas een goede week geleden opgestarte grootste deeltjesversneller ter wereld, de Large Hadron Collider, is uitgeschakeld. Er is een elektrisch probleem met het koelingssysteem van het meest ambitieuze wetenschappelijk experiment ooit. Vorige week woensdag werd een eerste protonenstraal doorheen de 27 km lange tunnelbuis, 100 meter onder de grond, afgevuurd. Een woordvoerdster van het Europese onderzoekcentrum voor deeltjesfysica CERN beklemtoonde in dit verband dat de installatie nog “op proef werkt”.
De eer van de allereerste Chinese ruimtewandeling ooit, aan het eind van deze maand, is te beurt gevallen aan de 42-jarige luchtmachtpiloot Zhai Zhigang. Dat meldden Chinese staatsmedia vandaag. Zhai voert de leiding over de Shenzhou 7-missie. Hij wordt vergezeld door de straaljagerpiloten Liu Boming en Jing Haipeng.
Wetenschappers hebben voor het eerst foto’s gemaakt van een planeet die buiten ons zonnestelsel om een ster heen draait. De ster lijkt erg op de zon, de planeet vertoont overeenkomsten met Jupiter. De onderzoekers van de Universiteit van Toronto maakten maandag bekend dat zij de beelden van de planeet vastlegden met een telescoop in Hawaï. De planeet ligt ongeveer vijfhonderd lichtjaren van de aarde en draait op relatief grote afstand rond de ster.
Denk niet dat we tot nu toe alle soorten objecten in het universum hebben gevonden. Een internationaal team van astronomen heeft namelijk met de Hubble Space Telescope – in kader van het Supernova Cosmology Project – iets gevonden waarvan men niet kan verklaren wat het is. In het begin van februari 2006 stuitte de ruimtetelescoop op een object dat in honderd dagen verhelderde en zich in een betrekkelijk leek deel van de ruimte bevond. Na deze periode werd het zwakker met een magnitude van 26 en verdween het uit het zicht van de Hubble.
De gammaflits die vrijkwam bij een uitbarsting die in maart van dit jaar werd opgemerkt door telescopen op aarde en in de ruimte en alle records brak, blijkt gericht te zijn geweest op onze planeet. De nagloed van de explosie was in de vroege morgen van 20 maart in het sterrenbeeld Ossenhoeder (Boötes) te zien en werd veroorzaakt door materiestromen die met de snelheid van het licht uitgestoten werden door een tot een zwart gat instortende massieve ster. De uitbarsting vond op maarliefst 7,5 miljard lichtjaar van de aarde plaats.
De grootste deeltjesversneller ter wereld is met succes in gebruik genomen. Wetenschappers slaagden er woensdag in protonen een volledige ronde te laten maken door de Large Hadron Collider (LHC). In de controlekamer nabij Genève klonken gejuich en knallende champagnekurken. De proef is een belangrijke stap naar de ingebruikname van de deeltjesversneller. Het Europese onderzoeksinstituut CERN, dat het project onder de hoede heeft, reageerde dan ook bijzonder verheugd op de succesvolle test. “Dit is een historische dag”, zei directeur Robert Aymar.
Nu er na enkele tientallen jaren nog steeds geen radiosignaal is ontvangen dat duidelijk afkomstig is van een andere beschaving, komt men langzaam met nieuwe communicatiemiddelen naar voren. Volgens een team van wetenschappers uit Hawaï en Californië kan het best wel eens zo zijn dat er iemand van ver onze aandacht probeert te trekken met behulp van de sterren. De mogelijk bestaat volgens hen dat buitenaardse wezens invloed uitoefenen op Cepheïden, een bepaald type veranderlijke sterren die we zo nu en dan zien oplichten.
De laatste servicemissie van een Amerikaans ruimteveer naar de Hubble Ruimtetelescoop (HST) is riskanter dan de vluchten naar het Internationaal Ruimtestation ISS, zo heeft shuttleprogrammadirecteur John Shannon van de NASA gewaarschuwd. Op de hoogte van de HST is er immers meer ruimteschroot. De kans dat de op 10 oktober te lanceren Atlantis catastrofale schade oploopt door een botsing met micrometeorieten of ruimteschroot is 1/185 tegen 1/300 wanneer het ruimteveer naar het ISS zou vliegen.
China lanceert eind deze maand zijn derde bemande ruimtemissie die voor het eerst ook een ruimtewandeling zal omvatten. Het land heeft zaterdag ook twee aardobservatiesatellieten gelanceerd. “Op het gepaste ogenblik tussen 25 en 30 september zal China de Shenzhou-7 lanceren”, aldus Xinhua, traditioneel eerder vaag omtrent het lanceertijdstip. De zevende, van een Russische Sojoez afgeleide, ruimtecapsule wordt met een Lange Mars II-F draagraket gelanceerd van op de basis Jiuquan in de noordwestelijke provincie Gansu.
Wetenschappers die betrokken zijn bij de Europese deeltjesversneller nabij het Zwitserse Genève, zijn met de dood bedreigd vanwege experimenten die ze later deze week willen uitvoeren. Dat meldde de Britse krant The Daily Telegraph maandag. De wetenschappers willen vanaf woensdag zogeheten protonen, onderdelen van atomen, op elkaar afvuren. Door de energie die vrijkomt bij de botsing te analyseren hopen de onderzoekers te zien hoe het heelal er uitzag een fractie na de oerknal, ongeveer 14 miljard jaar geleden.
Een internationaal team van astronomen, onder wie de Leidse Spinozapremiewinnares Ewine van Dishoeck, heeft voor de eerste keer moleculair gas in kaart gebracht op plekken rond jonge sterren waar nieuwe planeten kunnen ontstaan. Uit de verdeling en beweging van het gas is af te leiden dat er zich al jonge planeten hebben gevormd. De sterrenkundigen deden hun ontdekking met het CRIRES-instrument op ESO’s Very Large Telescope in Chili. Hun bevindingen worden gepubliceerd in Astrophysical Journal van 10 september.
Onder leiding van de Belg Kris Capelle in het vluchtleidingscentrum in Toulouse, heeft de eerste Europese ruimtecargo ATV, de Jules Verne, zich succesvol losgemaakt van het Internationaal Ruimtestation ISS, zo heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA bekendgemaakt. De onbemande ATV meerde om 23.29 uur Nederlandse tijd af, om op 29 september boven onbewoond gebied in de Stille Oceaan in de dichte lagen van de atmosfeer op te branden. De ‘nuttige lading’ bestaat uit 260 liter urine van astronauten en 860 kilo ander afval.
De computersystemen van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON staan klaar om de gegevensstroom van de zwaartekrachtssatelliet GOCE te ontvangen en verwerken. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA lanceert GOCE volgende week woensdag vanaf de Russische lanceerbasis Plesetsk. De gegevens die GOCE naar de aarde stuurt, gaan via tussenstations van ESA naar SRON. SRON ontwikkelde samen met de Technische Universiteit van München het systeem dat de ruwe gegevens van de satelliet omzet in voor wetenschappers bruikbare data.
De flyby van Rosetta langs de planetoïde Steins is inmiddels bevestigd en is soepel verlopen. Op 6 september rond 13.00 uur zijn de eerste foto’s van Steins vrijgegeven door de ESA. De foto’s zijn gemaakt door Rosetta’s OSIRIS imaging system en de VIRTIS infrarode spectrometer. De kleine planetoïde heeft een diameter van 4,6 km en heeft een onregelmatige, diamantachtige vorm. Het behoort tot de zeldzame klasse E-type planetoïden welke nog niet eerder is geobserveerd door een ruimteschip.
Een komeetjager die een planetoïde ontmoet. Het klinkt alsof de ESA-missie Rosetta ergens in de ruimte de weg is kwijtgeraakt, maar het tegendeel is waar. Onderweg naar de komeet 67/P Churyumov-Gerasimenko vliegt Rosetta op 5 september met opzet langs de planetoïde (2867) Steins. De verwachtingen van wetenschappers zijn hooggespannen: planetoïden kunnen ons veel vertellen over de vroegste dagen van het zonnestelsel.
De NASA had enkele maanden geleden aangekondigd in 2010 de space shuttle uit de handel te nemen. In dat jaar zal missie STS-133 waarbij de allerlaatste delen van het ISS geleverd worden plaatsvinden. De opvolger van de spaceshuttle, de Orion, kan pas in gebruik worden genomen in 2015. In de tussentijd moet de VS dus samenwerken met Rusland om in de ruimte te geraken en dat zien ze niet meer zitten.
Het leven van een astronaut aan boord kan nogal wat stress geven. De duur van een reis in de ruimte kan van zes maanden tot zo’n drie jaar duren. De reizigers leven in een kleine ruimte waarbij elke activiteit voortdurend wordt gevolgd door anderen. De dagen zijn monotoom in de lege, eindeloze ruimte en ze kunnen nergens naartoe als er iets mis gaat.
De Amerikaanse Marsrover Opportunity verlaat na bijna een jaar weer de Victoriakrater op Mars. Volgens projectwetenschapper Bruce Banerdt hebben wetenschappers alles kunnen doen wat ze wilden doen en zelfs meer in de Victoriakrater. De Opportunity gaat nu naar vuistgrote stenen rondom de krater die volgens wetenschappers zeer veel van elkaar zouden verschillen. Deze stenen kunnen meer over de geologie van het gebied waar de Marsrover is geland.
Afgelopen week is op een bijeenkomst naar buiten gebracht dat er voor de eerste keer een virus is aangetroffen in het ISS. Het computervirus blijkt de worm W32.Gammima.AG te zijn, dat zichzelf weet te verspreiden door verwijderbare media te kopiëren en gemaakt is om wachtwoorden van spelletjes die online gespeeld worden te achterhalen. De computers in het internationale ruimtestation hebben volgens Russische vluchtleiders geen schade opgelopen en zullen in de toekomst beter beschermd worden tegen virussen.
ESA’s ruimtesonde Rosetta moet in 2014 in een baan rond de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko komen. Maar op 5 september passeert Rosetta alvast de planetoïde Steins op een afstand van slechts 800 kilometer. Op weg naar planetoïde nummer 2867 Steins is Rosetta begonnen met zijn camera’s het hemellichaam waar te nemen om de baan ervan nauwkeuriger te bepalen. Rosetta begon met deze ‘optische navigatiecampagne’ op 4 augustus, toen het ruimtetuig nog 24 miljoen kilometer van de planetoïde verwijderd was, en dit zal zo verdergaan tot 4 september tot een afstand van ongeveer 950.000 kilometer.
Tijdens een studie naar een bepaald hemels object stuitte ESA’s X-ray observatorium, XMM-Newton, per ongeluk op het grootste cluster aan sterrenstelsels tot nu toe. Het cluster staat genoteerd als catalogusnummer 2XMM J083026+524133 en wordt qua omvang geschat op duizend maal groter dan onze Melkweg. Het team berekende een afstand van 7.7 duizend miljoen lichtjaren en veel van het cluster bestaat uit de vorm van 100 miljoen graden heet gas.
Ter ere van het 5-jarig bestaan van de Spitzer Space Telescope, heeft NASA gisteren een verbluffende foto onthuld van een aantal generaties sterren. Het infrarode beeld geeft het leven en dood weer, temidden van een rijke familiegeschiedenis. De indrukwekkende foto laat een kleurrijke kosmische wolk zien, simpelweg W5 genaamd.
Een suborbitale ALV-X1 raket van het Amerikaanse bedrijf ATK met twee hypersonische vliegexperimenten van de ruimtevaartorganisatie NASA aan boord is vlak na de lancering ontploft. De raket werd vanmorgen om 11.10 uur Nederlandse tijd gelanceerd vanop het Wallops Flight Facility in het oosten van de staat Virginia. Volgens een woordvoerder van het bedrijf zijn er geen gewonden gevallen en bleef de schade beperkt, omdat de meeste wrakstukken terecht kwamen in de Atlantische Oceaan. Slechts enkelen kwamen neer op het land.
Het Japanse ruimtevaartbureau Jaxa heeft het eerste experiment opgestart in zijn lab Kibo dat in juni is vastgehecht aan het internationaal ruimtestation ISS. De vanop de grond gestuurde proef van Hiroshi Kawamura van de Wetenschappelijke Universiteit van Tokio deed onderzoek naar de Marangoni-convectie bij de beweging van vloeistoffen tengevolge van temperatuursverschillen. In het bijzonder krijgt siliconolie te maken met temperatuurdifferentiaties. De beweging van deeltjes in de vloeistof wordt dan bovenuit en van de zijkant geobserveerd.
Iran zal nog binnen het decennium een eerste astronaut lanceren, zo heeft het officiële Chinese persbureau Xinhua gemeld op gezag van directeur Rez Taghipour van het Iraanse ruimtevaartbureau. Iran liet zondag weten een eigen draagraket te hebben gelanceerd waarvan ongeveer het enige zekere ding aan is dat ze gelanceerd werd. Teheran sprak zelfverklaarde informatie tegen dat met de draagraket een zelfgebouwde satelliet was gelanceerd. In de tweede fase luidde het dat er niets was meegenomen, en in het derde verhaal zat er een nepsatelliet in.
AstroVersum wordt steeds groter en vaker bezocht de afgelopen tijd. De site is één van de grootste en actueelste websites over astronomie en ruimtevaart van Nederland. Om ervoor te zorgen dat AstroVersum nóg actueler wordt, zijn wij op zoek naar enthousiaste mensen die op onze website nieuwsberichten willen plaatsen. Interesse? Aarzel dan niet en help mee om vele bezoekers te voorzien van het actueelste en meest interessante nieuws uit de wereld van de astronomie en de ruimtevaart!
De weg richting het lanceerplatform op het Kennedy Space Center in Florida kan verwoest worden als de ruimtevaartorganisatie NASA de nieuwe Ares V-raket daar in de toekomst over gaat verplaatsen. De zogeheten ‘kruipweg’ is een veertig jaar oud traject dat is ontworpen voor de vroegere Saturn V-raketten en wordt op dit moment gebruikt om de Space Shuttles over een afstand van 6,8 kilometer naar het lanceerplatform te brengen. Een volgeladen Ares V zou volgens berekeningen 33 procent zwaarder zijn dan de weg ooit heeft moeten houden.
Wolken die bestaan uit waterijs en boven het oppervlak van onze buurplaneet Mars zweven, ‘eten’ een deel van het ozon dat zich in diens ijle atmosfeer bevindt. Dat suggereert een studie die wetenschappers meer kan vertellen over het chemische milieu en klimaat op de rode planeet. Het is lange tijd moeilijk geweest om de dampkring van de planeet in kaart te brengen door reacties tussen atmosferische gassen en deeltjes waterijs, omdat deze ervoor zorgden dat computermodellen en observaties van ruimtesondes niet met elkaar overeen kwamen.
Met behulp van observaties die zijn uitgevoerd met de Hubble Space Telescope heeft men de krachten gevonden die verantwoordelijk zijn voor het bij elkaar houden van een merkwaardig netwerk dat bestaat uit honderd miljoen jaar oude, kabelachtige gasfilamenten in een enorm elliptisch sterrenstelsel. De foto’s die zijn gemaakt door de ruimtetelescoop geven antwoord op de vraag waarom de filamenten niet bezweken onder de druk van warmer gas dat hen omgeeft, wat overigens lange tijd een raadsel is gebleven voor astronomen.
De ruimtesonde Cassini heeft tijdens de flyby op 11 augustus vele scherpe foto’s gemaakt van de ijsfonteinen op de Saturnusmaan Enceladus. De ijsfonteinen liggen in het zuiden van de maan, zijn ongeveer driehonderd meter diep en hebben binnenin V-vormige wanden. De ruimtesonde vloog op een hoogte van vijftig kilometer en had een snelheid van ongeveer 64.000 kilometer per uur. Om alsnog scherpe foto’s te maken liet men de camera zo snel mogelijk tegen de bewegingsrichting in te draaien om zoveel mogelijk foto’s te maken.
De ruimtevaartorganisatie NASA heeft voor de eerste keer van het parachutesysteem gebruik kunnen maken dat het nieuwe ruimtevaartuig Orion en de astronauten die in de toekomst aan boord verblijven veilig moet laten landen. De parachutes werden op 31 juli getest in Arizona boven een gebied van de Amerikaanse luchtmacht, maar de test bleek uiteindelijk onsuccesvol te zijn toen een parachute ervoor zorgde dat de capsule, die overigens slechts een prototype is van de Orion, op grote hoogte rond begon te tollen.
De Leidse astronoom Marijn Franx gaat sterrenstelsels bekijken die 13 miljard jaar geleden hun licht uitzonden. Dat is een half miljard jaar na de oerknal. Zo is woensdag op de site van de Universiteit Leiden te lezen. De hoogleraar extragalactische sterrenkunde aan de Sterrewacht van de Universiteit Leiden wil gaan kijken tot bijna de rand van het zichtbare heelal. Hij hoopt zo informatie te vergaren over de allervroegste sterrenstelsels. Het heelal is 13,5 miljard jaar oud.
Verschillende wetenschappers hebben de afgelopen tijd ideeën geopperd omtrent het reizen naar andere sterren, maar het is onwaarschijnlijk dat er ooit mensen de ruimte buiten het zonnestelsel zullen verkennen. Dat is naar voren gekomen tijdens een conferentie in Hartford, waar men discussieerde over toekomstige voortstuwingstechnieken. Met de huidige technologie zal het duizenden jaren kosten om een vaartuig te ontwikkelen dat in korte tijd naar verafgelegen sterren kan reizen. Ook is er een onmogelijk te verkrijgen hoeveelheid energie nodig voor zo’n reis.
Astronomen blijven puzzelen over de recente ontdekking van een merkwaardige populatie van dichte, compacte sterrenstelsels die te vinden waren in het vroegere universum, maar tegenwoordig niet meer worden gezien. Vermoed werd dat dit soort objecten over een lange periode steeds groter zijn geworden, maar nieuw onderzoek toont aan dat deze mysterieuze groei zich in een korter tijdsbestek heeft voltrokken dan werd gedacht. De stelsels bevatten evenveel sterren als hun moderne soortgenoten, maar zijn veel kleiner.
De Verenigde Staten zijn niet blij met de lancering van een kleine satelliet door Iran, welke gisteren plaatsvond met een zelf ontwikkelde raket. Volgens hen is het land met behulp van dit soort technologie in staat om ballistische raketten af te vuren op vijanden en vergroot de lancering de kans op het plaatsvinden van een nucleaire aanval in de toekomst. Iran heeft laten weten dat het buurlanden de komende jaren wil helpen met het lanceren van raketten, terwijl de westerse wereld zich achter de Amerikanen lijkt te scharen.
Tijdens de zoektocht naar zwakke supernovae zijn astronomen voor het eerst in de geschiedenis gestuit op een object dat afkomstig is uit de verafgelegen Oortwolk, een gebied waar kometen ontstaan. Het hemellichaam, dat een doorsnede heeft van vijftig tot honderd kilometer, werd twee jaar geleden al ontdekt, maar nu heeft men weten te berekenen dat het object er maarliefst 22.500 jaar over doet om één keer rond de zon te draaien. En dat is niet het enige wat 2006 SQ372, zoals het stuk rots wordt genoemd, zo bijzonder maakt.
De ruimtevaartorganisatie NASA heeft de lancering van een onbemand ruimtevaartuig dat potentiële landingsplaatsen voor astronauten op het maanoppervlak moet gaan zoeken met enkele maanden uitgesteld. De missie is de eerste stap in het programma dat in het teken zal staan van de terugkeer van mensen op onze natuurlijke satelliet. De Lunar Reconnaissance Orbiter, zoals de sonde wordt genoemd, zou aanvankelijk begin december gelanceerd worden met een Atlas V-raket, maar er zal gewacht moeten worden tot februari.
Uit onderzoek dat is verricht met de Spitzer Space Telescope is naar voren gekomen dat het gebied rondom zwakke rode dwergsterren waarschijnlijk het meest geschikt is voor het zoeken naar aardachtige planeten waarop omstandigheden heersen of geheerst hebben die geschikt zijn voor leven. Dat concluderen wetenschappers nadat de ruimtetelescoop een groep van negen van dit soort sterren op 1400 lichtjaar afstand vond in de sterrenhoop NGC 2547. De objecten werden opvallend genoeg allemaal omringd door een planeetvormende schijf van gas en stof.
India gaat zich naar eigen zeggen richten op het onderzoeken van onze natuurlijke satelliet, de maan. Het land heeft grote plannen wat betreft de ruimtevaart en wil dat laten zien door middel van een ruimtesonde die in september naar onze naaste buur zal vertrekken. Het ruimtevaartuig, welke de Chandrayaan-1 wordt genoemd, moet met behulp van de door het land ontwikkelde PSLV-raket in de ruimte gebracht worden, waar het – net als de Europese SMART-1 en de Japanse Kayuga – af gaat reizen naar de maan om diens oppervlak te bestuderen.
Het conflict in de Kaukasus en de daaruit voortgevloeide sterk gestegen spanning tussen Washington en Moskou brengt de NASA in een nauw schoentje, want de samenwerking met Rusland in verband met het Internationaal Ruimtestation ISS is in gevaar, zo heeft Der Spiegel Online geanalyseerd. De VS hebben immers tijdelijk een “chauffeur” nodig om hun astronauten te transporteren.
In de nacht van zaterdag 16 op zondag 17 augustus 2008 vindt een gedeeltelijke maansverduistering plaats. Bij heldere hemel is te zien hoe de maan voor een groot deel in de schaduw van de aarde verdwijnt. De verduistering begint zaterdagavond om 21.36 uur. De aarde schuift tussen de zon en de maan en de aardschaduw neemt langzaam een steeds groter wordende hap uit de maan. Om 23.10 uur is de verduistering maximaal en bevindt zich ruim tachtig procent van de maan in de aardschaduw. De maan straalt nog slechts met een zwakke, donkerrode gloed. Om 00.44 uur staat de maan weer vol aan de hemel.
400 jaar geleden – in 1608 – vond de Middelburgse brillenmaker Hans Lipperhey de voorloper van de telescoop uit. Tijdens een Staten-Generaal vroeg hij een patent aan op zijn uitvinding die hij omschreef als een ‘seecker instrument om verre te sien’. Vanuit Den Haag slaagde Lipperhey er al in om met dit toestel de tijd af te lezen op de kerkklok van Delft. In de loop der geschiedenis ontstond een verdere strijd om wie de grootste telescoop van de aarde bevat.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft de eerste lancering van de opvolger van de spaceshuttle met zeker een jaar uitgesteld. De Orion, zoals het nieuwe ruimtevaartuig heet, moet nu in 2014 voor het eerst de ruimte ingaan. Dat heeft de NASA dinsdag gezegd. Door technische problemen en een gebrek aan geld slaagt de organisatie er niet in het Orion-programma te versnellen, zei een woordvoerder van de organisatie.
Boven Nederland zijn begin komende week vallende sterren te zien. Onder gunstige omstandigheden zijn er op maandag, dinsdag en woensdag per uur wel tientallen waarneembaar. Het maanlicht zal echter voor een gedeelte het zicht op de sterrenregen ontnemen. Ook hoge bewolking kan het zicht belemmeren. Het verschijnsel wordt veroorzaakt door een zwerm van stof- en gruisdeeltjes, die met de aarde botsen.
Maandag zal het Cassini ruimtetuig terugkeren naar de ijzige maan Enceladus die rond Saturnus draait. Hierbij zal het een flyby maken op 50 kilometer van Enceladus’ zijn zuidpool. Het NASA team hoopt dat de flyby genoeg bewijs zal leveren dat er vloeibaar water aanwezig is op het oppervlak van de maan. Hiermee zal bewezen worden dat de bouwstoffen die nodig zijn voor leven aanwezig zijn op deze maan.
Volgens enkele wetenschappers is president George Bush van de Verenigde Staten door de ruimtevaartorganisatie NASA ingelicht over een zeer belangrijke vondst die is gedaan op het oppervlak van planeet Mars. De ontdekking zou vele malen belangrijker zijn voor de zoektocht naar leven op de rode planeet dan de eerdere vondst van bewijs voor water op onze buurplaneet. Omdat de nieuwe resultaten strikt geheim worden gehouden en er nog gedetailleerde analyses worden uitgevoerd suggereert men zelfs dat er leven op Mars ontdekt is. (update 5 augustus)
De NASA heeft een interactieve website gelanceerd vanwege het 50-jarig bestaan van de ruimtevaartorganisatie. Op 29 juli 1958 ondertekende de toenmalige president van de VS, Eisenhower, het National Aeronautics and Space Act of 1958. Daarmee kon de NASA beginnen, en wilde men de Sovjet-Unie gaan verslaan, die daarvoor geheel onverwacht een satelliet lanceerde.
Terwijl men nog steeds bezig is met het voorbereiden en in goede banen leiden van missies naar en op onze buurplaneet Mars, bevindt zich enkele tientallen miljoenen kilometers verder een misschien vele malen interessantere wereld: de grootste maan van Saturnus, Titan. Het object is niet alleen in het bezit van een atmosfeer, maar ook van koolwaterstofmeren, oceanen en zandduinen. Uit onderzoek blijkt nu dat er elektrische activiteit plaatsvindt op de maan, welke op aarde naar alle waarschijnlijkheid wordt door de voorlopers van het leven: organische moleculen.
Een onlangs door de 25-jarige Heerlense schooljuf Hanny van Arkel ontdekte astronomische nevel, wordt naar haar vernoemd. De reflectienevel staat sinds de ontdekkking in het astronomische wereldje in wetenschappelijke publicaties te boek als Hanny’s Voorwerp, liet de onderwijzeres woensdag weten na berichtgeving door Elsevier.
Onderzoek door de Amerikaanse Marslander Phoenix heeft bevestigd dat er water voorkomt op de rode planeet. Dat maakte de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA donderdag bekend. “We hebben water”, aldus een wetenschapper in de NASA-verklaring over het aangetroffen ‘waterijs’. “Het is de eerst keer dat Marswater is aangeraakt en geproefd”. Tijdens laboratoriumproeven in de Phoenix is in een monster van de Marsbodem water geïdentificeerd.
Afgelopen drie weken stond er een prijsvraag op AstroVersum waarmee je een eclipsbrilletje kon winnen voor de zonsverduistering van 1 augustus. De vraag luidde hoeveel procent de zon bedekt zal zijn tijdens het maximum in Utrecht. Het antwoord op deze vraag was ongeveer 26%, maar we hebben alles goedgekeurd wat tussen de 23% en 27% lag.
Een stuk ruimteschroot ter grootte van een vrieskist scheert de komende maanden als een heldere ster langs de hemel. Astronauten wierpen het ruim 600 kilo zware apparaat een jaar geleden uit het internationaal ruimtestation ISS en gaven het een duwtje richting aarde. Voordat de zogenoemde Early Ammonia Servicer (EAS) in de atmosfeer zal verbranden, is het nog een tijd vanaf de aarde met het blote oog te bewonderen.
De Verenigde Staten schakelen mogelijk Japanse hulp in om ervoor te zorgen dat zij het internationaal ruimtestation ISS kunnen blijven bevoorraden. Dat meldde het Japanse dagblad Yomiuri zondag. De VS halen in 2010 hun ruimteveren uit de dienst, maar een vervanger voor de space shuttles is pas jaren later klaar. Het onbemande Japanse vrachtschip HTV, dat zijn eerste vlucht nog moet maken, zou het gat kunnen dichten. De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA stelt in een reactie dat het niet gaat om officiële onderhandelingen.
Op Jupiter heeft de enorme wervelstorm met de naam Grote Rode Vlek een kleinere broeder verslonden. Dat blijkt uit foto’s die de ruimtetelescoop Hubble heeft genomen. De storm Baby Rode Vlek, eveneens een machtige orkaan was de grote storm de afgelopen weken te dicht genaderd en werd erdoor opgeslokt.
Het zuidelijk halfrond van de planeet Mars heeft miljoenen jaren lang onder water gestaan. In theorie zou daar leven hebben kunnen bestaan. Dat blijkt uit een onderzoek dat donderdag in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Nature wordt gepubliceerd.
In bolvormige sterhopen, de oudste structuren in het nabije heelal, geldt het recht van de sterkste. Tijdens het miljarden jaren durende leven van een bolvormige sterhoop worden de lichtste sterren door de zware weggeslingerd. Dit publiceert promovendus Diederik Kruijssen van de Universiteit Utrecht binnenkort in Astronomy & Astrophysics.
Twee Russische astronauten hebben in de nacht van donderdag op vrijdag tijdens een ruimtewandeling een bout verwijderd uit de Soyuz-capsule. De bout die samen met negen andere bouten explodeert als de capsule de dampkring bereikt, moet uitsluitsel geven over twee eerdere problematische landingen.
Op een heldere avond, als de maan zichtbaar is aan de hemel, zijn er donkerdere gebieden te zien op het oppervlak van onze naaste buur. Dit zijn in feite miljarden jaren oude kraters die ook wel zeeën worden genoemd. In tegenstelling tot deze naam doet vermoeden is het maanoppervlak echter kurkdroog. Of toch niet? Uit onderzoek naar bodemmonsters die meegenomen zijn door astronauten van het maanoppervlak blijkt namelijk dat er wel degelijk water is te vinden op onze enige natuurlijke satelliet.
De bekende Orionnevel is goed zichtbaar, mede doordat het ruim duizend jonge sterren bevat in een gebied dat slechts enkele lichtjaren breed is. Met al deze sterren zou het logisch zijn als er vele planeten ontstonden uit het stof en gas dat deze objecten omringt. Echter blijkt dat niet het geval te zijn, omdat men ontdekt heeft dat slechts tien procent van de sterren in de nevel in staat is om een planeet ter grootte van Jupiter te vormen met het materiaal dat zich om hen heen bevindt. En dat heeft gevolgen voor de algemene gedachtengang over exoplaneten.
Ruimtevluchtleiders hebben Rosetta uit zijn slaapstand gehaald ter voorbereiding op zijn ontmoeting met planetoïde (2867) Steins, op 5 september. ESA’s kometenverkenner zal de relatief zeldzame planetoïde bestuderen terwijl hij er voorbij vliegt op weg naar komeet 67/P Churyumov-Gerasimenko. Rosetta is in maart 2004 gelanceerd en zal zijn eindbestemming pas in 2014 bereiken, na een reis van in totaal 6500 miljoen km. De afstand tussen de satelliet en de zon bij het naderen van de komeet zal ongeveer 600 miljoen kilometer of 4 AU zijn.
Op 1 augustus 2008 zal er in Europa, Groenland en Azie een zonsverduistering te zien zijn. In Groenland en Azie is deze zonsverduistering totaal en in Europa kun je genieten van een gedeeltelijke eclips. Wat moet je doen om kans te maken op een eclipsbrilletje? Simpel: beantwoord de volgende vraag en stuur het antwoord met je naam, adres, postcode en plaatsnaam naar info@astroversum.nl. Je gegevens worden niet aan derden gegeven en worden alleen gebruikt voor de prijsvraag. AstroVersum verloot in totaal tien eclipsbrilletjes waarmee je veilig kunt genieten van de zonsverduistering, dus lees gauw verder en beantwoord de vraag!
De spaceshuttle gaat op 31 mei 2010 voor het laatst de ruimte in. Dat maakte de Amerikaanse ruimteorganisatie NASA dinsdag bekend. Daarmee komt vier maanden eerder dan gepland een einde aan het tijdperk van de spaceshuttle. De NASA heeft nog tien missies voor de spaceshuttles op het programma staan. Dit jaar zijn er nog twee ruimtereizen, volgend jaar vijf en tenslotte nog drie missies in 2010. Ze zijn op een na allemaal bedoeld voor de uitbouw van het internationale ruimtestation ISS.
De ministeries van Economische Zaken en van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap trekken samen 8 miljoen euro uit voor de Nederlandse bijdrage aan de eerstvolgende ruimtemissie van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA naar Mars. Dat hebben drie Nederlandse organisaties op het gebied van ruimte- en planeetonderzoek maandag laten weten. De bijdrage heeft betrekking op de voorbereiding van drie wetenschappelijke ruimte-instrumenten voor de missie EXOMars, die in 2014 op de rode planeet moet landen.
Het ligt niet in de lijn der verwachting dat er iemand zal verdwalen op de maan. Maar toch is China druk bezig met het maken van een kaart van de oppervlakte van het hemellichaam. De werkzaamheden aan de plattegrond zijn bijna afgerond, schrijft de Chinese krant China Daily maandag.
Mercurius, de kleinste planeet van ons zonnestelsel, krimpt. Dat blijkt uit beelden van de Amerikaanse ruimtesonde MESSENGER die boven het oppervlak van de planeet in januari langsscheerde. Onderzoekers van het Carnegie Instituut in Washington beschreven hun bevindingen in het wetenschappelijke tijdschrift Science.
Plotselinge veranderingen in de beweging van de vloeibare buitenkern van onze planeet zorgen ervoor dat het magnetisch veld van de aarde boven verschillende gebieden af aan het zwakken is, zo suggereert een nieuwe studie die is uitgevoerd door Deense geofysici. Naar verluidt zouden er in het vloeibare metaal onder het aardoppervlak, dat zich op een diepte van ongeveer drieduizend kilometer bevindt, snelle veranderingen plaatsvinden. De wervelende stroom van gesmolten ijzer en nikkel rond de vaste kern van de aarde zorgt voor het bestaan van het veld.
Het is mogelijk dat er al deze zomer voor het eerst sinds heugenis enige tijd geen ijs op de Noordpool is. Aan het einde van de zomer kan de Noordpool even ijsvrij zijn, zei wetenschapper Mark Serreze van het Amerikaanse Nationale Sneeuw en IJs Datacentrum in Boulder (Colorado) vrijdag tegen het persbureau AFP.
De telescoop van het Gemini Observatory in Chili heeft met behulp van zijn spectrograaf twee bijna identieke spiraalstelsels vast weten te leggen in het sterrenbeeld Maagd (Virgo). Het tweetal bevindt zich op negentig miljoen lichtjaar van onze planeet en verkeert in een gravitionele ‘omhelzing’ die waarschijnlijk honderd miljoen jaar zal duren. NGC 5426 en 5427 zijn met elkaar verbonden door een brug van materie, welke een lengte heeft van 60.000 lichtjaar en ervoor zorgt dat de twee objecten gas en stof met elkaar uit kunnen wisselen.
De bodem van Mars biedt mogelijkheden tot leven en lijkt bijvoorbeeld uitstekend geschikt voor de teelt van asperges. Dit zei de wetenschapper Sam Kounaves van de NASA donderdag. Alles wijst erop dat de bodem op de planeet “leven mogelijk heeft gemaakt, maakt of zal maken”. Dit brachten Kounaves en zijn collega’s van het Amerikaans ruimtevaartagentschap NASA donderdag met onverholen opwinding naar voren. Zij analyseren de informatie die de instrumenten op of rond Mars de NASA bieden.
De astronomen van de grootste observatoria in Japan zullen hun krachten bundelen om komend jaar het antwoord proberen te vinden op de vraag of er elders in het universum leven te vinden is. Het project zal in het teken staan van één ster, welke onderzocht gaat worden met veertien verschillende telescopen. Onderzoekers denken dat het planetenstelsel dat dit object omringt mogelijk de verblijfplaats is van een buitenaardse beschaving. Welke ster precies onder loep zal genomen zal worden en afgeluisterd gaat worden is niet bekend.
De grootste zwarte gaten voeden zich op dezelfde manier als de kleinste. Dit concludeert een onderzoeksteam onder leiding van Sera Markoff van de Universiteit van Amsterdam, zo valt binnenkort te lezen in de nieuwste uitgave van het tijdschrift The Astrophysical Journal. Deze ontdekking bevestigt de implicatie van Einsteins relativiteitstheorie dat zwarte gaten dezelfde eigenschappen hebben ongeacht hun afmetingen en kan gebruikt worden om de eigenschappen te voorspellen van een veronderstelde nieuwe soort zwarte gaten.
Volgens drie studies die gepubliceerd worden in het tijdschrift Nature heeft een catastrofale botsing in het verleden tussen de rode planeet Mars en een kleiner object gezorgd voor de waarschijnlijk grootste inslagstructuur die te vinden is in ons zonnestelsel. Dat betekent dat er dan eindelijk een verklaring is gevonden voor het feit dat het zuidelijk halfrond van onze buurplaneet niet uit laagvlakten, maar hooglanden bestaat en deze zich bevinden op een vele malen dikkere korst dan elders het geval is.
Het ruimte-instrument HIFI, dat het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON heeft gebouwd voor de ESA-ruimtetelescoop Herschel, is goed bestand tegen het lawaai van de raketmotor van de Ariane-raket die hem de ruimte in moet brengen. Dat wees de akoestische test uit die Herschel afgelopen week onderging bij ESA’s onderzoekscentrum ESTEC in Noordwijk. “Het was een helse herrie, maar HIFI heeft het perfect overleefd,” zei Pieter Dieleman, leider van de test bij het instituut.
De eerste sterren in het universum stierven vaak al na enkele honderdduizenden jaren. Maar een nieuw onderzoek suggereert dat een aantal van hen nog steeds om ons heen te vinden is ten gevolge van wisselwerkingen met donkere materie, welke hun groei halt kan houden en ervoor kan zorgen dat ze blijven schijnen. Het is zelfs zo dat het mogelijk is dat witte dwergsterren, de overblijfselen van zonachtige sterren, opnieuw tot leven gewekt kunnen worden door een wolk van deze materie.
Zo’n tweehonderd Nederlanders zijn bij de European Space Agency (ESA) nog in de race voor de vacature van Europees astronaut. “Alle 203 zijn goede kandidaten om uiteindelijk een van de vier plaatsen te bemachtigen”, zegt een woordvoerder de ESA. “Ze zijn gemotiveerd en zijn al medisch gekeurd.” De ESA startte 19 mei de eerste sollicitatieronde. Tienduizend Europeanen reageerden. Zestien procent van hen was vrouw. De sollicitanten moesten goed gezond zijn, een technische of medische opleiding hebben, goed Engels en het liefst ook Russisch spreken.
In het ergste geval stijgt de zeespiegel voor de Nederlandse kust deze eeuw met meer dan een meter ten opzichte van het niveau van 1990. Hoe hard die stijgt, is sinds dit weekeind beter dan ooit te volgen door de lancering van klimaatsatelliet Jason-2. In de 20e eeuw steeg de zeespiegel wereldwijd ongeveer 17 centimeter, voor de 21e eeuw wordt uitgegaan van een stijging van tussen de 35 en 85 centimeter voor Nederland ten opzichte van 1990.
De Marssonde Phoenix heeft volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA ijs gevonden op de rode planeet Mars. De brokjes, die zo groot zijn als dobbelstenen, lagen een paar dagen geleden nog in een kuil die Phoenix gegraven had, maar zijn nu verdwenen. “Het moet ijs zijn”, zegt onderzoeksleider Peter Smith. Eerder sloten de onderzoekers niet uit dat ze zout hadden gevonden, maar dat kan niet binnen een aantal dagen verdwijnen. Volgens een onderzoeker van de Universiteit van Arizona is dit “perfect bewijs voor ijs”.
De ruimtevaartorganisatie NASA heeft enkele van diens veelbelovende verkennerrobots, rovers, vrachtvervoerders, kranen en ruimtepakken van 2 tot 13 juni op de proef gesteld in de buurt van Lake Moses in Washington. Ondanks het feit dat de omstandigheden op de maan veel hachelijker zullen zijn dan op het aardoppervlak, was het gebied de perfecte plek voor het nabootsen van een bemande maanmissie. De voorbereidingen voor een terugkeer op de maan lijken dan eindelijk van de grond te komen.
Oven nummer 4 van de Phoenix lander die op Mars bodemmonsters neemt en onderzoekt, is momenteel bezig met het bakken van het eerste bodemmonster die in de oven terechtgekomen is. De onderzoekers hopen hier mineralen en mogelijk zelfs ijs te vinden. Tevens is de robotarm aangestuurd om een monster dieper uit de bodem te halen, mede om de samenstelling van het witte materiaal te onderzoeken dat bij de landing voor het eerst werd blootgelegd op 3 juni.
Een Europees team van astronomen heeft met de 3,6 meter telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili drie superaardes ontdekt, bij een ster met slechts iets minder massa dan onze zon. Deze drie exoplaneten draaien rond HD 40307, een ster op 42 lichtjaar van ons verwijderd in de richting van de zuidelijke sterrenbeelden Doradus en Pictor. De drie exoplaneten zijn 4,2, 6,7 en 9,4 keer zo zwaar als de aarde en draaien in 4,3, 9,6 en 20,4 dagen rond de ster.
Het Amerikaanse ruimteveer Discovery is zaterdag veilig geland op het Kennedy Space Center in Florida. Het ruimteveer heeft een reis van veertien dagen achter de rug. De Discovery bracht het tweede deel van het Japanse ruimtelaboratorium Kibo (Hoop) naar het internationale ruimtestation ISS. Het derde en laatste deel van het laboratorium moet later nog naar het ISS worden gebracht.
Het Amerikaanse ruimteveer Discovery is op weg naar de aarde na een missie die het internationale ruimtestation ISS flink uitbreidde. De Space Shuttle voer woensdag aan het begin van de middag af van het ISS terwijl het ruim 340 kilometer boven het zuiden van de Grote Oceaan zweefde. Zaterdag moet het veer landen in Florida. In het ISS werken zestien landen samen. Door een ongeluk met de Amerikaanse spaceshuttle Columbia in 2003 lag de bouw jarenlang stil.
Ruim 25 onderzoekers uit de hele wereld brengen deze week een bezoek in Dwingeloo om in een workshop te praten over de mogelijke rol van de LOFAR telescoop in de zoektocht naar buitenaards leven. De workshop is georganiseerd door professor Michael Garrett, algemeen directeur van ASTRON en hoogleraar radiotechnieken in de astronomie aan de Universiteit van Leiden. Tijdens de workshop bespreken de onderzoekers manieren waarop LOFAR gebruikt kan worden.
In samenwerking met de ruimtevaartorganisatie NASA wil het Verenigd Koninkrijk vier raketten af laten vuren op de maan om onderzoek te kunnen doen naar de interne structuur van onze naaste buur. De sondes kunnen op zijn vroegst in 2013 gelanceerd worden en zijn in staat om de inslag te overleven, zo blijkt uit verschillende tests die de afgelopen tijd zijn uitgevoerd. Het zou de eerste keer zijn dat een projectiel in zou slaan op een ander hemellichaam dan de aarde zonder het niet te overleven.
Een internationaal team van astronomen heeft met behulp van een gevoelig netwerk van radiotelescopen de meest verafgelegen quasar aller tijden ontdekt. Het object bevindt zich zo ver van onze Melkweg vandaan dat diens licht meer dan negentig procent van de leeftijd van het heelal heeft moeten overbruggen om ons te bereiken. Dat betekent dat de quasar slechts zo’n anderhalf miljard jaar na de oerknal ontstond, toen de eerste sterrenstelsels, sterren en andere objecten gevormd werden.
Het is niet gelukt om het eerste monster dat voor onderzoek genomen is van het oppervlak van planeet Mars te loodsen in de oven van lander Phoenix, welke uit moet wijzen of het opgegraven materiaal organische verbindingen en water bevat. Uit beelden blijkt dat het materiaal wel op de juiste plek terecht is gekomen, maar dat een sensor in de oven niets heeft kunnen detecteren. Het team dat de missie leidt probeert nu te begrijpen wat er mis is gegaan en heeft de analyse uitgesteld.
In de nacht van 29 op 30 mei installeerde een onderzeeboot de laatste detectorlijnen van de Antares neutrinotelescoop op de bodem van de Middellandse Zee. De eerste metingen volgden korte tijd na de voltooiing van deze grootste neutrinodetector op het noordelijk halfrond. Nederland speelde een belangrijke rol bij het ontwerp en de bouw van dit markante instrument, met name door de ontwikkeling van een geheel nieuw concept voor de uitlezing en verwerking van de meetgegevens.
Over drie miljard jaar botst onze Melkweg met het sterrenstelsel Andromeda. Gebaseerd op deze en andere verschijnselen in het heelal, ontwikkelen Utrechtse sterrenkundigen de game Collision. Hiermee willen ze sterrenkunde aantrekkelijker en toegankelijker maken voor een breed publiek. “We maken een mooie en spannende game die vooral leuk is om te spelen, maar waarbij je tegelijkertijd ook van alles over het heelal te weten komt,” aldus de makers van de game.
Afgelopen nacht hebben twee astronauten van de Space Shuttle Discovery met succes het Japanse ruimtelaboratorium Kibo (Hoop) aan het Internationale Ruimtestation ISS gekoppeld. Mike Fossum en Ronald Garon begonnen gisteravond om half zeven aan het uitje van ongeveer 6 uur. De ruimtewandeling duurde zelfs iets langer dan gepland door communicatieproblemen in de helm van Fossum. De ruimtewandeling werd hierdoor pas iets na één uur ’s nachts Nederlandse tijd beëindigd.
Astronomen die op zoek waren naar verafgelegen supernovae om donkere energie in het vroege universum in kaart te brengen zijn onverwachts gestuit op twee relatief nabijgelegen objecten, welke ons mogelijk meer kunnen vertellen over het jonge zonnestelsel. De ene bevindt zich in een bijna cirkelvormige baan tussen Uranus en Neptunus, terwijl de andere verder van ons af ligt en lang geleden mogelijk door een ‘losgeslagen’ planeet verder naar de rand van ons planetenstelsel is gedreven.
Wanneer je voor altijd in je huis zit opgesloten zul je er nooit achter komen hoe het er uit zou zien van de buitenkant. Dat is ook het geval met de Melkweg. Onze planeet bevindt zich erin en het is niet echt duidelijk hoe deze er van een afstand uit ziet. Er zijn dan wel andere voorbeelden van spiraalstelsels die we van boven kunnen zien, maar dat is hetzelfde als het bekijken van een ander huis vanuit je raam. Echter heeft men toch een beter beeld gekregen van ons stelsel dankzij de telescoop Spitzer.
Ondanks hun naam hebben planetaire nevels niets te maken met planeten. Ze worden gevormd wanneer sterren zoals de zon de laatste fase van hun leven betreden en hun buitenste lagen afstoten. Het resultaat is een kleine witte dwergster. Dit zou ook in het geval van de nevel SuWt 2 moeten zijn gebeurd, welke zich op 6500 lichtjaar van de aarde bevindt. Echter is er een probleem: de ster die ervoor gezorgd heeft dat de nevel ontstond is niet te vinden, zelfs niet met de ruimtetelescoop Hubble.
Uit observaties die zijn uitgevoerd met de Spitzer Space Telescope blijkt dat er mogelijk een kleine planeet draait rond de rode dwergster GJ436, welke zich op een afstand van 32 lichtjaar van ons bevindt. De telescoop heeft namelijk uitgewezen dat een eerder ontdekte Neptunusachtige planeet in het stelsel in een zeer excentrische baan rond zijn moederster draait, wat erop duidt dat er daar nog een planeet te vinden moeten zijn, en wel een aardachtige die zich in de bewoonbare zone zou bevinden.
Een week na de landing op de Noordpool van Mars heeft de Phoenix voor de eerste keer zijn schep in de grond van de rode planeet gezet om zijn robotarm te testen. De lander moest met een schep in de grondgraven, waarna een camera het materiaal in de schep fotografeerde. Het team dat de missie leidt is van plan later deze week de Phoenix weer te laten graven en de grond te transporteren naar een instrument dat de grond kan verwarmen en de stoffen hierin identificeert.
Vorige week kwamen 32 getalenteerde kandidaten uit verschillende Europese landen bijeen in het European Astronaut Centre in Keulen in Duitsland. Ze hopen te kunnen deelnemen aan een simulatie van een reis naar Mars, die de naam Mars500 kreeg. Het onderzoek moet dienen als een platform voor de verkenning van het zonnestelsel door de mens. Het gaat om de simulatie op de grond van een missie naar Mars en terug. Die duurt 520 dagen en begint in januari 2009.
Europese astronomen hebben met behulp van een telescoop in het La Silla Observatory in Chili waarschijnlijk de kleinste planeet tot nu toe ontdekt – een rotsachtige superaarde die slechts vier keer zoveel massa bezit als de aarde. De planeet draait rond een vrij kleine ster in de bewoonbare zone, een gebied waar het niet te warm en niet te koud is en er vloeibaar water, en theoretisch gezien leven, kan ontstaan. Het object maak deel uit van een groep van 45 pas ontdekte exoplaneten.
Het lanceerplatform 39A op het Kennedy Space Center is tijdens de lancering van de Space Shuttle Discovery op 31 mei beschadigd. Beelden tonen de beschadigde delen van het lanceerplatform. Het CBS raporteerde dat de beschadiging van de beschermlaag plaatsvond op de noord-zijde van de vlamgeul. De geul wordt gebruikt om de uitlaatstoffen van de raketboosters weg te leiden. Het is nog niet bekend of de shuttle beschadigd is geraakt.
Gisteravond vertrok het ruimteveer Discovery met zeven astronauten richting het internationale ruimtestation ISS. De shuttle vervoert onder meer delen van het Japanse laboratorium Kibo, waaraan men twintig jaar heeft gedaan om deze te ontwerpen en te bouwen. Het laatste deel van het laboratorium moet in april 2009 arriveren bij het ISS, waarin er uiteindelijk voornamelijk onderzoek gedaan zal worden naar röntgenstralingsbronnen en de stratosfeer. Maandag koppelt Discovery aan het ISS.
Volgens een nieuw onderzoek was het vroegere water op Mars veel te zoutig om leven toe te laten staan. Deze ontdekking komt net op het moment dat Phoenix voor drie maanden geland is op onze buurplaneet om te graven naar ijs en te kijken of er ooit leven was te vinden onder het oppervlak. Wetenschappers van de Universiteit van Harvard en de Universiteit van Stony Brook zijn tot deze conclusie gekomen nadat ze zoutafzettingen van een gesteente bestudeerd hadden.
Wetenschappers die zich bezighouden met de missie van Phoenix denken dat de lander mogelijk op ijs gestuit is dat zichtbaar is geworden toen het vaartuig terechtkwam op het oppervlak en er zand werd weggeblazen. Het mogelijke ijs is te zien op een opname die de camera van de robotarm van Phoenix maakte onder de lander, in de buurt van één van zijn poten. De camera moest aan de onderkant van de lander kijken om te bepalen of de graafwerkzaamheden gestart zouden kunnen worden. (update)
Op het Kennedy Space Center in Florida zijn technici bezig met het verrichten van de laatste handelingen voor de lancering van Space Shuttle Discovery. Vandaag om 23.02 uur Nederlandse tijd moet het ruimteveer vertrekken richting het ruimtestation ISS en gaat de missie STS-124, de derde missie van dit jaar, van start. Volgens de ruimtevaartorganisatie ligt men precies op schema, zijn er nog geen problemen geconstateerd en is de kans op goed weer tijdens de lancering tachtig procent. (update)
Het is goed mogelijk dat er op een dag bolvormige robots te vinden zijn op het oppervlak van planeet Mars, welke ontwikkeld zijn door ingenieurs die denken dat het onderzoek doen in omvangrijke gebieden op andere planeten met minder geld tot stand gebracht kan worden. Volgens hen zijn de kosten voor de ontwikkeling van de opblaasbare rovers vrij laag en kunnen ze met één batterijlading meer dan honderd kilometer afleggen. In Zweden houdt men zich met die ontwikkeling op dit moment bezig.
Astronaut of loodgieter, deze beroepen bleken de afgelopen dagen erg dicht bij elkaar te liggen in de ruimte. De bemanningsleden van het internationaal ruimtestation ISS moesten noodgedwongen hun tijd besteden aan het repareren van het toilet in plaats van aan onderzoek in de ruimte. De bemanning moest een week lang haar behoefte doen in het kleinste kamertje van de Soyuz die aan het ruimtestation gekoppeld is.
De Mars Reconnaissance Orbiter heeft Phoenix – die in de nacht van zondag op maandag succesvol terechtkwam op onze buurplaneet Mars – opnieuw onder de loep weten te nemen. De gedetailleerde opname, welke zo’n 22 uur na de landing werd gemaakt, laat onder meer de parachute, het hitteschild en de lander zelf zien. Het ruimtevaartuig bevond zich op het moment van het nemen van de foto ongeveer zevenhonderd kilometer boven Phoenix, welke al talloze beelden naar de aarde heeft verzonden.
Dankzij beelden van dwergplaneet Pluto die in de jaren dertig werden genomen heeft men bepaald dat er ijsafzettingen zijn op het object die om de zoveel tijd verdampen. Dat was mogelijk door met behulp van moderne technieken de helderheid van de ijsdwerg veel nauwkeuriger te meten dan waar men tot nu toe in staat is geweest. Een team dat onder leiding stond van Bradley Schaefer van de Universiteit van Lousiana maakte gebruik van 32 opnamen die in 1933 en 1934 werden gemaakt.
Met behulp van de Spitzer Space Telescope hebben astronomen uit Europa een reuzenster vast weten te leggen die het einde van zijn leven ziet naderen en omhuld wordt door een kolossale ring van stof. Het object wordt WOH G64 genoemd en bevindt zich op een afstand van 160.000 lichtjaar van onze planeet in de Grote Magelhaense Wolk, een begeleider van onze Melkweg. De ring strekt zich uit over een afstand van één lichtjaar, terwijl de ster zelf een diameter heeft van zo’n 1,5 miljard kilometer.
NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter heeft men opnieuw weten te verbazen door de lander Phoenix te fotograferen, terwijl deze met behulp van een parachute afdaalde naar het oppervlak van onze buurplaneet. Het is de eerste keer dat een sonde het laatste deel van de reis van een ander ruimtevaartuig in beeld heeft gebracht. De orbiter en zijn camera bevonden zich op het moment van de afdaling op een afstand van ongeveer zevenhonderdzestig kilometer boven het Martiaanse oppervlak.
Afgelopen nacht landde de Amerikaanse Marssonde Phoenix met succes op het Noordpoolgebied van Mars. Ongeveer twee uur na de landing ontving de ruimtevaartorganisatie NASA in Pasedena de eerste foto’s. AstroVersum heeft enkele beelden van de eerste twaalf uur op onze rode buurplaneet voor je verzameld. De lander, welke onder meer in staat is om in de Martiaanse bodem te graven, werd op 4 augustus 2007 gelanceerd en heeft als hoofddoel het ontdekken van microbieel leven.
De Amerikaanse Marslander Phoenix is in de nacht van zondag op maandag (Nederlandse tijd) veilig geland op de noordpool van de rode planeet. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA ontving twee uur later de eerste beelden die camera’s in de robot van de omgeving hebben gemaakt. De laatste minuten van de landing waren het gevaarlijkste onderdeel van de ruim negen maanden en 680 miljoen kilometer lange reis. “In mijn dromen had het niet perfecter kunnen gaan.”
Bij de ruimtevaartorganisatie NASA is men klaar voor de landing van Phoenix op onze buurplaneet Mars. Die staat gepland voor vannacht om 01.53 uur Nederlandse tijd. De lander moet dan terechtkomen in een gebied van honderd bij negentien kilometer dat zich dicht bij de noordpool van de rode planeet bevindt. De kans is 99,9 procent dat het ruimtevaartuig daadwerkelijk daar weet te landen. Phoenix werd op 4 augustus 2007 gelanceerd en heeft als hoofddoel het ontdekken van microbieel leven.
Het laatste bezoek van de ruimtevaartorganisatie NASA aan de Hubble Space Telescope zal beginnen vanaf 8 oktober van dit jaar. Eerder werd besloten dat het ruimteveer Atlantis in augustus naar de ruimtetelescoop moest vertrekken met zeven astronauten aan boord, maar de missie werd uitgesteld omdat er meer tijd nodig was voor het bouwen van een externe brandstof voor een potentiële reddingsmissie. Hierdoor zal Space Shuttle Endeavour niet op 16 oktober, maar op 10 november vertrekken.
Het lijkt er op dat er een uitbraak is van vlekken op planeet Jupiter, want nieuwe beelden van de Hubble Space Telescope hebben uitgewezen dat er opnieuw een krachtige storm woedt in de turbulente atmosfeer van de gasreus. In de buurt van de Grote en de Kleine Rode Vlek is namelijk een nieuwe cycloon te vinden, welke de afgelopen tijd langzaam rood is gekleurd. Dit betekent dat de storm steeds krachtiger wordt en bevestigt het vermoeden dat Jupiter een grote klimaatverandering ondergaat.
De Europese ruimtesonde COROT heeft twee nieuwe exoplaneten en mogelijk een rotsachtige planeet ontdekt, wat betekent dat de missie tot nu toe de vondst van zeker vier nieuwe planeten heeft opgeleverd. Het tweetal waarvan men zeker is dat deze daadwerkelijk bestaan zijn gasplaneten van het type ‘Hete Jupiter’, welke zich dicht bij hun moederster bevinden en waarschijnlijk omvangrijke atmosferen in hun bezit hebben, omdat de hitte van de nabijgelegen ster ervoor zorgt dat deze expandeert.
Met behulp van gegevens die verzameld zijn door de ruimtesonde New Horizons en twee telescopen op en rond onze planeet heeft een internationaal team van wetenschappers ontdekt dat één van de meest omvangrijke en nieuwe stormen in het zonnestelsel – de Kleine Rode Vlek op Jupiter – de hoogste windsnelheden heeft die ooit gezien werden op een planeet. Het is zelfs waarschijnlijk dat de anticycloon zijn bekende broer, de Grote Rode Vlek, binnen een afzienbare tijd zal overtreffen.
Het missieteam van ESA’s satelliet Mars Express is er klaar voor. Op 26 mei landt de Amerikaanse NASA-missie Phoenix op het Marsoppervlak. Op verzoek van NASA volgt de Europese satelliet de aankomst, afdaling en landing. Op 25 mei zet Mars Express zijn instrumenten in de richting van Phoenix, om alle signalen van de Amerikaanse marslander te kunnen registreren.
Voor het eerst zijn astronomen getuige geweest van een van de meest explosieve gebeurtenissen in het universum: de supernova van een ster. De eerste resultaten staan in een donderdag te publiceren artikel in het wetenschappelijk tijdschrift Nature.
Astronomen van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON hebben mysterieuze pulsen ontdekt die uitgezonden worden door een extreem magnetische ster. De magnetische ster, een magnetar, zendt de pulsen uit als röntgenstraling met zeer hoge energie. De astronomen maakten gebruik van de ESA ruimtetelescopen INTEGRAL en XMM-Newton en de NASA-satelliet RXTE. SRON-astronoom Peter den Hartog promoveert woensdag 21 mei op dit onderwerp aan de Universiteit van Amsterdam.
Schijnbaar zal de wereld ten einde komen op 21 december 2012. Je leest het goed, op één of andere manier zal onze planeet of een groot deel van de mensheid op die dag ophouden met bestaan. Stop met het plannen van je loopbaan, overweeg niet om een nieuw huis te kopen en vul de laatste jaren van je leven met iets dat je altijd al wilde doen, maar waarvoor je nooit de tijd had. Maak van de komende vier jaar dus goed gebruik om jezelf te vermaken, want het is zo voorbij. Natuurlijk niet, dat is grote onzin!
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie heeft groen licht gegeven voor de lancering van de Space Shuttle Discovery naar het Internationale Ruimtestation ISS op 31 mei. De Discovery zal op 31 mei om 23.02 uur Nederlandse tijd gelanceerd worden naar het ISS voor een veertiendaagse missie. De Space Shuttle Discovery zal twee delen van het Japanse ruimtelaboratorium Kibo (Hoop) meenemen.
De Oude Sterrewacht in Leiden kan worden gerestaureerd. Minister Plasterk (OCW) geeft ruim 2,8 miljoen euro voor het opknappen van het rijksmonument. De sterrenwacht kampt met achterstallig onderhoud, maar de Universiteit Leiden heeft geen geld om die achterstand weg te werken. Er wordt al jaren campagne gevoerd voor herstel van het momument. Het karakteristieke, historische gebouw bij de Hortus Botanicus was een van de deelnemers aan het tv-programma BankGiro Loterij Restauratie 2007.
Het is Leidse sterrenkundigen als eersten in de wereld gelukt om vanaf de aarde de dampkring van de bekendste exoplaneet (HD209458b) waar te nemen. Dit unieke resultaat wordt deze week gepresenteerd op een internationaal symposium aan de Universiteit van Harvard. Tijdens een planeet-overgang is in sterlicht dat door de atmosfeer van de planeet wordt gefilterd, absorptie door natriumatomen gemeten. De ontdekking is gedaan met de Japanse Subaru-telescoop op het eiland Hawaii.
In de Amerikaanse staat Texas vindt er op dit moment een invasie plaats van een hardnekkige mierensoort die zich vergrijpt aan allerlei elektronica. Niet alleen aan computers, gasmeters en alarmsystemen in huizen wordt gegeten, ook de apparaten van de ruimtevaartorganisatie NASA worden bedreigd door de beestjes. In het Johnson Space Center is men tot nu toe gestuit op drie hopen die bestaan uit een ontelbaar aantal rode mieren, welke waarschijnlijk afkomstig zijn van een vrachtschip.
Na een wereldwijd onderzoek naar plaatsen waar de Thirty-Meter Telescope (TMT) kan worden gebouwd heeft de raad van bestuur twee uitstekende locaties gevonden. Deze twee locaties bevinden zich op het noordelijk halfrond en op het zuidelijk halfrond. De locaties zijn de Cerro Armazones in de Atacama woestijn in Chili en Mauna Kea op het eiland Hawaï.
De Amerikaanse ruimtesonde Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) heeft ontdekt dat de Marskorst en de bovenste mantel van Mars veel stijver en kouder is dan men tot nu toe dacht. De metingen zijn gedaan met de Sharad-radar van de MRO. Uit de metingen blijkt dat het oppervlak niet verbuigd wordt door de noordelijke ijskap.
De gangbare theorie (het Cold Dark Matter model) zou in principe een verdeling van dit soort dwergstelsels in alle richtingen voorspellen. De theorie werd door sommige sterrenkundigen daarom als ontoereikend gezien om de bijzondere verdeling te kunnen verklaren. Yang-Shyang Li en Amina Helmi hebben met grootschalige simulaties aangetoond dat deze verdeling wel degelijk met de CDM-theorie te verklaren is. Zij ontdekten dat de satellietstelsels veelal in groepen zijn ‘ingevallen’.
Microsoft heeft een gratis programma ontwikkeld waarmee je vanachter je computer het heelal kunt verkennen. Met WorldWide Telescope kun je al klikkend rondreizen door het zonnestelsel, het Melkwegstelsel en daarbuiten. Deze tegenhanger van Google Sky maakt gebruik van beelden van onder meer de Hubble Space Telescope en de Chandra röntgentelescoop.
Een groep van internationale wetenschappers heeft een ster ontdekt die met razende snelheid om zijn eigen as draait. Deze ster is zwaarder dan onze zon. De ontdekking werd gedaan met de grootste radioteleescop ter wereld, de Arecibo-telescoop in Puerto Rico.
Het wordt steeds waarschijnlijker dat de maan Europa in het bezit is van een oceaan van vloeibaar water, welke mogelijk levensvormen herbergt. De ijslaag die één van de vier grote manen van planeet Jupiter omhult blijkt namelijk in de afgelopen zestig miljoen jaar ongeveer negentig graden te zijn gedraaid, waardoor de poolgebieden van de maan richting de evenaar zijn bewogen. Vermoed wordt dat het met scheuren bezaaide ijs op de maan een dikte heeft van iets minder dan tien kilometer.
In het centrum van ons melkwegstelsel zijn restanten gevonden van de jongste supernova die tot nu toe is ontdekt. Dit heeft de ruimtevaartorganisatie NASA vanavond op een persconferentie bekendgemaakt. De restanten zijn gevonden op een afstand van ongeveer 28.000 lichtjaar van onze planeet. Men heeft deze supernova in de vorm van een ring al ontdekt in het begin van de jaren tachtig en de diameter van deze wolk gas is in de tussentijd ongeveer zestien procent vergroot.
Met behulp van de Very Large Telescope is men voor de eerste keer op moleculen koolstofdioxide gestuit in een sterrenstelsel dat zich op een afstand van elf miljard lichtjaar van de aarde bevindt. De ontdekking stelt astronomen in staat om de meest nauwkeurige meting te doen van de temperatuur in het deel van het heelal dat bijna drie miljard jaar na het plaatsvinden van de oerknal gevormd werd. Voor de verrichting, die men al 25 jaar wilde doen, maakte men gebruik van ultraviolet licht.
Afgelopen woensdag heeft de ruimtevaartorganisatie NASA aangekondigd dat er precies een week later, op 14 mei om zeven uur ’s avonds in ons land, een persconferentie wordt gehouden door de ontdekking van een object in ons melkwegstelsel waar men al meer dan vijftig jaar op zoek naar is. Dit geeft iedereen de kans om enkele dagen hierover te speculeren. Op het internet hebben mensen het al over zwarte gaten, buitenaardse wezens en water dat gevonden is op buurplaneet Mars.
Men is begonnen met het bekijken van een miljoen massieve sterren, om te zien of enkele van hen plotseling verdwijnen zonder een spoor na te laten. Een dergelijke gebeurtenis zou de theorie ondersteunen die voorspelt dat sommige massieve sterren simpelweg imploderen wanneer ze sterven, in plaats van te eindigen als een supernova of een gammaflits. In het leven van zo’n object komt er namelijk steeds meer ijzer in de kern van de ster, waardoor het verpletterd wordt door zijn eigen zwaartekracht.
Een aantal jaar geleden werd de rots nog bestempeld als een gevaar voor onze planeet, maar als het aan de NASA ligt gaat de landing van mensen op de asteroïde 2000SG344 de volgende grote stap worden voor de mensheid in de bemande ruimtevaart. Het object, waarvan aan het begin van dit decennium werd gezegd dat het mogelijk op ramkoers zou liggen met de aarde, is mogelijk in het jaar 2030 voor ongeveer veertien dagen de verblijfplaats van astronauten ter voorbereiding van een reis naar Mars.
Er zijn gangbare theorieën die stellen dat een botsing tussen de Aarde en de planeet Theia enkele miljard jaar geleden onze maan voortbracht. Nu wordt deze hypothese aangevuld met het idee dat er meerdere satellieten zijn ontstaan tijdens deze botsing. Deze manen zouden gedurende tientallen miljoenen jaren in de lucht gebleven zijn.
Astronomen van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON hebben een deel van de verborgen materie in het heelal gevonden. Het bestaan van de materie, een heet ijl gas dat verspreid door het heelal hangt als strengen van een kosmisch web, was al tien jaar een theorie. Met Duitse collega’s hebben de onderzoekers de ontdekking gepubliceerd in Astronomy and Astrophysics.
Canada zal in 2009 een satelliet lanceren die op zoek gaat naar gevaarlijke asteroïden voor de Aarde. Deze satelliet die de grootte van een handkoffertje zal hebben, zal zich toewijden op het zoeken naar asteroïden die moeilijk te ontdekken zijn vanaf de grond.
In 2015 zal NASA een ruimtetuig lanceren die acht keer dichter bij de zon zal komen dan eender welk ruimtetuig ooit gedaan heeft. NASA heeft in deze missie ongeveer 750 miljoen dollar (483 miljoen euro) besteden. Het doel van de missie is het bestuderen van hoe zonnewinden ontstaan.
Enkele dagen geleden postte ik al een bericht met de kans om je naam naar de maan te sturen aan boord van de Lunar Reconnaissance Orbiter. Nu heeft NASA weer iets waar je je naam mee de ruimte in kan sturen. Het betreft de Kepler-missie die opzoek gaat naar aardachtige planeten buiten ons zonnestelsel. Wederom kan iedereen zijn naam insturen. Je naam wordt met andere namen op een DVD gezet en de ruimte in gelanceerd. De lancering van de Kepler staat gepland voor februari 2009.
Jupiter heeft een reeks dunne en onopvallende ringen die wetenschappers lang bezig hebben gehouden. Een nieuwe studie laat zien hoe licht en schaduw samenwerken en lost alle mysteries die wetenschappers hebben beziggehouden in één keer op.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft de laatst geplande onderhoudsmissie naar de ruimtetelescoop Hubble met maximaal vijf weken uitgesteld wegens vertragingen in de levering van externe brandstoftanks. Space Shuttle programmamanager John Shannen zei dat de extra tijd nodig is omdat de verbeteringen in de brandstoftanks niet eerder dan eind september klaar zullen zijn. De lancering van de zevenkoppige bemanning zou eigenlijk voor 28 augustus met de Atlantis gepland staan.
Op de Noordpool smelt het ijs terwijl het op Antarctica steeds kouder wordt. Dat hebben wetenschappers vrijdag bekendgemaakt. Beide polen hebben te maken met een steeds snellere klimaatverandering, die met name door broeikasgassen als CO2 wordt veroorzaakt. Op de Noordpool heeft de klimaatverandering voor een opvallend grote afname van het ijs gezorgd, aldus de wetenschappers wiens bevindingen dinsdag worden gepubliceerd in het Nederlandstalige maandblad Eos.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA nodigt iedereen uit om deel te nemen aan een maanreis met de gelegenheid om je naam naar de maan te sturen. Je naam zal aan boord van de Lunar Reconnaissance Orbiter, de LRO, meegenomen worden naar de maan. De NASA heeft een speciale website geopend waar iedereen zijn/haar naam naar kan insturen voor een reis.
Vanaf het begin van zijn missie in 2004 heeft Spirit nog niet op zo’n laag energieniveau weten te opereren als op dit moment het geval is. De zonnepanelen van de Marsrover worden namelijk bedekt door een dikke laag stof die ervoor zorgt dat slechts één derde van het zonlicht in staat is om deze te bereiken. Hierdoor wordt er weinig energie gegenereerd en staat een grote hoeveelheid gegevens al een lange tijd te wachten totdat deze verzonden kan worden naar de aarde via de Odyssey ruimtesonde.
De aarde is een ideale plek voor leven, maar volgens de Gaiatheorie is dat geen toeval. Deze suggereert dat de aarde en diens natuurlijke cyclussen deel uitmaken van een soort levend organisme. Vanaf het moment dat de eerste levensvormen op onze planeet verschenen heeft deze namelijk hard gewerkt om een comfortabele plek te zijn voor het leven. De omstreden theorie krijgt steeds meer aanhang vanuit de wetenschappelijke wereld en kan het antwoord vormen op vele vragen.
De ruimtesonde Cassini heeft een heftige onweersbui onder de loep genomen met bliksemschichten die tienduizend keer zo krachtig zijn als die gezien kunnen worden op onze planeet. Wat opmerkelijk is te noemen is dat de storm voor het eerst opgemerkt werd op 27 november van het afgelopen jaar en dat men deze vanaf het begin van december al ziet razen door de atmosfeer van de ringenplaneet. In de afgelopen jaren zijn er vaker stormen gezien op Saturnus, maar die hielden niet zo lang stand.
Een internationaal team van sterrenkundigen, met onder anderen de Amsterdamse astronomen Diego Altamirano, Michiel van der Klis en Rudy Wijnands, hebben een tijdmechanisme ontdekt waarmee krachtige explosies op neutronensterren exact te voorspellen zijn. Met behulp van observaties met NASA’s röntgensatelliet RXTE vonden ze een ‘klok’ die steeds langzamer tikt, waarna een thermonucleaire explosie volgt waarin waterstof wordt gefuseerd tot helium.
Volgens een opzienbarende studie heeft men een zwart gat ontdekt dat met een hoge snelheid uit een sterrenstelsel heeft weten te ontsnappen. De gebeurtenis is mogelijk het resultaat van een botsing tussen twee zwarte gaten. Men vond van wat men denkt dat het het overblijfsel is van een afgestoten supermassief zwart gat in de vorm van een quasar met de naam SDSS J0927+2943. Quasars zijn extreem compacte objecten die steeds helderder worden naarmate ze meer materie opslurpen.
De ruimtevaartorganisatie JAXA heeft bekendgemaakt dat het mogelijk is om een zelf ontwikkelde sonde mee te laten reizen met de Venus Climate Orbiter, een missie die in het teken zal staan van onze zusterplaneet. De Japanners stellen een kosteloze rit beschikbaar naar een lage baan rond de aarde of een reis naar Venus. Men heeft wel enkele vereisten opgesteld en JAXA is niet van plan om bepaalde manoeuvres uit te voeren om de metgezel in een baan rond de kokende planeet te brengen.
Supernovae voltrokken zich in het vroegere universum langzamer dan op dit moment het geval is, iets wat te vergelijken is met de tijd die minder snel loopt. Dat blijkt uit verschillende observaties die recentelijk werden uitgevoerd. Deze zogenaamde kosmische tijdsdilatie is precies wat zou moeten ontstaan ten gevolge van de uitdijing van het universum, wat betekent dat het nagenoeg zeker is dat de theorie die luidt dat alles is begonnen met het plaatsvinden van de oerknal juist is.
Op 26 april jongstleden vond er op het oppervlak van de op dit moment blanke zon een grote uitbarsting plaats zonder de gewoonlijke hulp van een zonnevlek. Om 16.08 uur Nederlandse tijd vingen verschillende satellieten röntgenstraling op die ontstond bij een uitbarsting op onze ster, welke een kracht had van B3.8 op de schaal van zonnevlammen. Enkele seconden later registreerden de coronagraven van de ruimtesonde SOHO een CME, oftewel een grote zonnevlam, op het zonneoppervlak.
De nano-satelliet Delfi-C3 is maandagochtend met succes gelanceerd vanaf de Indiase basis Sriharikota. De kunstmaan is gemaakt door studenten van de TU Delft en is de eerste universiteitssatelliet van Nederlandse makelij die de ruimte is ingeschoten. Rond half 10 ontvingen de studenten via een zendamateur een eerste signaal van de Delfi.
Op de Technische Universiteit (TU) in Delft komen maandag in alle vroegte studenten en medewerkers samen om de lancering van de Delfi-C3, de ‘studentensatelliet’, te volgen. Als de weergoden het toelaten, wordt de kleine kunstmaan rond 6 uur Nederlandse tijd vanaf de lanceerbasis in India het heelal ingeschoten. Gerard Aalbers, student Computer Engineering, is nagenoeg vanaf het begin van het project bij de ontwikkeling van de nano-satelliet betrokken.
Het duurt nog iets minder dan een maand totdat de Phoenix voor de eerste keer in aanraking komt met het Martiaanse oppervlak. Men heeft nu bepaald dat de lander binnen een gebied van honderd bij negentien kilometer moet landen op onze buurplaneet, net boven de noordpoolcirkel van Mars. De kans is 99,9 procent dat het ruimtevaartuig daadwerkelijk daar weet te landen. Phoenix werd op 4 augustus 2007 gelanceerd en heeft als hoofddoel het ontdekken van microbieel leven op Mars.
De tweede satelliet van het Europese miljardenproject Galileo wordt in de nacht van zaterdag op zondag vanaf de lanceerbasis Bajkonoer in Kazachstan in een baan om de aarde geschoten. De testsatelliet met de naam Giove-B neemt onder meer een uiterst precieze atoomklok mee. Het is de bedoeling dat er in 2013 dertig Europese satellieten in de ruimte hangen. Het Galileo-project gaat minimaal 3,4 miljard euro kosten.
GIOVE-B, de tweede Galileo-satelliet, wordt gelanceerd in de nacht van zaterdag 26 op zondag 27 april om 00:16 uur Nederlandse tijd. De tweede navigatiesatelliet van het project is gebouwd door de Europese industrie, onder leiding van het Duitse Astrium GmbH. Twee jaar na de succesvolle GIOVE-A missie is het nu de beurt aan GIOVE-B om de technologie van Galileo verder te demonstreren. De lancering is rechtstreeks te volgen via het internet op de website van het ruimtevaartuig.
Ter gelegenheid van de achttiende verjaardag van de Hubble Space Telescope heeft men bijna zestig verschillende foto’s gepubliceerd van sterrenstelsels die met elkaar in botsing komen. De ruimtetelescoop heeft sinds 24 april 1990 al meer dan honderdduizend keer rond de aarde gedraaid, ongeveer 840.000 observaties gedaan, 540.000 foto’s gemaakt en 27.000 objecten onder de loep genomen. Bij elkaar heeft de Hubble al meer dan 32 terabytes aan gegegens verzameld in die tijd.
Een onderzoek dat is uitgevoerd door wetenschappers van de Universiteit van Providence heeft uitgewezen dat het klimaat op onze buurplaneet Mars levendiger is dan men aanvankelijk veronderstelde. Er is namelijk bewijs gevonden voor de recente aanwezigheid van dikke, beweeglijke gletsjers op het oppervlak van de rode planeet. De ontdekking vergroot de kans op het vroegere bestaan van leven op diens oppervlak, omdat het vloeibare water een daarvoor een veilige haven kan zijn.
Het is uiteraard niet bekend op welke manier het leven onze planeet ten einde zal komen in de verre toekomst, maar de kans bestaat dat een botsing van een andere planeet met de aarde deze voortijdig onleefbaar maakt. Uit een onderzoek blijkt namelijk dat het mogelijk is dat de banen van Mercurius en Mars over ruwweg veertig miljoen jaar onstabiel worden en deze op ramkoers met onze planeet komen te liggen, nog lang voordat onze ster begint op te zwellen tot een hete rode reuzenster.
Het heeft weinig gescheeld of de bemanning van de Soyuz-capsule die afgelopen weekend honderden kilometers buiten de geplande zone in Kazachstan landde, was er niet meer geweest. De capsule ging namelijk niet met de hitteschilden eerst de dampkring binnen, maar met het toegangsluik, dat daardoor zwaar beschadigd raakte. Dat meldt het Russische persbureau Interfax op basis van een bron binnen de Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos.
Het Russische ruimteveer Soyuz is zaterdag bij terugkeer op aarde geland op de vlakte van Kazachstan op 474 kilometer van waar het had moeten neerkomen. De bemanning, onder wie een Zuid-Koreaanse astronaut, is veilig, aldus een functionaris van het ruimtecentrum Baikonoer. Een helikopter met reddingswerkers is onderweg en heeft inmiddels radiocontact gelegd met de bemanning. De capsule keerde terug van een missie in het internationaal ruimtestation ISS.
Het is al een geruime tijd bekend dat er vreemde dingen gebeuren wanneer het Volle maan is, maar nog niet dat onze natuurlijke satelliet op dat moment toegetakeld wordt door de magnetostaart van de aarde, waardoor er stofstormen ontstaan en ontladingen van statische elektriciteit plaatsvinden op het maanoppervlak. Volgens de ruimtevaartorganisatie NASA, welke de ontdekking deze week naar buiten bracht, kan deze gebeurtenis een gevaar vormen voor astronauten op de maan.
Diep in een berg in Italië zijn voor de eerste keer deeltjes van onzichtbare donkere materie gedetecteerd. Dat zeggen althans fysici van Italiaanse en Chinese afkomst, al lijken anderen skeptisch te blijven over de resultaten, omdat men tijdens eerdere experimenten faalde om deze raadselachtige substantie in kaart te brengen. Vermoed wordt dat het universum voor meer dan twintig procent bestaat uit donkere materie, welke veel aantrekkingskracht uitoefent op sterrenstelsels en sterren.
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft negen sterrenstelsels in het vroege heelal ontdekt die 200 miljard maal zo zwaar zijn als de zon, maar een afmeting hebben van slechts 5000 lichtjaar. Ze zijn daarmee vele malen kleiner dan sterrenstelsels in het huidige heelal, maar bevatten dezelfde hoeveelheid sterren. Elk van de stelsels zou in de ‘centrale verdikking’ van onze Melkweg passen. De resultaten van het team zijn op 10 april verschenen in The Astrophysical Journal.
Een team van Japanse astronomen heeft met behulp van waarnemingen die verricht zijn door verschillende röntgensatellieten bepaald dat het supermassieve zwarte gat in de kern van ons melkwegstelsel niet altijd zo rustig is geweest als op dit moment het geval is. Dat blijkt uit de vondst van echo’s van een krachtige uitbarsting, welke driehonderd jaar geleden plaatsvond. De korte pauze zou er op kunnen wijzen dat er ons over niet al te lange tijd een nieuwe opleving te wachten staat.
De dertien jaar oude lagere scholier Nico Marquardt uit Duitsland heeft bepaald dat de kans dat de asteroïde 99942 Apophis onze planeet zal raken in 2029 groter is dan men aanvankelijk veronderstelde. Met behulp van observaties van verschillende telescopen heeft hij berekend dat er een kans van 1 op 450 bestaat dat de ruimterots in zal slaan op aarde en verbeterde daarmee de foute berekeningen die eerder werden gedaan door wetenschappers van de ruimtevaartorganisatie NASA.
Het Amerikaanse ruimtevaartinstituut NASA verlengt met twee jaar de missie van de Amerikaans-Europese sonde Cassini-Huygens. Dit maakte de NASA dinsdag bekend. De reden is het succes van deze sonde “die met zijn ontdekkingen en beelden een revolutie betekent voor de kennis van de planeet Saturnus”.
Astronomen hebben in de sterrenbeelden Draak en Grote Beer de resten van gekannibaliseerde dwergsterrenstelsels ontdekt. De foto’s ondersteunen volgens wetenschappers van het Canarisch Astrofysisch Instituut op Tenerife de theorie dat grote sterrenstelsels door het versmelten van kleinere stelsels zijn ontstaan. De waarnemingen bieden volgens het team de gelegenheid om de laatste stappen bij de uitbouw van een groot sterrenstelsel zoals onze ons melkwegstelsel te bekijken.
De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA heeft een bijzondere video vrijgegeven die gemaakt is door zijn ruimtesonde Kayuga, welke sinds 19 oktober van het afgelopen jaar in een baan rond onze natuurlijke satelliet draait. Op de beelden is te zien hoe onze planeet achter de horizon van de maan tevoorschijn komt. De maansonde is in het bezit van een camera waarmee HD-beelden gemaakt kunnen worden van het maanoppervlak en diens missie is van belang voor toekomstige bemande maanmissies.
Als het aan grootmacht Rusland ligt zijn het niet mensen, maar apen die als eerste levensvorm dat afkomstig is van de aarde een stap op onze buurplaneet Mars gaan zetten. Makaken moeten de eersten worden die blootgesteld zullen worden aan de straling in de ruimte, welke een gevaar vormt voor toekomstige astronauten – of Russische kosmonauten – die richting de rode planeet reizen. Er zullen in de komende tijd veertig apen worden gekozen die binnen enkele jaren gelanceerd kunnen worden.
Rusland neemt vanaf 2010 geen toeristen meer mee de ruimte in wegens ruimtegebrek op het Internationale Ruimtestation ISS. Dat maakte het hoofd van de Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos, Anatoli Perminov, zaterdag op de Russische Dag van de Kosmonauten bekend. De Amerikaanse ondernemening Space Adventures heeft tot 2009 toeristenplaatsen aan boord van de Russische Sojoez-capsule gereserveerd. In de toekomst is Roskosmos wel bereid om bedrijven te helpen.
Fysici hebben de meest krachtige laser op onze planeet in werking gesteld, waarvan de pulsen sterker zijn dan elke andere lichtbron die tot op de dag van vandaag gevonden werd in het universum. De extreme temperaturen en dichtheden die het tot stand kan brengen zal wetenschappers in staat stellen om meer te weten te komen over de omstandigheden in exploderende sterren en in de kernen van gasplaneten zoals Jupiter. De laser is sinds 31 maart jongstleden in gebruik genomen.
Een team van astronomen uit Spanje heeft met de ontdekking van het object GJ 436c mogelijk de kleinste exoplaneet tot nu toe ontdekt, welke zich op een afstand van dertig lichtjaar van de aarde bevindt en in iets meer dan vijf dagen rond zijn moederster draait. De superaarde is vijf keer zo zwaar als onze planeet is en heeft een diameter die naar schatting vijftig procent groter is als die van de aarde. De kans op het ontstaan van aardachtig leven op de planeet is uitgesloten door zijn hoge oppervlaktetemperatuur.
Nadat het project jarenlang had stilgelegen, stuurt de EU over drie weken haar tweede gps-satelliet de ruimte in. De satelliet wordt 27 april gelanceerd met een Sojoez-raket vanuit Kazachstan. Europees Commissaris Jacques Barrot (Verkeer) heeft dat maandag gemeld bij EU-beraad.
Het broeikaseffect heeft ervoor gezorgd dat onze planeet in nood verkeerd, terwijl de fossiele brandstofindustrieën bezig zijn met het afzwakken van het steeds groter wordende probleem. Dat zegt althans klimaatwetenschapper James Hansen van de ruimtevaartorganisatie NASA. Volgens hem moeten installaties die draaiend gehouden worden door kolen te stoken verboden worden vanaf 2030 en moet men snel een geschikte oplossing weten te vinden tegen de uitstoot van broeikasgassen.
We kijken drie of vier miljard jaar terug in het verleden – de aarde is een hete, droge en levenloze plek. Alles is stil. Maar dan opeens slaan er verschillende meteorieten met een snelheid van duizenden kilometers per uur in op een woestijnvlakte. Volgens wetenschappers brachten deze inslagen samen met de hitte en de kleine hoeveelheid water die de woestijnen op onze planeet in bezit hebben de vorming van de bouwstenen van het leven teweeg, welke ook wel aminozuren worden genoemd.
De ruimtevaartorganisatie NASA stelt studenten in staat om de ruimtesonde Cassini, welke sinds 2004 onderzoek doet naar planeet Saturnus en zijn manen, voor een dag te besturen om op die manier de interesse in wetenschap onder de jeugd een stimulans te geven. Jongeren die in het vijfde tot en met het twaalfde schooljaar in de Verenigde Staten zitten mogen, wanneer ze winnen drie verschillende objecten kiezen die de ruimtesonde op 10 juni aanstaande onder de loep zal nemen.
ESA’s ruimtesonde Venus Express heeft een grote hoeveelheid van het vulkanische gas zwaveldioxide gemeten in de atmosfeer van onze buurplaneet Venus. Het is nu aan wetenschappers om te beslissen of dit het bewijs is voor de aanwezigheid van actieve vulkanen op de tweelingzus van de aarde, of dat de metingen gelinkt kunnen worden aan tot een dusver onbekend mechanisme dat invloed heeft op atmosfeer van de planeet. De hoop op actieve vulkanen op Venus herleeft hierdoor.
Het is een goede zaak dat er geen maximumsnelheid is op Mars, omdat de volgende parachute die richting de rode planeet zal vliegen zich sneller zal ontvouwen dan men mag rijden op de snelweg. De parachute is ontworpen om het Mars Science Laboratory af te remmen als deze met een snelheid die twee keer groot is als deze snelheid van het geluid door de Martiaanse atmosfeer raast. Het vaartuig moet in de zomer van 2010 een rover op het oppervlak van onze buurplaneet laten landen.
Ingenieurs van de ruimtevaartorganisatie NASA zijn op dit moment bezig met het op de proef stellen van een gigantische, zespotige robot die tijdens toekomstige bemande missies op de maan een basis van astronauten duizenden kilometers over het oppervlak van onze natuurlijke satelliet kan verplaatsen. Het vaartuig heeft een breedte van maarliefst zeven en een halve meter en met zijn poten van zes meter is deze met gemak in staat om een vijftien ton zwaar verblijf van astronauten op te tillen.
De HiRISE-camera van NASA’s ruimtesonde Mars Reconnaissance Orbiter blijft ons verbazen. Terwijl het instrument afgelopen maand een lawine zag op onze buurplaneet, heeft het nu een nog kleinere verandering op het Martiaanse oppervlak vast weten te leggen, welke ook op de aarde gezien kan worden: een steen die van een heuvel af rolt. Op zijn weg kwam het stuk rots ook nog een grote en kleine krater tegen, waardoor deze uiteindelijk stuiterend tot stilstand kwam op het oppervlak.
De Russische Space Shuttle Buran maakte woensdag een tussenstop in de Rotterdamse haven. Het ruimteveer is op weg van Bahrein naar een techniekmuseum in Duitsland, laat de Rotterdamse haven dinsdag weten. De shuttle is 36 meter lang, 24 meter breed, 16 meter hoog en weegt 61 ton.
Een team van astronomen een babyplaneet ontdekt in een schijf van gas en stof bij de nabijgelegen ster HL Tau in het sterrenbeeld Stier (Taurus) met behulp van radiowaarnemingen en verschillende computersimulaties. Van de embryonische planeet, die gelijk de jongste planeet is die ooit werd gezien, wordt verwacht dat het een gasplaneet wordt zoals Jupiter. Diens moederster heeft een leeftijd van slechts honderdduizend jaar en bevindt zich op een afstand van 520 lichtjaar van onze planeet.
Voor de eerste keer zijn er beelden gemaakt van een tsunami die over het oppervlak van onze ster raast. NASA’s ruimtesonde STEREO heeft namelijk op 19 mei van het afgelopen jaar verschillende krachtige golven gespot in vier lagen van de atmosfeer van de zon. De foto’s en video’s, welke vandaag gepubliceerd werden, konden astronomen helpen met het bepalen van de snelheid waarmee de tsunami over het zonneoppervlak trok en vermoed wordt dat ze ongeveer hetzelfde zijn als die op aarde.
Een internationaal team van astronomen heeft tien nieuwe exoplaneten ontdekt, planeten welke in een baan draaien rond een andere ster dan onze zon. Zij maakten gebruik van een systeem van robotische camera’s die samen een grote hoeveelheid informatie konden verzamelen over deze andere werelden, waarvan er enkelen nogal eigenaardig te noemen zijn. Met behulp van het systeem, dat ook wel ‘SuperWASP’ wordt genoemd, hoopt men meer te weten te komen over hoe planeten gevormd worden.
Het kleinste zwarte gat dat tot op de dag van vandaag gezien werd heeft een diameter van slechts 24 kilometer en is iets minder dan vier keer zo zwaar als de zon. Dat blijkt uit observaties die gedaan zijn met de Rossi X-ray Timing Explorer (RXTE) satelliet van de ruimtevaartorganisatie NASA. Het relatief lichte object bevindt zich in een binair systeem, welke in 2001 ontdekt werd, in het op het zuidelijk halfrond zichtbare sterrenbeeld Altaar en heeft de naam XTE J1650-500 gekregen.
Na twee succesvolle ‘demonstratiedagen’ is ESA’s Automated Transfer Vehicle (ATV) Jules Verne klaar voor de aankoppeling met het internationale ruimtestation ISS op donderdag 3 april. Op 29 maart naderde het onbemande ruimtevrachtschip Jules Verne het ISS tot 3,5 kilometer. Bij deze manoeuvre werd gebruik gemaakt van GPS ontvangers op het ATV én de Russische servicemodule Zvezda.
De NASA heeft afgelopen week bekend gemaakt dat het Constellation-programma vertraging oploopt. Hierdoor zullen er waarschijnlijk geen vluchten naar de maan kunnen plaatsvinden voor 2025 en vinden er voor 2040 geen bemande vluchten naar Mars plaats. De vertragingen zijn te wijten aan het krappe budget voor de komende jaren.
We zijn nog lang niet uitgekeken op het universum, zo blijkt ook nu weer. Astronomen van de Universiteit van Ohio in de Verenigde Staten zijn namelijk op een totaal nieuw object gestuit: een sterrensysteem dat bestaat uit twee massieve gele sterren die vermoedelijk de voorouders zijn van supernovae en voortdurend met elkaar in verbinding staan, waardoor ze een pindavormige ster lijken te vormen. Het tweetal werd in januari 2007 ontdekt en bevindt zich op dertien miljoen lichtjaar van de aarde.
Een nieuwe opname van de Hubble Space Telescope laat het vroege stadium zien van een supernova in het stelsel NGC 2397, welke zich op een afstand van zestig miljoen lichtjaar van de aarde bevindt en een typisch voorbeeld is van een klassiek spiraalstelsel dat wordt gekenmerkt door de stofbanden langs diens armen. De observaties die gedaan werden met de ruimtetelescoop werpen licht op individuele sterren in nabijgelegen stelsels en welke daarvan exploderen aan het einde van hun leven.
ESA’s Mars Express heeft op een indrukwekkende wijze een landschap op onze buurplaneet driedimensionaal in kaart gebracht met zijn hogeresolutie-stereocamera, de HRSC genaamd. De beelden laten Hebes Chasma zien, een merkwaardig bergachtig gebied dat zich bevindt in een ravijn dat in het bezit is van rivierachtige ‘vingers’ die over het Martiaanse oppervlak lopen. De door de ruimtesonde gefotografeerde regio toont kenmerken die een resolutie hebben van maarliefst vijftien meter.
De klok moet komende nacht weer een uur vooruit. In de nacht van zaterdag op zondag gaat de klok van twee naar drie uur. Dat betekent een uur korter slapen, maar in de avonduren een uur langer genieten van het daglicht. Zonder zomertijd zou het eind juni tegen half vier licht worden en ’s avonds om half tien al donker zijn. Het veranderen van de klok zorgt ervoor dat de daglichtperiode verschuift.
ASTRON heeft de afgelopen weken de eerste succesvolle waarnemingen verricht met een zogenaamde Focal Plane Array (FPA) op één van de schotels van de Westerbork telescoop. Focal Plane Arrays zijn clusters van ontvangers en vormen de kern van het toekomstige APERTIF systeem. Het FPA systeem is ontwikkeld door ASTRON en vertegenwoordigt een enorme sprong voorwaarts voor astronomie en de technologieontwikkeling van radiosensoren.
ESA’s Automated Transfer Vehicle (ATV) Jules Verne maakt zich op voor de allereerste Europese automatische koppeling in de ruimte ooit. Tijdens twee ‘demonstratiedagen’ op 29 en 31 maart worden de manoeuvres en noodprocedures geoefend. Werken alle systemen naar behoren, dan is 3 april de eerste mogelijkheid om de koppeling uit te voeren.
De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA heeft het experiment met een papieren vliegtuigje goedgekeurd. Het papieren vliegtuigje wordt ‘gelanceerd’ vanuit het Internationale Ruimtestation ISS om het traject naar aarde te bestuderen en te kijken voor toekomstige ontwerpen van ruimtevaarttuigen. De lancering moet binnen drie jaar plaatsvinden.
NASA’s Wilkinson Microwave Anisotopy sonde (WMAP) heeft de beste metingen verricht om de leeftijd van het heelal te bepalen. Volgens zeer nauwkeurige observaties van microgolfstraling dat is waargenomen vanuit het heelal kunnen wetenschappers de leeftijd van het universum schatten op 13,73 miljard jaar, met een foutmarge van 0,87%, dus plusminus 120 miljoen jaar.
Morgen vindt wereldwijd een actie plaats tegen energieverspilling en CO2-uitstoot. Overal ter wereld een uurtje het licht uit. Het Wereld Natuur Fonds (WWF) hoop dat zoveel mogelijk steden zaterdag 29 maart om 20.00 uur lokale tijd, waar dan ook, meedoen met het initiatief de lichten tijdelijk te doven. Dit onder de noemer Earth Hour.
NASA’s ruimtesonde Cassini heeft in een geiser die afkomstig was van het oppervlak van Saturnus’ maan Enceladus een verassend organisch mengsel aangetroffen, waarvan het verschillende monsters heeft kunnen nemen tijdens een flyby langs het object op 12 maart jongstleden. Wetenschappers zijn aangenaam verrast door het feit dat deze kleine maan zo actief en warm is en overvloeit van waterdamp en chemicaliën die waarschijnlijk de bouwstenen voor het leven op aarde vormen.
Het Amerikaanse ruimteveer Endeavour is donderdag om 1.38 uur (Nederlandse tijd) op het Kennedy Space Center in Florida geland. Door de slechte weersomstandigheden had de Endeavour de vaste baan rond de aarde anderhalf uur later verlaten dan de bedoeling was.
De grootste meteoriet die ooit de Britse eilanden heeft getroffen is volgens een groep wetenschappers gevonden. Onderzoekers van de universiteiten uit Oxford en Aberdeen denken dat een groot object het noordwestelijke deel Schotland 1,2 miljard jaar geleden heeft getroffen. De meteoriet sloeg in nabij de huidige stad Ullapool. Er werden brokstukken gevonden en er wordt geloofd dat deze stukken de inslagkrater hebben gevormd.
Een ijsplaat van 13.000 vierkante kilometer in Antarctica brokkelt af in een veel sneller tempo dan was voorzien. Dat blijkt uit satellietbeelden van het sneeuw- en ijsdatacentrum van een universiteit in Colorado. Op de beelden is te zien dat het afbrokkelen van de Wilkins-ijsschots op 28 februari begon. Inmiddels is een oppervlakte van 415 vierkante kilometer verdwenen van de enorme plaat ijs.
De ruimtevaartorganisatie NASA heeft zojuist medegedeeld dat het absoluut niet van plan is om de activiteiten van Marsrover Spirit stop te zetten. Ook zullen de rover Opportunity en de gisteren nog bijna opgegeven ruimtesonde Mars Odyssey door blijven gaan met hun werkzaamheden op en rond onze rode buurplaneet. Uit een brief die vorige week ontvangen werd op het Jet Propulsion Laboratory bleek dat er voor vier miljoen dollar bezuinigd zou moeten worden, maar dat is niet meer het geval.
Het ruimteschip Endeavour is dinsdag losgekoppeld van het internationale ruimtestation ISS om terug te keren naar de aarde. Dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA laten weten. Het loskoppelen van de Endeavour met de zevenkoppige bemanning gebeurde om 01:25 uur Nederlandse tijd. Dat was bijna een half uur later dan gepland. De vertraging was het gevolg van een probleempje met een zonnepaneel.
Wetenschappers hebben voor het eerst lokaal verhoogde koolstofdioxideniveaus door menselijke uitstoot weten te detecteren. Ze deden dat met gegevens van het deels in Nederlands gebouwde instrument SCIAMACHY aan boord van ESA’s klimaatsatelliet Envisat. Dr. Michael Buchwitz van de Universiteit van Bremen ontdekte samen met zijn collega’s verhoogde, door mensen veroorzaakte CO2 concentraties boven Europa.
De astronauten Behnken en Foreman hebben vanmorgen de vijfde en laatste ruimtewandeling gemaakt. Dit uitje duurde 6 uur en 2 minuten. Tijdens deze ruimtewandeling deden ze reparatiewerk aan het ISS. De bemanning die momenteel verblijft in het complex zal maandagavond om 22:43 Nederlandse tijd afscheid nemen van het internationale ruimtestation ISS.
De astronaut Takao Doi heeft dinsdag vanuit het internationale ruimtestation een boemerang losgelaten en bevestigde dat deze bijna hetzelfde gedrag vertoonde als op aarde. Dat heeft een woordvoerdster van de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA vandaag medegedeeld. De Japanner werd, voordat hij enkele weken geleden naar het ISS, door de wereldkampioen boemerang gooien Yasuhiro Togai uitgedaagd om het houten voorwerp tijdens zijn vrije tijd in het complex te gooien.
Volgens wetenschappers ligt er mogelijk een oceaan met chemische ingrediënten voor leven verscholen onder het oppervlak van Saturnus’ maan Titan, welke in combinatie met zijn dichte atmosfeer de oorzaak is van verschuivingen die plaatsvinden op de grootste maan van de ringenplaneet. Radarwaarnemingen die de afgelopen drie jaar zijn uitgevoerd door de ruimtesonde Cassini hebben namelijk aangetoond dat snelheid waarmee Titan ronddraait in dat tijdsbestek een klein beetje is verhoogd.
De Swift-satelliet heeft woensdagochtend om 07:13 uur Nederlandse tijd de krachtigste uitbarsting in het heelal geregistreerd die tot nu toe werd waargenomen. Op dat moment verscheen er in het sterrenbeeld Ossenhoeder (Boötes) namelijk een gammaflits, waarvan de bron zich op een afstand van maarliefst zeven miljard lichtjaar van de aarde bevond. De flits werd met telescopen van verschillende observatoria op de grond vastgelegd en was zelfs korte tijd met het blote oog zichtbaar aan de hemel.
Voor het eerst is de koolstofverbinding methaan aangetroffen in de atmosfeer van een planeet buiten ons zonnestelsel, zo heeft de ruimtevaartorganisatie NASA bekend gemaakt. Het gaat om de eerste vondst van een organisch molecuul bij een exoplaneet – de planeet HD 18973b, die zich op 63 lichtjaar van ons bevindt in het sterrenbeeld Vulpecula. Het betreft een exoplaneet van het type “hete Jupiter”, welke lijken op ‘onze’ Jupiter, maar veel dichter bij hun moederster draaien.
De Britse sciencefictionauteur Arthur C. Clarke is woensdag (lokale tijd) in een ziekenhuis in Sri Lanka overleden, op 90-jarige leeftijd. Dat heeft zijn assistent Rohan de Silva laten weten. Clarke werd wereldberoemd met zijn, later door Stanley Kubrick verfilmde, roman ‘2001: A Space Odyssey’ uit 1953. De Britse schrijver en wetenschapper woonde sinds 1956 in Colombo en schreef meer dan tachtig boeken. “Sir Arthur overleed kort geleden in het Apollo ziekenhuis,” aldus De Silva.
Twee astronauten hebben maandag tijdens een ruimtewandeling de werktuigen bevestigd aan de nieuwe robot van het International Space Station (ISS). De robot, Dextre genaamd, wordt uiteindelijk vier meter hoog en 1500 kilo zwaar. Dextre moet taken van astronauten ondersteunen en andere taken in de loop van de tijd overnemen. De robot, die van Canadese makelij is, heeft zeven gewrichten per arm en kan draaien vanuit zijn middel.
Het Groningse biotechnologische bedrijf Bioclear gaat speuren naar sporen van leven op Mars. Het bedrijf installeert daartoe onderzoeksapparatuur in een vlucht met de Exomars Rover, die in 2013 de lucht in gaat. Die vlucht gaat twee jaar duren. Op Mars worden grondboringen verricht om monsters te kunnen onderzoeken. “We gaan dan kijken of er moleculen te vinden zijn die er op duiden dat er leven is, of dat er ooit leven is geweest”, zei dinsdagmorgen een woordvoerder van het bedrijf.
Talloze gloeiende plekken die onlangs ontdekt werden met behulp van de Hubble Space Telescope op planeet Jupiter zijn naar alle waarschijnlijkheid het resultaat van elektronenstralen die ontstaan door de vulkanische maan Io. Het object, dat in zijn geheel bedekt lijkt te zijn met de lava van honderden verschillende vulkanen, is het meest vulkanisch actieve hemellichaam dat te vinden is in ons zonnestelsel. De pizzamaan is ook de oorzaak van het noorderlicht dat te vinden is op de gasplaneet.
De recente inslag van een meteoriet in Peru zet de bestaande theorieën over het inslaan van meteorieten op hun kop, zo heeft de BBC op gezag van geoloog Peter Schultz van de Brown Universiteit gemeld. Het brokstuk uit de ruimte heeft immers afwijkend gedrag vertoond. Op 15 september werd het Peruaanse Carancas, nabij het Titicacameer aan de grens met Bolivië, opgeschrikt door de inslag van een meteoriet die een krater van 15 meter breed sloeg. Even later was die met grondwater gevuld.
De trappen van raketten die gelanceerd worden vanaf het lanceerplatform van het Kennedy Space Center in Florida belanden altijd in de Atlantische Oceaan, ver van de bewoonde wereld, maar mensen die wonen in de normaal rustige en schilderachtige republiek van Altai in Siberië moeten een oogje in het zeil houden wanneer er een raket op weg gaat naar de ruimte vanaf het nabijgelegen Baikonur Cosmodrome in Kazachstan. Op dat moment is het namelijk nogal gevaarlijk om in het gebied te wonen.
Indien er ergens in het universum een buitenaardse beschaving een gigantische deeltjesversneller heeft gebouwd, kunnen wij vanaf 2011 een signaal opgevangen van de neutrino’s die bij het plaatsvinden van hoog-energieke botsingen in een dergelijke machine ontstaan. Dat beweert althans de wetenschapper Zurab Silagadze van het Instituut voor Nucleaire Fysica in de Russische stad Novosibirsk. Dertig jaar geleden werd dit idee al geopperd en nog steeds bestaat er de hoop dat dit ooit is gebeurd.
Google heeft van zijn Google Sky een online versie gemaakt. Google Sky werd afgelopen jaar geïntroduceerd als een functie in Google Earth. Vanaf nu hoef je niet meer Google Earth te downloaden om met Google door de ruimte te reizen. De webversie van Google Sky is gebaseerd op de Google Maps. Met Google Sky kun je enkele tienduizenden deep-sky objecten bekijken, direct op naam zoeken en diep inzoomen. Het is ook gewoon mogelijk kom wat rond te ‘reizen’ over de interactieve kaart.
Twee astronauten hebben zondag tijdens een ruimtewandeling drieënhalve meter lange armen bevestigd aan een nieuwe robot van het internationale ruimtestation (ISS). De robot, Dextre genaamd, wordt uiteindelijk vier meter hoog en 1500 kilo zwaar. Dextre moet taken van astronauten ondersteunen en andere taken in de loop van de tijd overnemen.
Een Russische Proton-M-draagraket is er niet in geslaagd een Amerikaanse telecomsatelliet te lanceren, zo heeft het Amerikaans-Russische lanceerbedrijf ILS gemeld. Het betrof geen ontploffing of crash. De raket vertrok om 00:18 uur Nederlandse tijd op de basis Bajkonoer in Kazachstan met de Americom 14 (AMC-14)-satelliet. De drie eerste trappen van de zware draagraket functioneerden normaal, maar de tweede van drie ontbrandingen van de baaninjector Breeze-M faalde.
De ruimtesonde Cassini heeft de passage langs Saturnus’ maan Enceladus overleefd en kon verschillende close-up foto’s maken en andere gegevens verzamelen van het object. Toch is niet alles volgens plan verlopen, omdat een essentieel experiment, welke belangrijk was voor het achterhalen van de herkomst van de grote geisers op Enceladus, is mislukt. De sonde faalde namelijk om op het cruciale moment gegevens over de pluimen te verzamelen en kan dat pas in augustus opnieuw proberen.
Meer dan vierhonderd miljoen jaar geleden werd onze planeet in korte tijd geraakt door meer dan honderd meteorieten die een doorsnee hadden van ongeveer één kilometer, zo hebben onderzoekers van twee universiteiten in de Zweedse steden Kopenhagen en Lund ontdekt. Dat blijkt uit onderzoek naar verschillende meteorieten, fossielen en het materiaal in Lockne krater, welke tevens lieten zien dat de catastrofale inslagen een explosie van leven op aarde teweeg brachten.
Niemand weet hoe het leven op onze planeet precies begon, maar de kans is groot dat de primoridale soep op de vroegere aarde veel ingrediënten voor het ontstaan van de eerste levensvormen uit de ruimte kreeg toegediend. Er zijn namelijk hoge concentraties van aminozuren ontdekt in twee meteorieten die meer dan tien keer zoveel van deze stof in hun bezit hebben dan normaal het geval is bij deze rotsen. Was ons zonnestelsel in zijn jeugd in het bezit van meer organische stoffen dan we tot nu toe veronderstelden?
En Siberische boer heeft de Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos aangeklaagd. De man zegt dat neerkomende raketonderdelen vier van zijn paarden het leven hebben gekost, meldde het Russische persbureau Interfax donderdag. Waarschijnlijk zijn de brokstukken afkomstig van een raket die is opgestegen op de Russische basis Baikonur in Kazachstan. De stukken sloegen in het weiland in en verwondden de paarden zo ernstig dat die overleden.
Vanaf de luchtmachtbasis Vandenberg in Californië heeft een Atlas-5 draagraket succesvol een Amerikaanse spionagesatelliet gelanceerd, zo hebben Amerikaanse ruimtevaartbronnen gemeld. Er is enkel bekend dat het om de NROL-28 missie gaat. De draagraket Atlas-5 vertrok voor het eerst van luchtmacht basis Vandenberg na tevoren al op Cape Canaveral te zijn ingezet. De lancering gebeurde om 11.02 uur Nederlandse tijd.
In het weekend van 14 t/m 16 maart 2008 worden in Nederland voor de 32-ste keer de jaarlijkse landelijke sterrenkijkdagen gehouden. Op 74 plaatsen door heel Nederland is het publiek (jong en oud!) welkom. De meeste sterrenwachten, een aantal KNVWS-afdelingen en andere enthousiaste amateurs stellen dan hun deuren open om het publiek op informele wijze te laten kennisnemen van sterrenkunde.
Twee dagen na de lancering is het Amerikaanse ruimteveer Endeavour donderdagochtend aangekomen bij het internationaal ruimtestation ISS. De Space Shuttle Endeavour is vanmorgen om 04:48 uur met succes gekoppeld aan het internationale ruimtestaion ISS. Voordat de Shuttle koppelde aan het ISS maakte de bemanning van het ISS foto’s van het hitteschild van de Shuttle.
De bemanning van de Space Shuttle Endeavour heeft vandaag het hitteschild geïnspecteerd. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA staat voor een raadsel hoe het brokstuk de voorkant van Endeavour heeft kunnen raken, tien seconden na de lift-off vanaf het Kennedy Space Centre in Florida.
Ruimteveer Endeavour is dinsdag om 07.28 Nederlandse tijd gelanceerd vanuit Cape Canaveral (Florida). Het ruimteschip vervoert een Canadees robotsysteem en het eerste deel van een Japans ruimtelaboratorium naar het internationale ruimtestation ISS. Zeven astronauten gaan zestien dagen in de ruimte doorbrengen, de langste missie sinds de bouw van ISS in 1998 begon. De koppeling is voor donderdag rond 4 uur Nederlandse tijd voorzien.
In ons melkwegstelsel zijn op dit moment ongeveer vijftienhonderd sterren aanbeland in de fase waarin zij hun laatste adem uitblazen en een planetaire nevel vormen. Tot op de dag van vandaag werd verondersteld dat deze wolken van gas en stof niets te maken hadden met planeten en andere kleine objecten, maar astronomen van de Universiteit van Rochester in Engeland brengen daar nu verandering in. Volgens hen oefenen andere sterren en planeten namelijk wel degelijk invloed uit op deze nevels.
Er worden op dit moment plannen gemaakt voor de installatie van een opslagplaats voor belangrijke informatie op de maan, zo werd vanmiddag bekend gemaakt op een bijeenkomst van enkele tientallen wetenschappers in Strasbourg, Frankrijk. De zogeheten ‘Doomsday ark’ zal hulpmiddelen moeten verstrekken in het geval dat (een groot deel van) de mensheid ooit wordt vernietigd en de wereldbevolking opnieuw opgebouwd moet worden. De eerste ark moet in 2020 op onze naaste buur staan.
ATV Jules Verne is vanochtend met succes door een Ariane 5-raket in een lage baan om de aarde gelanceerd. Jules Verne is het eerste Automated Transfer Vehicle (ATV) van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Het is een nieuwe serie autonome ruimtevaartuigen, ontworpen om het internationale ruimtestation ISS te bevoorraden en afval mee terug te nemen. De komende weken zal het voertuig manoeuvres uitvoeren op weg naar het ruimtestation, om daar uiteindelijk aan te koppelen.
AstroVersum wordt al iets meer dan 1,5 jaar onderhouden door twee mensen die jullie op de hoogte willen houden van het laatste nieuws uit de wereld van de astronomie en ruimtevaart. Omdat wij het de afgelopen tijd ook met andere zaken druk hebben, waardoor er soms enkele dagen geen nieuws geplaatst wordt, vragen we jullie hulp. Lijkt het je iets om mee te helpen met het schrijven en van nieuwsberichten en het actueel houden van deze site? Lees dan gauw verder en draag je steentje bij!
Een nieuwe studie suggereert dat Alpha Centauri, de dichtstbijzijnde ster die we kennen, omcirkelt wordt door een tweede aarde. Een telescoop die permanent op deze ster getraind is zou in staat moeten zijn om minieme schommelingen op te vangen van een kleine rotsachtige planeet. Zijn moederster bevindt zich op een afstand van zo’n vier lichtjaar van de zon en maakt, samen met een andere zonachtige ster, deel uit van een dubbelstersysteem dat volgens onderzoekers rijk is aan zware elementen.
De Amerikaanse ruimtesonde Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) heeft voor het eerst een foto gemaakt van een reeks lawines op de rode planeet Mars. Het zijn lawines van ijs en stof in de buurt van de Noordpool van de buurplaneet van de aarde. De afbeelding is één van de 2400 opnames die de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA afgelopen maandag heeft vrijgegeven en werd op 19 februari van dit jaar gemaakt. Het was puur toeval dat de lawines ontstonden toen de orbiter over het gebied vloog.
Astronomen van de Universiteit van Londen in Canada hebben de afgelopen tijd geprobeerd om een heldere meteoor op video vast te leggen. Met een netwerk van zogeheten all-sky camera’s, welke zijn opgesteld in het zuidelijke deel van de provincie Ontario, is dat gelukt. Volgens Peter Brown, die gespecialeerd is in meteoren en meteorieten, werd er afgelopen woensdag om 22.59 uur lokale tijd een heldere vuurbol geregistreerd. De verschijning was de aanleiding van veel ongeruste telefoontjes.
Een reeks van zes instrumenten van NASA’s ruimtesonde Cassini heeft tijdens een flyby in november 2005 mogelijk een ring van stof ontdekt rondom Rhea, de twee na grootste maan van gasplaneet Saturnus. De ring bestaat vermoedelijk uit een schijf met deeltjes ter grootte van kiezelstenen tot rotsblokken en een wolk van stof die reikt tot ongeveer 5900 kilometer van het centrum van de maan, wat neerkomt op vier maal de diameter van Rhea. Het materiaal dat het object omcirkelt is nog niet gefotografeerd.
China is bezig zich te wapenen tegen het gebruik van satellieten en andere objecten in de ruimte door zijn tegenstanders in tijden van crisis. Dat beweert het Amerikaanse ministerie van defensie in een maandag aan het Congres gepresenteerd rapport. Het werkt hard aan zijn commerciële ruimteprogramma, en delen daarvan kunnen ook worden gebruikt voor militaire doeleinden, aldus het Pentagon. De Amerikanen maken zich vooral zorgen over het eventueel uitschakelen van satellieten door de Chinezen.
Met behulp van de Hubble Space Telescope zijn structuren in een gloeiende bubbel van gas en stof bij een stervende ster onthult die voorheen nog niet zo goed in beeld konden worden gebracht. In november van het afgelopen jaar wierp de ruimtetelescoop een blik op de planetaire nevel NGC 2371, waarin een enorm hete kern te vinden is van een voormalige rode reuzenster. De temperatuur op het oppervlak van dit object, welke op 4300 lichtjaar van de aarde ligt, bedraagt zo’n 135.000 graden Celsius.
Op 8 maart om 05:23 uur wordt vanaf Kourou (Frans Guyana), het eerste Europese ruimtevrachtschip, de Jules Verne, gelanceerd. Dit Automated Transfer Vehicle (ATV) voor transport in de ruimte wordt gelanceerd op de Europese raket Ariane-5 en koppelt volautomatisch aan het International Space Station (ISS). Nu het Europese laboratorium, Columbus, succesvol aan het ruimtestation ISS is toegevoegd, zal Europa bijdragen aan het in gebruik houden van het ruimtestation ISS door regelmatig ATV’s te lanceren.
De afgelopen winter was een zeer zachte. Sinds 1901 waren slechts zes nog warmer. Dat heeft het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) vrijdag laten weten. Met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van 5,2 graden Celsius, tegen een langdurig gemiddelde van 3,3 graden, was er afgelopen winter opnieuw weinig mogelijkheid tot ijs- en sneeuwpret. In plaats van op de schaatsen, konden mensen wel met hun gezicht in de zon. Gemiddeld over het land waren er 250 zonuren, tegen 175 normaal.
Volgens wetenschappers van de Universiteit van Kobo in West-Japan bestaat er in het buitenste deel van ons zonnestelsel een planeet die ongeveer de helft keer zo groot is als de aarde. De onderzoekers zeggen dat verschillende berekeningen, die met behulp van computersimulaties tot stand kwamen, hen tot de conclusie hebben geleid dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de mysterieuze ‘Planeet X’ wordt gevonden. Het team denkt dat dit object binnen tien jaar wordt ontdekt met een ruimtetelescoop.
Door miljarden kilo’s aan sulfaatdeeltjes in de atmosfeer te sproeien denken Amerikaanse wetenschappers de opwarming van de aarde een halt te kunnen toeroepen. Iets te ijverig sproeien kan echter tot een rampzalige kou leiden, waarschuwen critici. Dat meldt het wetenschapsblad Science. Deze parasol van sulfaat-deeltjes werkt in principe hetzelfde als bij een vulkaanuitbarsting. De deeltjes die daar vrijkomen hebben ook een verkoelend effect op de aarde.
Een traumatische gebeurtenis, die slechts enkele uren in beslag nam, heeft mogelijk het lot van planeet Venus bepaald. In het verre verleden had de warme tweelingzus van de aarde veel meer overeenkomsten met onze planeet dan nu het geval is. Vermoedelijk was er toen een grote hoeveelheid vloeibaar water op haar oppervlak te vinden en was haar gemiddelde temperatuur een stuk lager. Maar door een tot nu toe nog onbekende reden namen broeikasgassen de macht over en begon onze buurplaneet te koken.
Wanneer een asteroïde of een komeet op onze planeet inslaat wordt er een ontelbaar aantal losse fragmenten van het aardoppervlak de ruimte ingestuurd. Een recent onderzoek suggereert dat micro-organismen in staat zijn om een dergelijke reis in een stuk steen te overleven en het oppervlak van een andere planeet in ons zonnestelsel kunnen bereiken of terug kunnen keren op aarde. Dat blijkt uit een grootschalige studie die uitgevoerd werd door onderzoekers van totaal acht verschillende instituten.
Binnenkort komt er aan de zeventienjarige missie van de Europees-Amerikaanse sonde Ulysses een eind. De ruimtesonde werd op 6 oktober 1990 door de Space Shuttle Discovery de ruimte ingestuurd en was de eerste ruimtesonde die de omgeving van de Noordpool en de Zuidpool van de zon bestudeerde. Oorspronkelijk zou de missie van de Ulysses maar vijf jaar duren, maar de sonde heeft zoveel bruikbare informatie doorgestuurd dat de missie enkele keren werd verlengd.
Terwijl verschillende ruimtetelescopen inmiddels proberen de vele sterrenstelsels buiten ons eigen melkwegstelsel te bestuderen, weten we lang nog niet alles over onze eigen Melkweg. Dat blijkt maar weer eens nu astronomen uit Australië berekend hebben dat ons eigen stelsel in werkelijkheid twee keer zo dik is dan eerder werd verondersteld. De dikte van onze galactische schijf blijkt namelijk geen 6000, maar 12.000 lichtjaar te bedragen, zo kon vastgesteld worden met behulp van het licht van pulsars.
Mobiel bellen moet straks zelfs op de maan mogelijk zijn. Onderzoekers van het Britse National Space Centre werken aan de techniek om dat te realiseren. In 2020 moet er een permanente basis zijn op de zuidpool van de maan. Dankzij een systeem van communicatiesatellieten, hebben de astronauten die de basis straks bevolken mobiel bereik. De satellieten zullen communiceren met kunstmanen die rond de aarde draaien. Die maken op hun beurt weer contact met de aarde.
Het meest zware zwarte gat dat ontstaan is na de ineenstorting van een alleenstaande ster weegt mogelijk 23 tot 33 zoveel als de zon en is daarmee bijna twee keer zo zwaar als de vorige recordhouder, zo hebben nieuwe metingen bevestigd. Tot recent was het zwarte gat M33 X-7 in het nabijgelegen sterrenstelsel M33 het meest massieve object van zijn soort, maar astronomen hebben nu met grote zekerheid vast kunnen stellen dat de in 2007 ontdekte IC 10 X-1 veel zwaarder is dan zijn ‘broertje’.
Astrofysici hebben aanwijzigingen gevonden voor het bestaan van golven in de zee van neutrino’s die het universum vult. Volgens de huidige theorieën begonnen deze kleine deeltjes ongeveer één seconde na de oerknal hun weg te vinden in het universum, nadat ze reeds in grote hoeveelheden waren ontstaan. Toen deze neutrino’s eenmaal vrijuit door de ruimte konden reizen, vormden ze een zogeheten neutrino-achtergrond, waar mogelijk golven in ontstonden door variaties in de dichtheid van het heelal.
Microsoft komt eind deze maand met een eigen ‘Google Sky’. Microsoft belooft dat de beelden van hun waarneemprogramma veel beter zijn dan die van directe concurrent Google. Over de naam van Microsofts nieuwe programma is nog niets bekend, maar diverse bronnen noemen wel de naam ‘WorldWide Telescope’. De gebruikers die deze beelden willen kijken van Microsoft moeten eerst een programma downloaden, dat naar alle waarschijnlijkheid op het besturingssysteem Windows zal werken.
De maansverduistering van afgelopen nacht is in bijna heel Nederland in het water gevallen. Gisteravond leek de laatste totale eclips tot 2015 nog goed zichtbaar te gaan worden door de dunne bewolking heen, maar toen de maan uiteindelijk in de schaduw van de aarde begon te vallen kwamen er alsmaar meer wolken en ontstond er zelfs mist. Echter had niet iedereen pech, zo blijkt uit verschillende beelden die ingestuurd zijn door bezoekers van AstroVersum. Lees gauw verder voor een fotogallerij!
De rivierdelta’s op Mars zijn in maximaal enkele tientallen jaren ontstaan. Dat concluderen vier aardwetenschappers van de Universiteit Utrecht. Tot nu toe waren er alleen schattingen over de minimale ontstaansduur van de rivierdelta’s, een kleine vier miljard jaar geleden. De onderzoekers stellen dat de rivierdelta’s tijdens een korte periode van warmte zijn ontstaan. Volgens de onderzoekers is het klimaat op Mars extreem koud geweest, met een korte periode met impulsen water.
De Amerikaanse marine heeft in de nacht van woensdag op donderdag met succes een spionagesatelliet neergehaald. Het leger verloor de controle over de sonde al kort na de lancering in december 2006. De USA 193 vormde volgens het Pentagon een gevaar als het op aarde zou storten omdat de kunstmaan was gevuld met giftige brandstof. Om 04.26 uur Nederlandse tijd vuurde het Amerikaanse marineschip USS Lake Erie een SM-3 raket af.
Veel mensen in de Verenigde Staten hebben gisteren de verrassing van hun leven gekregen. In de vroege morgen, om 5:31 uur lokale tijd, verbrandde er namelijk een grote ruimterots in de dampkring ter hoogte van de stad Portland. De meteoor werd door zijn extreme helderheid zelfs vanuit Washington, Idaho en Brits-Columbia opgemerkt. “Het was een waar schouwspel,” zei een inwoner van de Amerikaanse staat Oregon. Lees gauw verder voor een video, die werd gemaakt door een beveiligingscamera.
De Space Shuttle Atlantis is woensdag rond de klok van 15.00 uur Nederlandse tijd zonder problemen teruggekeerd op aarde. Het ruimtevaartuig met zeven mensen aan boord kwam van het internationale ruimtestation ISS. De landing op Cape Canaveral in de zuidoostelijke Amerikaane staat Florida verliep perfect volgens waarnemers van verscheidene media. Tijdens de twee weken durende missie werd onder meer de Europese ruimtemodule Columbus op het complex geïnstalleerd.
Ondanks de ongelofelijke diversiteit van Saturnus’ ijzige manen, bestaat er in ieder geval één grote overeenkomst tussen hen. Sommigen zijn pokdalig of lijken er vuil uit te zien, anderen zijn eerder onbevlekt, sponsachtig of hebben twee gezichten en enkelen zijn op dit moment zeer actief of lijken afkomstig te zijn uit het buitenste deel van ons zonnestelsel. Deze objecten hebben slechts één ding gemeen: ze zijn meestal bedekt met een zwarte substantie, waarvan de herkomst vooralsnog nog niet is achterhaald.
Rotsachtige planeten zoals de aarde zullen waarschijnlijk rondom de meeste zonachtige sterren in ons melkwegstelsel gevonden kunnen worden, zo suggereert een nieuw onderzoek. Dat verhoogt de hoop op het vinden van (primitief) buitenaards leven op een planeet buiten ons zonnestelsel. Deze bevinding is gebaseerd op de analyse van stof bij 309 verschillende sterren die een vergelijkbare massa als de zon hebben en werden bestudeerd met behulp van NASA’s Spitzer Space Telescope.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ het noordelijke deel van Mexico’s Yucatan, Peninsula. Een noordoostelijk schiereiland van Centraal-Amerika ligt tussen de Golf van Mexico in het westen en de Carribische Zee in het oosten.
Het vernietigen van een spionagesatelliet door het Amerikaanse leger is volgens Rusland een verkapte test voor het bijna-voltooide raketverdedigingssysteem van het land. Het Pentagon heeft volgens het Russische Ministerie van Defensie niet genoeg argumenten gegeven voor het neerschieten van de sinds 2006 oncontroleerbare USA 193. Ze verdenken de Verenigde Staten ervan dat ze deze gelegenheid willen gebruiken om te testen of ze satellieten van andere landen kunnen uitschakelen. [update 16.45 uur]
Hoge concentraties ontbonden mineralen in het vroegere, natte milieu op Mars hebben ertoe geleid dat micro-organismen niet de kans kregen om zich te ontwikkelen of te overleven op het oppervlak van onze buurplaneet. Dat blijkt uit gegevens die werden verzameld door de Amerikaanse Marsrover Opportunity en later geanalyseerd werden door onderzoekers. Volgens hen zouden de condities op de rode planeet alleen vlak na diens geboorte geschikt zijn geweest voor leven.
Vannacht is het weer zo ver. Dan is er vanuit onder meer Nederland een totale maansverduistering te aanschouwen, die zich vroeg in de morgen zal voltrekken. De omstandigheden zijn tijdens de eclips, net zoals vorig jaar het geval was, goed: onze verduisterde natuurlijke satelliet staat tijdens de totaliteitsfase hoog aan de hemel en het maximum van de maansverduistering zal zo’n vijftig minuten duren. Omdat niemand dit prachtig evenement moet missen, blikt AstroVersum alvast vooruit op deze eclips.
Deskundigen zeggen dat geplande vernietiging van een oncontroleerbare spionagesatelliet van de Verenigde Staten ervoor kan zorgen dat het internationale ruimtestation ISS gevaar zal lopen. Bij een dergelijke verwoesting ontstaan namelijk honderdduizenden losse fragmenten, waarvan een deel het complex na enkele weken kan raket. Daarnaast wordt er meer schade gevormd dan bij het gedeeltelijk verbranden van het ruimtevaartuig in de dampkring, zo luidt de conclusie van experts.
De Saturnusmaan Titan bezit honderden keren meer vloeibare koolwatersoffen dan alle olie- en aardgasreserves samen op Aarde, zo hebben de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en de Europese ruimtevaartorganisatie ESA donderdag op basis van metingen van de ruimtesonde Cassini bekendgemaakt. Bij minus 179 graden Celsius regent het op Titan koolstofwaterstoffen zoals methaan en ethaan, om zich te verzamelen in grote meren en duinen.
Dankzij een kosmisch fata morgana heeft de Hubble Space Telescope één van de eerste sterrenstelsels van het universum verschalkt, zo heeft het Europese ruimtevaartcentrum nabij München bekendgemaakt. De ruimtelescoop maakte gebruik van een fenomeen dat door de algemene relativiteitstheorie van Einstein was voorspeld, een gravitationele lens. De gigantische massa van sterrenhoop Abell 1689 boog het licht van daarachter gelegen objecten af en vergrootte het zoals ook een loep dat doet.
De regering van de Verenigde Staten is van plan om begin maart een verloren spionagesatelliet te vernietigen met een raket. Dat hebben hoge functionarissen van het Witte Huis vanmiddag samen met president George Bush bepaald. Het ruimtevaartuig, dat de naam US 193 heeft gekregen en in december 2006 gelanceerd werd met een Delta-2 raket, is al lange tijd onbestuurbaar en dreigt op de aarde neer te storten. De satelliet heeft verschillende schadelijke stoffen aan boord.
De Verenigde Staten zijn tegen een voorstel van Rusland en China om een verdrag te sluiten over het verbieden van wapens in de ruimte. Medewerking verlenen aan een dergelijk verbod is voor de VS “onmogelijk”. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov zei onlangs dat Peking en Moskou menen dat de internationale veiligheid minder wordt als er geen maatregelen worden genomen tegen het gebruik van ruimtewapens.
De Franse president Nicolas Sarkozy heeft gisteren zijn voorkeur uitgesproken voor een gezamenlijke (bemande) missie van de Verenigde Staten en Europa naar onze buurplaneet Mars. Hij hoopt dat de Europese staten hierdoor in de toekomst meer samen zullen gaan werken met de grootmacht, die volgens hem “al meer ervaring heeft opgedaan in de ruimte.” De Fransman gaf aan dat hij van plan is om het voorstel in te dienen bij de ESA en de Europese Unie.
Het Europese laboratorium Columbus is maandag aan het internationale ruimtestation ISS bevestigd. Dit was het belangrijkste doel van de astronauten, die donderdag met het Amerikaanse ruimteveer Atlantis zijn gelanceerd. In de dertien ton zware en 880 miljoen euro kostende Columbus zullen astronauten de komende tien jaar talloze wetenschappelijke experimenten doen, aldus de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.
Aan boord van het Amerikaanse ruimteveer Atlantis is zaterdag de Duitse astronaut Hans Schlegel onwel geworden, kort na de koppeling met het internationale ruimtestation ISS. Dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA meegedeeld, aldus Amerikaanse nieuwszenders. Een voor zondag geplande eerste ruimtewandeling is door de NASA met zeker 24 uur uitgesteld om technische redenen, onder meer de uitval van een navigatiecomputer.
Een team van Japanse astronomen heeft een protoplanetaire schijf van gas en stof ontdekt rondom de jonge ster FN Tau. De kleine ster bevindt zich in een stervormingsgebied in de buurt van het sterrenbeeld Stier (Taurus) op een afstand van 460 lichtjaar van de aarde en heeft een leeftijd van slechts honderdduizend jaar. Het object weegt daarnaast maarliefst tien keer zo weinig als de zon, zo blijkt uit observaties die vorig jaar werden gedaan met de Subaru Telescope.
Onderzoekers zullen binnenkort een door de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA ontwikkelde robotsonde testen onder het ijs op onze planeet aarde om erachter te komen of de systemen van het vaartuig kunnen opereren onder vergelijkbare omstandigheden op Jupiters ijsmaan Europa. De test zal van 12 tot 15 februari aanstaande plaatsvinden in Lake Mendota op de campus van de universiteit van Wisconsin in de Verenigde Staten.
Na twee maanden vertraging wegens technische problemen is het Europese onderdeel van het internationale ruimtestation ISS vanavond dan eindelijk de ruimte ingegaan. Het Amerikaanse ruimteveer Atlantis, met aan boord de Europese Columbus, werd rond 20.45 uur Nederlandse tijd vanaf basis Cape Canaveral in Florida gelanceerd.
Na twee maanden vertraging wegens techniche problemen aan de Space Shuttle Atlantis moet het Europese ruimtelaboratorium hopelijk vanavond vertrekken voor een elfdaagse missie aan het Internationale Ruimtestation ISS. Hopelijk vertrekt de Space Shuttle Atlantis met de Columbus om 20.45 uur Nederlandse tijd. AstroVersum zal tot ongeveer 21.00 uur updates plaatsen over de lancering.
Astronomen uit Duitsland zeggen dat ze het bewijs hebben gevonden voor de aanwezigheid van water, één van de meest belangrijke ingrediënten voor het leven op aarde, op Saturnus’ maan Enceladus. De 504 kilometer grote maan is misschien wel het object waar de laatste tijd het meest gediscussieerd werd, nadat NASA’s Cassini tijdens een flyby close-up beelden van de maan had verzameld. Enceladus heeft een ijzig omhulsel dat, op enkele kraters en scheuren na, nog vrijwel onbeschadigd is.
Twee uur voor de lancering van de Space Shuttle Atlantis,met aan boord het Europese ruimtelab Columbus (donderdag om 20:45 uur Nederlandse tijd), is zijn reisdoel, het internationale ruimtestation ISS, vanuit Nederland goed te zien. Het internationale ruimtestation draait vierhonderd kilometer hoog in een baan rond de aarde en vliegt met een snelheid van bijna acht kilometer per seconde. Toch is het niet moeilijk om het ruimtestation te zien… als je tenminste weet waar je moet kijken.
In één van de ringen van Saturnus fungeert als een ‘spons’ die het materiaal van de fonteinen op de maan Enceladus opvangt. Deze ‘spons’ bevindt is de A-ring van Saturnus. De afstand tussen de A-ring en Enceladus bedraagt zo’n 100.000 kilometer, waardoor men dacht dat er geen verband kon zijn tussen de A-ring en Enceladus.
Op een nieuwe opname van NASA’s Hubble Space Telescope is het reusachtige elliptische sterrenstelsel NGC 1132 te zien, samen met tientallen kleine dwergsterrenstelsels die hun begeleider omringen. Het object behoort tot een groep van reusachtige elliptische stelsels in het heelal en is volgens astronomen het overblijfsel van enkele sterrenstelsels die relatief kort geleden met elkaar in botsing kwamen. Daarom wordt NGC 1132 ook wel een ‘kosmisch fossiel’ genoemd.
Het budget van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA stijgt volgend jaar met bijna drie procent, zo blijkt uit een verzoek van president George Bush. Verwacht wordt dat het agentschap in 2009 iets minder dan 18 miljard dollar tot zijn beschikking hebben voor het ruimteprogramma. Naar verluidt zal het budget onder meer besteed worden aan een grootschalige missie naar de manen Europa, Titan of Ganymedes, drie robotmissies naar de maan en twee aardobservatiesatellieten.
Hoog energieke botsingen in de bijna-voltooide Large Hadron Collider (LHC) zijn mogelijk in staat om deeltjes te genereren die gevoelig zijn voor dimensies voorbij onze vierdimensionale ruimtetijd. Deze exotische deeltjes, de zogeheten Kaluza-Klein gravitonen, kunnen wetenschappers een idee geven over wat er achter het heelal ligt, omdat ze mogelijk gevoelig zijn voor de geometrie van andere dimensies. Als de eigenschappen van deze deeltjes gemeten kunnen worden zal het bestaan de extra dimensies van de snaartheorie waarschijnlijk bewezen kunnen worden.
Een grote stroom van waterstofgas heeft, zoals een vork die prikt in een gebakken ei, ons melkwegstelsel van buitenaf geraakt in zijn ‘schouder’. Dat blijkt uit gegevens die zijn verzameld met de radiotelescopen in Parkes en Narrabri. De ‘vinger’ van gas is in werkelijkheid het einde van de zogeheten Leading Arm van de twee buurstelsels van de Melkweg, de Kleine en Grote Magelhaense Wolk, en zorgt er mogelijk voor dat de drie stelsels niet langs elkaar zullen vliegen maar op elkaar gaan botsen.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ het Tsjaadmeer, een zoetwatermeer dat in centraal Afrika ligt tussen de landen Tsjaad, Kameroen, Nigeria en Niger. Het Tsjaadmeer is het grootste Afrikaanse binnenmeer en de derde van de wereld. Het Tsjaadmeer bevindt zich ten zuiden van de Sahara woestijn en ten noorden van de savannes en de bossen in het zuiden.
NASA heeft een nieuwe lanceerdatum aangekondigd voor het Europese ruimtelaboratorium Columbus. Het lab wordt gelanceerd op donderdag 7 februari om 20.45 uur Nederlandse tijd met de Space Shuttle Atlantis. Eerdere lanceerpogingen in december werden afgebroken door problemen met de Engine Cut-Off sensors in de Space Shuttle. De sensors geven aan wanneer de brandstof in de Externe Tank opraakt en zijn vergelijkbaar met de benzinemeter van een auto.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ het zuidelijke deel van Canadese provincie Quebec. Quebec is bijna drie keer groter dan Frankrijk. Op deze foto is duidelijk de grote Saint Lawrence rivier te zien, die van het zuidwesten naar het noordoosten stroomt.
Met de oplopende bedreiging van het broeikaseffect is de algemene gedachte dat de mensen op aarde de beste (of juist de slechtste) ingenieurs van het klimaat zijn op onze planeet. Maar die gedachte is onjuist. Kleine microben brengen namelijk sinds miljarden jaren telkens grote veranderingen aan in het aardse klimaat, en zelfs als we zouden weten hoe ze te precies te werk gaan kunnen we alsnog de strijd om het onder controle krijgen van de broeikasgassen verliezen.
Ooit al wel eens Saturnus willen zien vanuit de ruimte? Dat kan vanaf vandaag met een nieuwe interactieve 3D-applicatie die laat zien welke objecten NASA’s ruimtesonde Cassini op dit moment is aan het bekijken. De Cassini at Saturn Interactive Explorer, afgekort CASSIE, zorgt ervoor dat de echte gegevens die worden verzameld tijdens de missie ook op jouw computer te zien zijn in drie kleurvolle en gebruiksvriendelijke expedities.
Wat zal er over enkele miljarden jaren gebeuren met onze planeet aarde wanneer de zon op zal wellen tot een rode reuzenster? Zal ons thuis dan net als Mercurius en Venus opgeslokt worden door het vuur aan de hemel? Over die vraag hebben astronomen de afgelopen decennia lang hun hersenen gebroken. Het oppervlak van de zon zal namelijk over iets minder dan vijf miljard jaar reiken tot voorbij de baan van Mars. Maar is het wel juist dat de aarde dan ook vernietigd wordt?
Op 5 februari aanstaande om 01.00 uur Nederlandse tijd zal de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie voor de eerste keer een lied naar de ruimte zenden. Het nummer ‘Across the Universe’ van de bekende groep The Beatles zal dan ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van de ruimtevaart op weg gaan richting de Poolster. Precies vijftig jaar geleden werd namelijk de eerste satelliet ooit, de Explorer 1, gelanceerd vanaf Cape Canaveral in Florida met een Jupiter C raket.
Het besluit van managers van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA om de lancering van Space Shuttle Atlantis op 7 februari aanstaande te plannen kan weer teruggedraaid worden door het opduiken van een nieuw technisch probleem. Tijdens de laatste inspectie van afgelopen dinsdag, waarbij werd geconstateerd dat de brandstofsensors van het ruimteveer klaar zijn voor de eerstvolgende missie, stuitten technici op een kromme buis in het koelingssysteem van de shuttle.
De storm die donderdag over het land trekt, bereikt ’s middags zijn hoogtepunt. Dat liet een woordvoerder van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) weten. Het KNMI gaf woensdag al een voorwaarschuwing af voor zware windstoten die donderdag over het land razen.
Na maarliefst 33 jaar heeft een ruimtesonde voor de eerste keer gedetailleerde foto’s van de kleinste planeet van ons zonnestelsel, rotsplaneet Mercurius, verzonden naar de aarde. Enkele weken geleden verscheen er al een totaalbeeld van Mercurius op AstroVersum, maar deze keer zie je wat meer gedetailleerdere foto’s van de MESSENGER.
Twee Amerikaanse astronauten hebben woensdag een ruimtewandeling gemaakt die vrij riskant werd geacht. Ze hebben een van de twee mankementen verholpen aan het elektriciteitssysteem van hun ruimtestation. Met gevaar voor elektrocutie vervingen Peggy Whitson en Daniel Tani een motor die een zonnepaneel op de zon gericht houdt. Toen de nieuwe motor aangesloten was, begon het paneel meteen weer stroom te genereren. “Yee-ha! Geweldig”, schreeuwde Whitson het uit. Ook de NASA beschouwde de operatie als succesvol.
Het leger van de Verenigde Staten treft op dit moment de nodige voorbereidingen, omdat de kans groot is dat een grote spionagesatelliet eind februari of begin maart het aardoppervlak zal raken in Noord-Amerika. Dat heeft een generaal van de Amerikaanse luchtmacht gisteren medegedeeld. Ook werd bevestigd dat het gaat om de militaire satelliet US 193, welke in december 2006 met een Delta-2 raket gelanceerd werd en het vlak na de lancering begaf. Het ruimtevaartuig is sindsdien niet meer bestuurbaar.
Een jonge ster beweegt zich zo onzettend snel van de Melkweg af dat het voor astronomen lange tijd een raadsel was waar het vandaan kwam; als we uitgaan van zijn jonge leeftijd heeft het al te ver door het heelal gereist om afkomstig te zien uit ons melkwegstelsel. Echter hebben onderzoekers van het Carnegie Instituut voor Wetenschap in de Verenigde Staten door het analyseren van zijn snelheid, helderheid en samenstelling zijn herkomst nu wel kunnen bepalen: de Grote Magelhaense Wolk.
Astronomen hebben dinsdag een unieke kans gehad om een voorbijschietende asteroïde in hun kijkers te krijgen. De ruimterots passeerde even na 9.30 uur de aarde op een afstand van circa 538.000 kilometer, een bijna-botsing in ruimtebegrippen. Met een amateurtelescoop en onder de juiste omstandigheden was het volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA mogelijk om asteroïde 2007 TU24 in het vizier te krijgen.
Op 1 februari klinkt het startschot voor de Nederlandse Sterrenkunde Olympiade 2008. Vierhonderd jaar na de uitvinding van de telescoop door een Nederlander worden Nederlandse middelbare scholieren uitgedaagd om zich te verdiepen in pittige vraagstukken over sterren die exploderen, zwarte gaten, planeten buiten ons eigen zonnestelsel en de uitdijing van het heelal.
Vanaf moeder aarde lijkt de nachtelijke hemel vredevol en onveranderend, maar het universum gezien in gammastraling is een plek van complete chaos. Met behulp van telescopen die in gamma-straling waarnemen kunnen astronomen getuige zijn van kortdurende maar schrikbarend intense explosies, zogeheten gamma-uitbarstingen, en er bestaat niets dat krachtiger is dan deze uitbarstingen. Maar waarom is het verschijnen van deze explosies zo belangrijk voor de kosmologie?
Een grote spionagesatelliet van de Verenigde Staten, waarvan de voortstuwing defect is geraakt, kan de aarde laat februari of begin maart raken, zo heeft een hoge functionaris van het Witte Huis zaterdag medegedeeld. De satelliet, welke niet langer bestuurd kan worden vanaf de aarde, heeft mogelijk gevaarlijke materialen aan boord en zijn landingsplek is op dit moment nog niet bekend. De functionaries bleef anoniem, omdat het neerstorten van het ruimtevaartuig eigenlijk ’top secret’ was.
Op een grote planeet zoals Jupiter lijkt alles extreem te zijn. Zelfs het weer. Twee nieuwe hevige stormen die kruiselings over de bovenste wolken van de gasreus razen hebben sterrenkundigen verrast: ze woelen namelijk materiaal naar boven dat normaal diep in de onrustige atmosfeer van Jupiter ligt opgeslagen. Ook is er bewijs gevonden voor het ontstaan van straalstromen op de planeet, welke gegenereerd worden met behulp van de warmte van de grootste planeet van ons zonnestelsel zelf.
De meest aannemelijke gedachte is dat alle meteoren die we zien afkomstig zijn uit ons eigen zonnestelsel. Vaak maakten deze steentjes eerder deel uit van kometen of asteroïden en verbanden ze in de atmosfeer van de aarde voordat ze de grond kunnen raken, waardoor er een vallende ster aan de hemel verschijnt. Echter blijkt uit een recentelijk uitgevoerde observatie dat deze gedachte onjuist is, nu een team van astronomen een meteoor met een extragalactische herkomst heeft geregistreerd.
Volgens geofysici van de universiteit van Leicester in Groot-Brittanië heeft de mensheid onze planeet zo veranderd dat het een einde heeft gemaakt aan tijdperk in de geschiedenis van de aarde. In het onderzoek van Jan Zalasiewicz en Mark Williams en hun collega’s van de commisie van de Geological Society in Londen valt te lezen dat het nieuwe tijdperk van het Anthropoceen door toedoen van de mens is begonnen, terwijl het Holoceen juist afgelopen is.
Een kleine planeet, met de naam 2007TU24, scheert op dinsdag 29 januari vlak langs de aarde. Hij passeert onze planeet op een afstand van ongeveer 500.000 kilometer. In kosmische termen betekent dit dat het object de aarde op een haar na mist. Dat is overigens twee keer de afstand van de aarde naar de maan”, relativeert sterrenkundige Theo Jurriëns meteen. “Dus veel merken we er uiteindelijk niet van.”
Een nieuwe foto die is gemaakt met de telescoop van NASA’s Chandra X-ray Observatory laat een prachtig, dichtbevolkt gebied van massieve sterren in het sterrenbeeld Centaur zien. De sterrenhoop is één van de meest mysterieuze gebieden in ons melkwegstelsel, welke gevuld is met stof en gas, dat ervoor zorgt dat we niet kunnen zien wat er zich in het centrum van deze cluster bevindt. Maar nieuwe röntgenopnames laten wel meer zien van de kern van Westerlund 2.
Het einde van de tijd van de dinosauriërs was natter dan wetenschappers eerder dachtten, zo blijkt uit nieuwe foto’s van de krater die de ruimterots, welke voor het uitsterven van de reusachtige reptielen heeft gezorgd, zo’n 65 miljoen jaar geleden deed ontstaan. De asteroïde trof toen de kust van het schiereiland Yucatan in de Golf van Mexico en speelde een grote rol in de extinctie van zeventig procent van alle levensvormen op aarde, inclusief alle niet-aviaire dinosauriërs.
Een Japanse astronaut is van plan om als eerste mens in de ruimte een boemerang te werpen. Hij wil testen of een boemerang ook terugkeert naar de werper als er geen zwaartekracht is. Wetenschappers gaan er vanuit dat dit niet zal gebeuren in gewichtsloze toestand, maar uitgeprobeerd is dit nooit. Ruimtevaarder Takao Doi (53) reist in maart naar het internationale ruimtestation ISS, waar hij de wetten van de zwaartekracht in zijn spaarzame vrije tijd zal testen.
De planetöide (kleine planeet) met nummer 12151 draagt vanaf deze maand de naam Oranje-Nassau. Hij is op voordracht van Dr. Ingrid van Houten-Groeneveld van de Leidse Sterrewacht vernoemd naar Stadhouder Willem I (1533-1584), prins van Oranje-Nassau en leider van de Nederlandse opstand tegen het Spaanse gezag. Ook naar verzetsstrijdster Hannie Schaft is een planetoïde vernoemd: (85119) Hannieschaft. Schaft (1920-1945) zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet.
Op 21 februari van dit jaar is het weer zo ver. Dan is er vanuit onder meer Nederland een totale maansverduistering te aanschouwen, die zich ’s nachts zal voltrekken. De omstandigheden zijn tijdens de eclips, net zoals vorig jaar het geval was, goed: onze verduisterde natuurlijke satelliet staat tijdens de totaliteitsfase hoog aan de hemel en het maximum van de maansverduistering zal zo’n vijftig minuten duren. Omdat niemand dit prachtig evenement moet missen, blikt AstroVersum alvast vooruit op deze eclips.
Aan de Spaanse costa’s is de zeespiegel van de Middellandse Zee in de afgelopen vijftig jaar met acht centimeter gestegen. Als die tendens zich voorzet, kan het waterpeil in de periode tot 2050 met nog eens dertig centimeter stijgen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Spaanse instituut voor Oceanografie (IEO). De krant El País stelde in de zaterdageditie dat het eerste Spaanse studie is naar de gevolgen van de klimaatverandering voor de Middellandse Zee.
De industriële ontwikkeling van BepiColombo, Europa’s eerste missie naar Mercurius, is officieel van start gegaan. Het hoofdcontract, dat door ESA aan Astrium is gegund, is vandaag ondertekend tijdens een ceremonie in het Duitse Friedrichshafen. BepiColombo is een missie die Mercurius uitgebreider dan ooit gaat onderzoeken. Hij werd in oktober 2000 door ESA aangemerkt als een van haar belangrijkste missies.
Zelfs nu de nieuwe generatie raketten van de NASA nog niet gebouwd zijn, buigt de ruimtevaartorganisatie uit Amerika zich al over een potentieel gevaarlijk probleem dat kan optreden tijdens bemande missies in de toekomst. Ingenieurs zijn namelijk bang dat de nieuwe raket, welke de Space Shuttle moet vervangen en astronauten naar de maan moet brengen rond het jaar 2020, teveel gaat trillen tijdens de eerste minuten van zijn vlucht, waardoor het ruimteveer zichzelf kan vernietigen.
Altijd al is bij de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA willen werken? Dit wordt binnenkort misschien mogelijk door een online virtuele MMO-game (massive multiplayer online) die de NASA misschien gaat ontwerpen. De NASA wil een game gaan maken waarin NASA-missies gesimuleerd zullen worden. Spelers van deze game kunnen dan als ingenieur meehelpen in dit proces.
Het jaar 2008 herbergt vooral een aantal belangrijke mijlpalen. In eind november organiseert het ministerie van Economische Zaken de ministersconferentie van de Europese ruimtevaartorganisatie (ESA), hiervan is Nederland momenteel voorzitter. Op deze ministersconferentie besluiten de lidstaten over nieuwe ruimtevaartprojecten die ESA op de middellange termijn zal uitvoeren. Ook Nederland zal een actieve rol spelen bij de besluitvorming en streven naar een intensieve betrokkenheid van haar ruimtevaartsector bij de uitvoering.
De nieuwssite KTVU heeft bekend gemaakt dat wetenschappers van SETI, wat staat voor Search for ExtraTerrestrial Intelligence, mogelijk een signaal hebben opgevangen van een buitenaardse beschaving. Het mysterieuze radiosignaal werd eind december van het vorige jaar gedetecteerd met de radiotelescoop van het Arebico Observatory in Puerto Rico, die onlangs een opknapbeurt heeft gehad. Op dit moment is er nog niets bevestigd, en doen er ook geruchten de ronde dat het signaal natuurlijk is. Later meer. [update: 11.30 uur]
Astronomen hebben met behulp van de radiotelescoop van het Arecibo Observatory in Puerto Rico voor de eerste keer in de geschiedenis het bestaan van de moleculen methanimine en waterstofcyanide – twee ingrediënten voor aminozuren, welke organismen kunnen vormen – in een verafgelegen sterrenstelsel aangetoond, dat zich op zo’n tweehonderdvijftig miljoen lichtjaar van onze planeet bevindt. De ontdekking van deze moleculen, die in combinatie met water glycine vormen, werd wereldkundig gemaakt op de laatste bijeenkomst van de American Astronomy Society.
Europa is volgens velen de grootste kandidaat voor het huisvesten van leven. Het bestaan van een globale oceaan van vloeibaar water en een samenstelling die doet vermoeden dat de maan van Jupiter biogenetische elementen bezit, maakt het mogelijk dat er op de ijsmaan kleine levensvormen kunnen ontstaan. Alleen de afwezigheid van energie voor biologische processen op Europa zou de vorming van leven kunnen blokkeren, maar een nieuwe studie suggereert dat de benodigheden voor het ontstaan van die energie wel degelijk gevormd zouden zijn op de maan.
Na maarliefst 33 jaar heeft een ruimtesonde voor de eerste keer gedetailleerde foto’s van de kleinste planeet van ons zonnestelsel, rotsplaneet Mercurius, verzonden naar de aarde. Ongeveer vijf minuten na acht uur Nederlandse tijd gisteravond was de afstand tussen NASA’s MESSENGER en de warme planeet het kleinst. Het ruimtevaartuig heeft tijdens de passage een video gemaakt van de planeet, waarvan de eerste beelden net na de klok van 18.00 uur werden vrijgegeven op de site van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. [update: 8.50 uur]
De ruimtesonde Ulysses heeft gister een bijzondere fly-by gemaakt langs de Noordpool van de zon. In tegenstelling tot andere ruimtesondes kan de Ulysses steekproefwinden van de zon onderzoeken, die moeilijk vanaf de aarde te bestuderen zijn. De Ulysses heeft al tweer keer eerder over de polen van de zon gevlogen, namelijk in 1994-95 en 2000-01.
Een onderzoeksteam aan de Universiteit van Amsterdam heeft met succes een sterrenhoop gesimuleerd over een wereldwijd netwerk van GRAPE-6Af supercomputers. Om de simulatie mogelijk te maken, werden de supercomputers, die in Nederland, Japan en de Verenigde Staten staan, gekoppeld aan een computationeel grid.
Afgelopen tien jaar is het ijs langs de kusten van de Zuidpool 75 procent sneller gaan smelten. Twee jaar geleden, in 2006, smolt er in totaal 192 miljard kubieke meter ijs, genoeg om heel Nederland 4,6 meter onder water te zetten. Vooral in de dalen van gletsjers in het westen van Antarctica en het bij Antarctische schiereiland smolt ijs snel.
Als de ruimtetelescopen groter en gevoeliger worden, kan de zoektocht naar bewoonbare planeten makkelijker verlopen als astronomen weten waar ze moeten kijken. Een team van onderzoekers werkt momenteel aan een soort database van nabijgelegen sterren en berekenen de leefbare zone rond de sterren. Als het onderzoek begint kunnen astronomen direct gaan zoeken in deze regio’s.
Niet aardbewoners, maar hemellichamen zijn de oorzaak van klimaatsverandering. Kosmische straling afkomstig van sterren heeft langs een flinke omweg invloed op de hoeveelheid wolken. Deze reflecteren een deel van de zonnestraling richting ruimte. De zon bepaalt op zijn beurt hoeveel kosmische straling de aardatmosfeer binnenkomt. Een logische verklaring voor klimaatsverandering, zo lijkt de Deense klimaatwetenschapper Henrik Svensmark en de Engelse wetenschapsjournalist Nigel Calder.
Komende dinsdag zal de Sea Launch opnieuw een poging doen om een satelliet te lanceren. De lancering die komende dinsdag zal plaatsvinden had eigenlijk vorig jaar november al aan moeten vangen, maar werd uitgesteld wegens slecht weer. Het zal de eerste lancering van de Sea Launch worden na het ongeluk op 30 januari 2007.
Een reusachtige wolk van waterstofgas ligt op ramkoers met de melkwegstelsel, zo hebben astronomen bekend gemaakt op een bijeenkomst van de American Astronomy Society. Wanneer de hele wolk ons sterrenstelsel zal raken, over zo’n veertig miljoen jaar, zal het een stortvloed aan nieuwe stervormingsgebieden teweeg brengen. In feite hoeven we niet zo lang meer te wachten, want de richel van de gaswolk komt ondertussen al in botsing met de Melkweg. Het vuurwerk is begonnen.
Komende maandag zal de in 2004 gelanceerde Amerikaanse sonde MESSENGER langs Mercurius vliegen. Het laatste bezoek aan Mercurius door een ruimtesonde vond 33 jaar geleden plaats, namelijk door de Mariner-10. De MESSENGER zal in 2011 aankomen bij Mercurius en één jaar lang onderzoek gaan doen naar de binnenste planeet van ons zonnestelsel.
Uit nieuwe berekeningen van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA blijkt dat een inslag van de asteroïde 2007 WD5 op Mars is uitgesloten. Volgens de NASA zal de asteroïde Mars op 13 januari rond 13 uur Nederlandse tijd passeren op een afstand van ongeveer 26.000 kilometer. Afgelopen week werd de inslagkans van 3,9 procent al verlaagd naar 2,5 procent. Nu is de inslagkans 0,01 procent, een kans van 1 op 10.000.
De lancering van de Amerikaanse Space Shuttle Atlantis is opnieuw uitgesteld. De Atlantis, met aan boord het nieuwe Europese ruimtelaboratorium Columbus, wordt nu twee weken later gelanceerd, namelijk pas op 7 februari.
Astronomen denken dat vele sterrensystemen in werkelijkheid verschillende sterren bevatten. Er zijn tweevoudige, drievoudige, en zelfs viervoudige groepen van sterren die onder invloed staan van hun zwaartekracht, zo is vanmiddag bekend gemaakt op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Astronomy Society. Recentelijk is er namelijk een binair sterrensysteem ontdekt van vier sterren die in vergelijking met ons zonnestelsel tussen Jupiter en de zon om elkaar heen draaien. De ontdekking is verbazingwekkend, aangezien geen enkele telescoop op aarde het viertal van elkaar kan onderscheiden.
Voordat Neptunus net na 1840 werd ontdekt, konden astronomen zijn locatie voorspellen door gebruik te maken van de invloed die de gasplaneet op Uranus uitoefende. Nu is deze techniek opnieuw gebruikt om een planeet te vinden, maar deze keer gaat het om een gasplaneet die zich op een afstand van zo’n tweehonderd lichtjaar van onze planeet bevindt. Met behulp van deze methode kunnen objecten opgespoord worden die als het ware ‘ingepakt’ zitten in planetenstelsels, zo deelden astronomen van de universiteit van Arizona vandaag mee.
Pas gevormde planetenstelsels volgen ieder dezelfde werkwijze. Ze storten ineen in een wolk van gas en stof, waardoor er een centrale moederster kan ontstaan met omcirkelende planeten. Maar astronomen hebben op een bijeenkomst van de American Astronomy Society bekend gemaakt dat ze twee merkwaardige sterren hebben gevonden, die beide opnieuw een planeetvormingsproces doormaken. Dat voltrekt zich meer dan miljoenen of zelfs miljarden jaren nadat de eerste planeten van het tweetal werden gevormd.
Vandaag kondigt Google de lancering van een nieuwe versie van Sky in Google Earth aan. Google Sky stelt wetenschappers, studenten en amateurastronomen in staat de miljoenen sterren en melkwegen te verkennen. De nieuwe versie van Google Sky biedt een breed scala nieuwe diensten, variërend van updates van kosmologische gebeurtenissen tot historische mappen en virtuele tours door het heelal.
Ons zonnestelsel was in haar jeugd een onrustige plek. Gedurende honderden miljoenen jaren kwamen grote planetöiden met elkaar in botsing, waardoor er steeds grotere planeten werden gevormd. Nu blijkt dat hetzelfde proces plaatsvindt in andere planetenstelsels op dit moment, zo werd verteld op een bijeenkomst van de American Astronomy Society. Astronomen hebben namelijk een stelsel ontdekt waar vermoedelijk een object ter grootte van Jupiter en Neptunus op elkaar zijn gebotst en zo een bruine dwerg is ontstaan.
Vanaf vandaag kunnen we gedag zeggen tegen het record voor de meest verafgelegen gammauitbarsting die tot nu toe is waargenomen door astronomen, nu er op een afstand van ruim 7,4 miljard lichtjaar van de aarde een explosie heeft plaatsgevonden. GRB 070714B, de naam die de uitbarsting heeft gekregen, werd op 14 juli van het vorige jaar opgemerkt door NASA’s Swift-satelliet en bevindt zich ongeveer twee keer zo ver van onze planeet als de vorige recordhouder, zo hebben onderzoekers van de American Astronomy Society bekend gemaakt.
De algemene gedachte onder astronomen is dat de grote spiraalstelsels in het universum, zoals ons eigen melkwegstelsel, er een lange tijd over deden om bij elkaar te komen met behulp van de fusie met kleinere stelsels. Maar wat als die veronderstelling onjuist is? In plaats van dat de evolutie van deze objecten een lange tijd in beslag namen, kwamen de grootste sterrenstelsels in een korte tijd met elkaar in botsing, waardoor er enorme wolken van gas en stof ineen stortten. Dat is vandaag bekend gemaakt op de 211e bijeenkomst van de American Astronomy Society door onderzoekers uit Hawaï en Californië.
Astronauten van een missie van de Space Shuttle zullen tijdens hun reis in augustus van dit jaar verschillende instrumenten van NASA’s Hubble Space Telescope repareren en vervangen. Dat was twee jaar geleden al bekendgemaakt door de ruimtevaartorganisatie, maar nu is naar buiten gebracht dat de bekende ruimtetelescoop na afloop van deze onderhoudsmissie negentig keer zo krachtig zijn als na de laatste reparatie, die plaatsvond in 1993. Hubble zal tevens twee nieuwe instrumenten krijgen, zo werd verteld op een bijeenkomst van de American Astronomy Society.
Een team van wetenschappers heeft een radarecho met de laagst gebruikte frequentie ooit opgevangen van de maan vanaf het aardse oppervlak, zo is vandaag medegedeeld op een bijeenkomst van de American Astronomy Society. Tijdens het experiment met de echo van de maan werden krachtige radiogolven naar onze natuurlijke satelliet gezonden met een straalzender in Alaska. De gereflecteerde signalen, die vervaagden door de lange reis naar de maan, werden slechts 2,4 seconden later opgevangen door antennes in New Mexico.
Astronomen hebben kleine sterrenstelsels ontdekt die erg veel lijken op hoe ons eigen sterrenstelsel, de Melkweg, eruit zag na haar geboorte. De minieme stelsels zijn ongeveer tien tot twintig zo klein als ons eigen galactische thuis en bezitten ongeveer veertig keer zo weinig sterren als ons melkwegstelsel. Het licht dat is waargenomen met NASA’s Hubble Space Telescope van het aantal werd zo’n twee miljard jaar na het plaatsvinden van de oerknal uitgestoten, wat betekent dat astronomen de sterrenstelsels in hun jeugd konden zien.
Astronomen hebben met behulp van NASA’s Hubble Space Telescope geopenbaard dat de schijnbaar onbegroeide uitgestrektheid van de interstellaire ruimte zogeheten blauwe ‘kledders’ bevat, die ruim tienduizend keer zo zwaar zijn als onze eigen zon. De ogen van de ruimtetelescoop ontdekten de objecten kort geleden, welke zo’n tweehonderd miljoen jaar geleden werden geboren tijdens een heftige galactische botsing. Vermoedelijk vormen het clusters die rijk zijn aan een groot aantal sterren.
Eind vorige week is er een nieuwe zonnecyclus begonnen. Zonnecyclus 24 begon met een kleine zonnevlek op de noordelijke helft van de zon. Deze zonnevlek ontstond op 30 graden ten noorden van de evenaar, wat betekent dat we begonnen zijn met een nieuwe zonnecyclus.
China wil na de Olympische Spelen, die begint in augustus 2008, in Peking zijn derde bemande ruimtevlucht maken. Eerder lanceerde China al twee bemande vluchten, in 2003 en 2005. Door deze lanceringen is China het derde land ter wereld die een bemande vlucht uitvoerde waarbij de astronaut veilig terugkwam.
Nadat Amerika en Europa bekend hebben gemaakt dat ze binnen enkele decennia naar leven zullen gaan zoeken op Jupiters maan Europa, heeft ook grootmacht Rusland medegedeeld dat het betrokken zal worden bij de zoektocht naar micro-organismen op de bodem van Europa’s koude oceaan. Dat meldt het Russische persbureau Interfax vandaag in haar ochtendeditie naar aanleiding van een interview met de ervaren wetenschapper Lev Zelyony in de hoofdstad Moskou.
In 2008 zal de onenigheid over het broeikaseffect ongetwijfeld doorgaan, terwijl we er nog steeds niet achter zijn gekomen of de uitstoot van broeikasgassen of de zonneactiviteit de veroorzaker is van de klimaatverandering. De ruimtevaartorganisaties hebben in ieder geval nóg een reden om terug naar de maan te gaan, want onze natuurlijke satelliet zou ons een grote bijdrage kunnen leveren aan de discussie rondom het broeikaseffect.
Amerikaanse sterrenkundigen van het Carnegie Institution for Science hebben voor de eerste keer in de geschiedenis het bewijs gevonden voor de aanwezigheid van zeer complexe organische moleculen in een schijf van rood stof bij een verafgelegen ster. De acht miljoen jaar oude ster, die de naam HR 4796A heeft gekregen, wordt omringd door een protoplanetaire schijf van gas en stof waar de laatste fase van het planeetvormingsproces bijna is aangebroken. De ontdekking suggereert dat de bouwstenen voor het leven mogelijk te vinden zijn in de meeste planetenstelsels in het heelal.
Op allebei de polen van Saturnus wervelen bijzondere warmteplekken die zelfs in de winter doorrazen. De warmteplekken bevinden zich in de gasachtige atmosfeer van de planeet aan beide polen. De polen zijn aanzienlijk warmer dan de omringende lucht, ongeveer even warm als de temperatuur aan de evenaar.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ staat er een waterschouwspel voor de kust van Namibië centraal. Op deze foto van de Envisat is er een kronkelende groenblauw gekleurde groep plankton te zien. Dit soort planktongroei verfraaien de wateren van de Zuid-Atlantische Oceean alleen voor de kusten van Namibië.
Astronomen hebben vandaag bekendgemaakt dat ze de jongste planeet die om een zonachtige ster cirkelt hebben gedetecteerd, een ontdekking die ten gunste valt van de meest vooraanstaande planeetvormingstheorie. Een ruwe schatting laat zien dat de exoplaneet zo’n acht tot tien miljoen jaar oud is, die in vergelijking met de 4,5 miljard jaar oude aarde nog maar een kleine peuter is. Met de ontdekking van deze planeet, die de naam TW Hya b heeft gekregen, is de jacht op jonge planeten buiten ons zonnestelsel van start gegaan.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ staat de Canadese provincie Nova Scotia, gelegen aan oostkust van Noord-Amerika, centraal. De provincie maakt deel uit van het vaste land en het schiereiland Cape Breton Island, gelegen in het oosten.
In de nacht van 3 op 4 januari aanstaande is het maximum van de meteorenregen Boötiden te aanschouwen, wanneer er onder ideale omstandigheden ruim 120 meteoren per uur gezien kunnen worden. En die ideale omstandigheden lijken er grotendeels te zijn, want het radiant van de meteorenzwerm staat tijdens het hoogtepunt hoog aan de hemel – op 88 graden boven de horizon – en de maan zal geen grote spelbreker zijn, omdat zij dan slechts voor 25 procent verlicht wordt. Kijken dus!
Na de spectaculaire verschijning van 17P/Holmes in november is er op dit moment ook een andere, relatief heldere komeet te zien vanaf het noordelijk halfrond. Komeet 8P/Tuttle, die met een magnitude van iets minder dan +6 een vrij gemakkelijk doelwit is voor mensen met een verrekijker of een kleine telescoop, staat momenteel in het sterrenbeeld Perseus en stal twee nachten geleden de show toen het object dicht bij het sterrenstelsel M33 stond.
De kans op een inslag van een miniplaneetje op de planeet Mars is toegenomen. De inslagkans op de planeet Mars door de asteroïde 2007 WD5 is van 1,9% (1 op de 75) toegenomen naar 3,9% (1 op de 25). Dit is een nieuwe berekening van het Near Earth Object Program van NASA’s Jet Propulsion Laboratory (JPL).
Het jaar 2007 is het tweede opeenvolgende recordwarme. De gemiddelde temperatuur was in De Bilt 11,2 graden, net als vorig jaar. Daarmee zijn 2006 en 2007 de warmste jaren ooit, dat wil zeggen in tenminste drie eeuwen, zolang in ons land wordt gemeten.
De missie van de Space Shuttle naar het Internationale Ruimtestation ISS zal waarschijnlijk een paar dagen of zelfs weken worden uitgesteld als gevolg van het onderzoek door technici aan de elektrische sensoren in de externe tank van de Space Shuttle. [update: 21.45 uur]
Er is iets vreemds aan de hand met NASA’s Upper Atmosphere Research Satellite (UARS). Afgelopen maand, in november, detecteerde de Air Force Space Command van de Verenigde Staten vier verschillende delen van deze satelliet. Mogelijk heeft een botsing tussen het ruimtevaartuig en een ander object in de ruimte ervoor gezorgd dat er brokstukken van de UARS in een baan om onze planeet gingen draaien. De satelliet, die in 1991 gelanceerd werd aan boord van een Space Shuttle, deed tot december onderzoek naar het klimaat op aarde.
Rusland heeft gisteren drie satellieten gelanceerd voor het Russische Glonass-navigatiesysteem. De drie satellieten werden gelanceerd met een Proton-M om 20.32 uur Nederlandse tijd vanaf de basis Baikonoer in Kazachstan. De Glonass is de Russische tegenhanger van het Amerikaanse GPS-navigatiesysteem. Het navigatiesysteem bestaat uit 24 satellieten waarvan er al 19 in de ruimte zijn, inclusief de Glonass-M die gisteren werd gelanceerd.
Vanochtend is een Russische Progress-module met succes gekoppeld aan het Internationale Ruimtestation ISS. De Progress is afgelopen zondag om 09.14 uur Nederlandse tijd gelanceerd en heeft onder andere kerstcadeaus en voedsel aan boord voor de drie bemanningsleden.
Zou het met toekomstige ruimtetelescopen mogelijk kunnen zijn om continenten te zien op werelden die lijken op onze eigen aarde? Het antwoord is nee. Tenminste, niet met de huidige technologie. Zelfs toekomstige ruimtetelescopen, zoals NASA’s Terrestrial Planet Finder, zouden op een afstand van enkele lichtjaren van onze planeet de aarde en de maan zien als één kenmerkloze stip. Maar met behulp van een nieuwe techniek, die niet eens zoveel verschilt van de huidige technieken, zouden we wel continenten en dergelijke kunnen zien aardse planeten.
Op dit moment van jaar schijnt het bijna traditioneel voor sterrenkundigen te zijn om na te denken over de eeuwenoude kwestie van de oorsprong van de Ster van Bethlehem. Veel planetaria tonen met Kerst de nachtelijke sterrenhemel van ongeveer tweeduizend jaar geleden. Toen verscheen namelijk de Ster van Bethlehem aan de hemel. Maar wat was de Ster van Bethlehem? Was het een heldere komeet, een supernova of betrof het een nauwe samenstand of bedekking van planeten?
2007 was een recordbrekend jaar voor de astronomie. Astronomen ontdekten onder meer het stelsel dat de meeste planeten van alle tot nu toe ontdekte zonnestelsels bevat, klokten de snelste stromen van materie, en stuitten op het grootste gat in het universum dat tot nu toe werd gedetecteerd. Ook werden ze verrast door enkele eigenaardigheden in het immens grote heelal, zoals een ster met een komeetachtige staart en een mysterieuze uitbarsting van radiostraling, waarvan de bron nog steeds niet is achterhaald.
ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton heeft de uitstoot van periodieke röntgenstraling gedetecteerd, oftewel de pulserende hartslag van een vreemd nieuw type ster. Het verzamelen van de röntgenstraling, die afkomstig is van zogeheten RRATs, heeft het bestaan van dit soort hemellichamen bevestigd en heeft astronomen een nieuw inzicht gegeven in deze exotische objecten in het universum. RRATs zijn een nieuw type sterren, die in 2006 voor het eerst werden waargenomen.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft de Marsmissie die oorspronkelijk in 2011 zou gaan plaatsvinden met twee jaar uitgesteld naar 2013. De oorzaak van het uitstel is een “organisatorisch belangenconflict”, dat is opgedoken in de voorbereiding van de missie in kader van het Scoutprogramma, aldus de NASA.
Een aantal Afrikaanse landen hebben voor het eerst een eigen communicatiesatelliet in de ruimte. Een Franse Ariane 5-draagraket die vrijdag vanuit Frans Guyana werd gelanceerd, bracht de satelliet in de ruimte. De satelliet moet de communicatie voor heel Afrika gaan verzorgen. Verscheidene Afrikaanse hoogwaardigheidsbekleders woonden de lancering van de Ariane vanaf het Europese ruimtecentrum Kourou bij.
Wetenschappers hebben vanmiddag bekendgemaakt dat er een grote kans is dat er op 30 januari aanstaande van het nieuwe jaar een asteroïde inslaat op onze rode buurplaneet Mars. De ruimterots, die de naam 2007 WD5 heeft gekregen en afgelopen maand ontdekt is, heeft een diameter van zo’n honderd meter en zijn verwoestende kracht is te vergelijken met de energie die vrijkomt bij het ontploffen van een nucleaire bom van vijftien megaton. De kans is 1 op 75 dat het object daadwerkelijk het Martiaanse oppervlak treft.
Deze week staat onze rode buurplaneet Mars zeer dicht bij de aarde. Hierdoor ziet Mars er zeer helder uit aan de hemel, en is al met een kleine telescoop details te zien. Doordat de planeet Mars zeer dichtbij de aarde staat, heeft de ruimtetelescoop Hubble hiervan geprofiteerd en een mooie close-up gemaakt.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft het piepschuim rondom de externe tank weggehaald. Het piepschuim is weggehaald rond een connector voor de bedrading van de brandstofsensoren in de externe tank. Deze brandstofsensoren hebben ervoor gezorgd dat de lancering van de Atlantis is verschoven naar volgend jaar.
Stof vervuilde het vroegere universum en was de veroorzaker van de vorming van rotsachtige planeten zoals de aarde. Waar het meeste astronomische gruis exact vandaan kwam was onduidelijk, maar nu niet meer. Astronomen hebben een enorme hoeveelheid stof gevonden, die te vergelijken is met tienduizend keer de massa van de aarde, die Cassiopeia A, de overblijfselen van een supernova op een afstand van 11.000 lichtjaar van onze planeet, omgeeft. NASA’s Spitzer Space Telescope zag silicaten, koolstof, ijzeroxide, aluminiumoxide en andere stof-vormende chemicaliën rond de gestorven ster.
Het al lang bestaande mysterie over hoe zeeën ooit ontstonden op Mars zou opgelost kunnen zijn door vuur en zwavel. Onderzoekers suggereren dat oeroude vulkanen in het verleden zwavel hebben uitgestoten dat de rode planeet genoeg opwarmde om zeeën van vloeibaar water te laten ontstaan in de vroege jaren van onze buurplaneet. Deze bevindingen kunnen wetenschappers eveneens meer inzicht geven over de jonge aarde, inclusief de vorming van het leven op onze planeet.
Onze natuurlijke satlliet, de maan, is waarschijnlijk 62 miljoen jaar na de vorming van ons zonnestelsel ontstaan, dat zelf precies 4,567 miljard jaar oud is. Tot die bevinding kwamen een team van wetenschappers van de Technische Universiteit van Zürich en het Mineralogisch Instituut van Keulen. Hun resultaten staan in de nieuwste uitgave van het het Britse wetenschappelijke tijdschrift Nature.
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft het jaar 2009 uitgeroepen tot het Internationale Jaar van de Sterrenkunde (International Year of Astronomy 2009 – IYA2009). IYA2009 is een initiatief van de Internationale Astronomische Unie en Unesco. De VN-resolutie was ingediend door Italië, het land waar Galileo Galileï 400 jaar geleden de eerste astronomische ontdekkingen deed met een telescoop.
Het jaar 2007 lijkt op een warmterecord af te stevenen. Dat heeft het KNMI donderdag bekendgemaakt. De gemiddelde temperatuur komt waarschijnlijk uit op 11,2 graden. Als de weersvoorspellingen uitkomen en het komende dagen zachter wordt, kan de gemiddelde temperatuur zelfs uitkomen op 11,3 graden, aldus Rob Sluijter van het KNMI.
Astronomen zijn overdonderd nadat ruimtesondes van het Inter-Planetary Network en verschillende satellieten een krachtige explosie, die ongeveer 9,4 miljard jaar geleden plaatsvond, hebben gedetecteerd. De explosie, die behoort tot de groep van gammaflitsen, was zichtbaar in het sterrenbeeld Gemini (Tweelingen) en draagt de naam GRB 070125. Doorgaans worden deze uitbarstingen van hoogenergetische gammastraling veroorzaakt door de dood van een massieve ster, maar het bijzondere aan deze explosie is dat het dichtstbijzijnde stelsel zich op een wel erg grote afstand bevindt. Wat is de bron van deze mysterieuze explosie?
Astronomen hebben voor de eerste keer een foto kunnen nemen van een straal materie die zich van een zwart gat losmaakt en op zijn weg door de kosmos een naburig kleiner sterrenstelsel treft, zo heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA bekendgemaakt. Het fenomeen kan onder andere de atmosfeer van planeten in het getroffen sterrenstelsel ernstig aantasten.
Ongeveer vier miljard jaar geleden zijn de ringplaneten Uranus en Neptunus van plek gewisseld terwijl ze een langzame tocht maakten naar de positie waar hun huidige banen zich bevinden. Dat is de conclusie van Steve Desch, een astrofysicus aan de staatsuniversiteit van Arizona in de Verenigde Staten, die denkt dat alle grote gasplaneten twee keer dichter bij de zon gevormd werden dan waar nu hun baan zich bevindt. Zijn werk kan meer duidelijk gegeven over hoe ons mysterieuze en ‘onmogelijke’ zonnestelsel geboren werd.
De verschijning van een omgekeerde magnetische polariteit op de zon doet vermoeden dat de 24e zonnecyclus van start is gegaan. De ruimtesonde SOHO nam op 11 december jongstleden zo’n polariteit waar op 24 graden noorderbreedte, maar vreemd genoeg is er op die plek nog geen zonnevlek verschenen die in visueel licht zichtbaar is. Desondanks lijkt de nieuwe cyclus toch begonnen te zijn, die naar alle waarschijnlijkheid in 2012 zijn maximum zal bereiken en erg heftig zal zijn.
Er doen geruchten de ronde dat de Europese ruimtesonde COROT, die speciaal ontwikkeld is om onderzoek te doen naar planeten buiten ons zonnestelsel, een belangrijke ontdekking heeft gedaan. Volgens verschillende websites zal er aanstaande donderdag 20 december een persconferentie plaatsvinden in het observatorium van Parijs, Frankrijk. Daar zal projectleider Malcolm Fridlund waarschijnlijk een persconferentie houden, die gisteren werd aangekondigd via een nieuwsbrief. [update: 19.45 uur]
Een geautomatiseerde onderzeeër, die is ontworpen om de relatief warme oceaan – die naar alle waarschijnlijkheid onder de dikke laag ijs van Jupiters maan Europa ligt – te verkennen, zal volgend jaar in een meer op het continent Antarctica op de proef gesteld worden. Een vorige versie van het vaartuig heeft inmiddels al de bodem van een meer in een Mexicaanse diepe put in kaart gebracht. De onderzeeër, die de naam Endurance heeft gekregen, zal in oktober 2008 en opnieuw in 2009 getest worden en zal over enkele jaren afdalen naar de bodem van de oceaan van maan Europa.
NASA’s ruimtesonde Deep Impact, die op 4 juli 2005 een projectiel in liet slaan op de komeet Tempel-1, heeft een andere bestemming gekregen. Oorspronkelijk zou de sonde onderzoek gaan doen naar planeten buiten ons zonnestelsel en de komeet Boethin, maar het laatstgenoemde object blijkt ineens spoorloos te zijn. In december van het volgende jaar zou de komeetsonde Boetin moeten bezoeken, maar nu deze kleine komeet uiteen gevallen en verdampt blijkt te zijn is het nieuwe doel van Deep Impact de komeet Hartley 2 geworden. Die wordt vanaf oktober 2010 onderzocht.
Bij helder weer is er vanavond een mooi schouwspel aan de hemel te zien. De jaarlijks terugkerende meteorenzwerm Geminiden beleeft haar hoogtepunt. Er kunnen bij helder weer tot veertig meteoren per uur gezien worden. De meeste meteorenregens ontstaan doordat de aarde de baan van een komeet kruist. De Geminiden zijn echter afkomstig van een asteroïde.
Amerikaanse wetenschappers hebben een nieuw computermodel gepresenteerd over de gevolgen van de klimaatverandering voor de wateren rond de Noordpool. Die zullen gedurende zomers niet pas rond 2030 of 2040 ijsvrij zijn, maar al vanaf ongeveer 2013.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft opnieuw de lancering van het ruimteveer Atlantis uitgesteld. De verwachte datum waarop de Space Shuttle zal vertrekken voor een reis naar het internationale ruimtestation ISS staat nu voor 10 januari gepland.
Astronomen hebben een nieuwe cluster van melkwegstelsels ontdekt. De cluster ging schuil achter een reeds bekende cluster van melkwegstelsels. De onlangs ontmaskerde kosmische reus is ogenschijnlijk net zo helder als de eerste, maar staat op zes keer zo grote afstand. De SRON-astronomen deden de ontdekking in een internationaal onderzoeksteam, gebruikmakend van de ruimtetelescoop XMM-Newton.
De Zuid-Koreaanse regering heeft gister delen van de kust die met olie zijn besmeurd uitgeroepen tot rampgebied. De gebieden komen daardoor in aanmerking voor speciale steun van de overheid. Die maatregel werd genomen nadat de lekgeslagen supertanker Hubei Spirit vorige vrijdag na een aanvaring ruim tien miljoen liter olie verloor.
In een jaarlijks rapport van de US-China Economic and Security Review Commission staat dit jaar wel iets merkwaardigs. Het Chinese ministerie van Defensie wil toestemming krijgen om elk vijandelijke satelliet boven het Chinese luchtruim te vernietigen of tijdelijk uit te schakelen. Het zou niet de eerste keer zijn dat het Aziatische land een satelliet vernietigd, want in januari van dit jaar moest een oude weersatelliet het ook vergelden.
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA verwacht dat er over vijf jaar, in 2013, genoeg satellieten zijn voor het Europese navigatienetwerk Galileo. De satellieten van het navigatiesysteem worden gelanceerd met de Europese Ariane en de Russische Sojoez-raket. Momenteel bestaat het navigatienetwerk pas uit 1 satelliet van de 30 satellieten, waarvan er 3 reserve zijn.
Afgelopen zomer werd Mars geteisterd door een reusachtige stofstorm die over de hele planeet raasde. De stofstormen hebben meegeholpen aan het tijdelijke broeikaseffect op Mars, waardoor de temperatuur in de atmosfeer tot zo’n 20 a 30 graden Celsius was gestegen.
Een bijzondere laag gesteente op onze buurplaneet Mars is mogelijk de verblijfplaats voor levensvormen geweest in het verre verleden van de rode planeet. De kiezellaag, die voor maarliefst negentig procent uit siliciumoxide (kiezel) bestaat, werd per ongeluk opgemerkt door NASA’s Mars Exploration Rover Spirit toen het wiel van het karretje vast kwam te zitten in het droge Martiaanse zand.
Niemand weet zeker hoe levensvormen precies ontstaan, maar de gedachte is dat je eerst de bouwstenen voor het leven nodig heb: organische verbindingen die koolstof en waterstof bevatten. Een nieuwe studie heeft aangetoond dat deze bouwstenen in het verre verleden op onze buurplaneet Mars zijn gevormd. [update: 20.20 uur]
Een glimp van een rode ‘zonsondergang’ op een verafgelegen planeet buiten ons zonnestelsel is voor de eerste keer opgevangen. Astronomen gebruikten NASA’s Hubble Space Telescope om waarnemingen te verrichten aan een Jupiter-achtige wereld van gas op een afstand van ongeveer 63 lichtjaar van de aarde, toen deze vanaf het aardoppervlak gezien tussen zijn moederster en onze planeet stond en over het oppervlak van de ster HD 189733 trok. Tijdens dit moment verzamelde de ruimtetelescoop gegevens over de atmosfeer van de exoplaneet.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ de Braziliaanse rivier Paraná. Deze rivier is ontstaan op het platea in het centrale zuiden van Brazilië door het bijeenkomen van de rivieren Rio Grande en de Paranaiba. Met een lengte van ongeveer 4880 kilometer is de Paraná-river de op een na langste rivier in Zuid-Amerika en de dertiende van de wereld. In Zuid-Amerika is de Amazone de langste rivier, die tegelijk ook de langste rivier van de wereld is.
Een Amerikaanse Delta-2-raket heeft afgelopen nacht met succes een Italiaanse observatiesatelliet gelanceerd. De Delta-raket, die ontworpen is door de Boeing, is afgelopen nacht vertrokken nadat diens lancering al twee keer eerder was uitgesteld. De lancering vond plaats om 03.31 uur Nederlandse tijd vanaf de luchtmachtbasis Vandenberg in Californië, Verenigde Staten.
In deze editie van ‘De aarde vanuit de ruimte’ het Canterbury-gebied op het Zuidelijke eiland van Nieuw-Zeeland. Nieuw-Zeeland bestaat uit twee belangrijke eilanden, het Noorden en het Zuiden, en een reeks kleinere eilandjes. Het schiereiland bevindt zich in de Pacifische Oceaan en heeft een lengte van 48 kilometer. Het schiereiland heeft een oppervlakte van 1300 vierkante meter en heeft als hoogste punt de Herbert Peak. De top van deze berg bevindt zich op een hoogte van 918 meter boven zeeniveau.
Het heeft in december in Nederland zoveel geregend dat het gemiddelde voor deze maand al is gevallen. Ook dit weekeinde valt veel neerslag, meldt het KNMI zaterdag. De regenbuien worden veroorzaakt door de hoge temperaturen en de wind van deze maand. Het gemiddelde van tachtig millimeter is reeds bereikt, dit weekeinde komt er waarschijnlijk twintig bij.
Enkele maanden geleden schreef Google een maanwedstrijd uit. Nu 3 maanden later heeft er eindelijk een team zich aangemeld. Het team, dat zichzelf Odyssey Moon noemt, zegt dat het binnen 7 jaar een maanrover zal laten landen op de maan en het prijzengeld mee zal nemen. De Google Lunar X Prize is een reactie op de succesvole Ansari X Prize, een evenement dat enkele jaren geleden plaatsvond.
Nieuwe beelden en gegevens van de Hinode hebben nieuwe inzichten gegeven over het magnetische veld van de zon en de herkomst van zonnewind. Zonnewind kan onder andere stroomnetwerken, satellieten en communicatie op aarde verhinderen. De gegevens van de Hinode, een Japanse (JAXA) missie waaraan de ESA deelneemt, geven aan dat magnetische golven een belangrijke rol spelen in het proces waarbij zonnewind de ruimte in wordt geslingerd.
De lancering van de Space Shuttle is opnieuw uitgesteld. De Atlantis had al op donderdag moeten vertrekken, maar is al drie keer uitgesteld vanwege een probleem met twee brandstofsensoren. De missie STS-122 zal vooral in het teken staan van het installeren van de ruimtemodule Columbus, waar in de toekomst astronauten van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA experimenten gaan doen. [update: 15.40 uur]
Wat volgens astronomen de beste meteorenzwerm van dit jaar zal gaan worden bereikt zijn maximum in de nacht van 13 op 14 december aanstaande. De zwerm Geminiden is vernoemd naar het sterrenbeeld Gemini (Tweelingen), omdat de meteoren afkomstig lijken te zijn uit de richting van de heldere ster Castor. “Wanneer je nog geen vuurbol van deze zwerm hebt zien verschijnen aan de sterrenhemel op een heldere avond, heb je nog geen meteoor gezien,” zeggen de astronomen Stephen Edberg en David Levy.
Een sterrenkundige aan de Universiteit van Texas in de Verenigde Staten heeft met de Hobby-Eberly Telescope (HET) van het McDonald Observatory voor de eerste keer de atmosfeer van een planeet buiten ons zonnestelsel gedecteerd vanaf het aardoppervlak. De verrichting is een belangrijke stap in de zoektocht naar buitenaards leven in het universum, die valt tussen het opsporen van planeten rond andere sterren en de ontdekking van planeten die veel weg hebben van onze eigen wereld, de aarde.
Vanavond staat de lancering gepland van het eerste Europese laboratorium, Columbus. Dit wordt gekoppeld aan het International Space Station (ISS). Onder de zeven bemanningsleden van de Shuttle missie STS-122 bevinden zich twee Europese astronauten, namelijk de Duitser Hans Schlegel en de Fransman Leopold Eyharts. Eyharts blijft twee maanden in de ruimte om Columbus gereed te maken voor gebruik en ook om zelf onderzoek te doen. Hij keert terug met STS-123. [update: 16.13 uur]
Nieuwe beelden van NASA’s Hubble Space Telescope laten zien dat witte dwergsterren, de overblijfselen van sterren zoals onze zon, na hun ontstaan een ‘schop’ krijgen die ervoor zorgt dat zij met een snelheid van honderden kilometers rond beginnen te tollen. Astronomen gebruikten de Advanced Camera for Surveys van de ruimtetelescoop om te kijken naar de verdeling van witte dwergsterren in de oeroude bolvormige sterrenhoop NGC 6397, een dichte zwerm van honderdduizenden sterren.
Critici hebben op verschillende Chinese websites hun reactie geuit op de eerste maanfoto van het communistische land, die ruim twee weken geleden werd onthuld door premier Wen Jiabao. Volgens hen zou de foto niet genomen zijn door de Aziatische maansonde Chang’e 1, maar door een ruimtesonde van Amerikaanse makelij die twee jaar geleden het maanoppervlak bestudeerde. Opvallend is dat de foto precies dezelfde details op het oppervlak van onze natuurlijke satelliet lijkt te vertonen.
Een nieuwe studie heeft aangetoond dat de eerste sterren die zich vormden in het universum niet veel overeenkomsten toonden met de sterren die wij op dit moment kennen en onzichtbare reuzensterren waren die beïnvloed werden door de vernietiging van donkere materie. Donkere materie, onzichtbaar spul dat volgens wetenschappers het merendeel van het heelal vult, heeft waarschijnlijk een grote rol gespeeld in de evolutie van het jonge heelal en in de vorming van de eerste sterren na de oerknal.
De lancering van de Space Shuttle Atlantis staat al op lanceerplatform 39B klaar om komende donderdag, 6 december, gelanceerd te worden naar het ISS. Dit is niet een ‘gewone’ missie voor Europa, maar een belangrijke. Met de Space Shuttle zal namelijk Europa’s eerste ruimtelaboratorium Columbus meereizen naar het ISS.
De NASA heeft een planning gemaakt voor een bemande missie naar de buurplaneet Mars. De NASA wil in februari 2031 een bemande missie sturen naar de planeet Mars die ongeveer dertig maanden in beslag zal nemen. Het ruimteschip waarmee naar Mars wordt gereisd weegt 400.000 kilogram. Dit is vrijdag bekend gemaakt op een bijeenkomst in Houston.