In een ongedwongen gesprek tijdens de lunch in 1950 stelde de Italiaans-Amerikaanse fysicus Enrico Fermi een tegenwoordig bekende vraag: als intelligent leven zich vele malen in ons stelsel en verderop ontwikkeld heeft, waarom zien we daar dan niets van? Deze alom bekende paradox, de zogeheten ‘Fermi-paradox’, kan op een aantal verschillende manieren verklaard worden. Leven, laat staan intelligent leven, zou vrij zeldzaam zijn, intelligente beschavingen zouden vaak ten onder gaan aan hun eigen technologie en mochten er ergens buitenaardse levensvormen rondzwerven, dan zouden ze te bang zijn om ons te storen. Fysicus Adrian Kent komt nu echter met een nieuwe, totaal andere mogelijkheid. (meer…)
Wanneer een boom op een andere wereld dan de onze omvalt, zouden we dat dan merken? Christopher Doughty van de Universiteit van Oxford en Adam Wolf van de Princeton-universiteit denken van wel. Volgens hen zorgt de schaduw van bomen ervoor zorgt dat de hoeveelheid licht die een planeet reflecteert verandert wanneer het zijn moederster omcirkelt. Wanneer een planeet vanaf de aarde gezien achter zijn metgezel staat, zouden de bomen een kleine zichtbare schaduw werpen. (meer…)
Een team van onderzoekers heeft een planeet die ongeveer even groot en drie keer zo massief is als de aarde ontdekt bij een nabijgelegen ster op een afstand waar het zich in het midden van de bewoonbare zone bevindt, waar vloeibaar water zou kunnen voorkomen op diens oppervlak. Indien de vondst bevestigd wordt, zou het de meest aardachtige planeet waar men tot nu op gestuit is en het eerste sterke bewijs zijn voor een mogelijk bewoonbare wereld. (meer…)
De ruimtetelescoop Kepler heeft het eerste planetenstelsel gedetecteerd waarvan men meer dan één planeet voor dezelfde ster heeft zien trekken. De aanwijzingen voor de overgang van de twee verschillende planeten zijn afkomstig uit de gegevens die het vaartuig over de zonachtige ster Kepler-9 heeft verzameld. De twee objecten zijn, niet geheel onverwacht, Kepler-9b en 9c genoemd. De vondst is het resultaat van een reeks van observaties aan meer dan 156.000 sterren. (meer…)
Afgelopen maand maakte het team van onderzoekers dat zich bezighoudt met de missie van de ruimtetelescoop Kepler, die sinds maart op zoek is naar aardachtige planeten elders in het heelal…
Een team van astronomen heeft de tweede superaarde waarvan men de massa en de grootte heeft kunnen bepalen ontdekt. Hierdoor zijn er essentiële aanwijzingen over diens structuur verkregen. Het is tevens de eerst gevonden superaarde die omhult wordt door een dikke atmosfeer. Het object heeft een massa die ongeveer zes keer zo groot is als die van de aarde en diens inwendige bestaat waarschijnlijk grotendeels uit waterijs, terwijl de temperatuur op diens oppervlak schommelt rond de 200 graden Celsius. Met de vondst van de tot GJ1214b omgedoopte exoplaneet, welke om een relatief kleine ster draait op een afstand van slechts veertig lichtjaar van onze planeet, heeft men opnieuw een grote stap kunnen zetten in de jacht op bewoonbare werelden. (meer…)
Twee nabijgelegen sterren blijken vergezeld te worden door zogeheten superaardes – rotsachtige planeten die groter zijn dan de aarde, maar kleiner zijn dan ijsgiganten zoals Uranus en Neptunus. In tegenstelling tot eerder ontdekte sterren met planeten van zulke afmetingen vertonen beide moedersterren in dit geval overeenkomsten met de zon, hetgeen suggereert dat planeten met een kleine massa vaak rond nabije sterren te vinden zouden zijn. Het tweetal werd ontdekt na uitgebreide analyse van gegevens die gedurende enkele jaren werden verzameld tijdens observaties die uitgevoerd werden met telescopen van het Keck Observatory op Hawaï en de Anglo-Australian Telescope in Australië. (meer…)
Eén van de kleinste exoplaneten die tot op de dag van vandaag is ontdekt blijkt een rotsachtig oppervlak te hebben, zo heeft een team van onderzoekers na een nadere analyse vast kunnen stellen. De wereld, welke eerder omgedoopt werd tot CoRoT-7b, is de eerste planeet buiten ons zonnestelsel waarvan met volle zekerheid gezegd kan worden dat diens dichtheid overeenkomt met die van de aarde. De meeste objecten waar men in de afgelopen jaren op stuitte rond andere sterren zijn grote gasreuzen zoals Jupiter. Volgens Claire Moutou van het Laboratoire d’Astrophysique de Marseille in Frankrijk zijn er aanwijzingen dat andere exoplaneten ook voor een groot deel uit rotsachtig materiaal bestaan, maar in het geval van CoRoT-7b is dat ook daadwerkelijk gemeten. (meer…)
Een recentelijk ontdekte planeet die in minder dan een dag om diens moederster draait is waarschijnlijk niet ver verwijderd van een ondergang. WASP-18b, zoals het object genoemd wordt, is een zogeheten ‘hete Jupiter’ en is één van de twee enige tot nu toe gedetecteerde exoplaneten die hun moederster sneller omcirkelen dan een dag op aarde duurt. De wereld doet er 0,94 aardse dagen over om precies te zijn. In combinatie met diens hoge massa resulteert de korte afstand tussen de ster en de planeet in een gravitationele strijd die ‘gewonnen’ lijkt te gaan worden door de moederster. Vermoed wordt namelijk dat de planeet sneller roteert dan de ster en in dat geval wordt de afstand tussen het tweetal langzaam kleiner. (meer…)
De Spitzer Space Telescope heeft sporen gevonden van een botsing tussen twee planeten rond een jonge ster. Volgens astronomen zijn de twee planeten, één minstens zo groot als Mercurius en de andere zeker zo groot als onze maan, op elkaar gebotst binnen de laatste paar duizend jaar, een erg korte tijd op kosmische schaal. De kleinste planeet is hierdoor vernietigd. (meer…)
Eerder deze week was in het nieuws dat de instrumenten van planetenjager Kepler inderdaad gevoelig genoeg zijn om aardse planeten te kunnen ontdekken rond zonachtige sterren. Wetenschappers denken zelfs dat Kepler misschien gevoelig genoeg is om, behalve exoplaneten, ook exomanen te detecteren. (meer…)
In de afgelopen jaren hebben sterrenkundigen van de Universiteit van Californië GD 362 bestudeerd, een merkwaardigerwijs vuile witte dwergster die zich op een afstand van 165 lichtjaar van ons af in het sterrenbeeld Hercules bevindt. Men weet sinds kort bijna zeker waarom de bijna tienduizend graden Celsius warme atmosfeer van dit dicht en afkoelend overblijfsel van een ster die ooit vele malen groter is geweest zo vervuild is. Het object blijkt een planeet die de ster eerder omcirkelde te hebben verorberd en het puin dat hierbij ontstond is beland op GD 362. (meer…)
Met behulp van een techniek die gravitationele microlensing wordt genoemd heeft een team van sterrenkundigen uit Italië mogelijk een planeet buiten ons zonnestelsel ontdekt. Aangezien er tot op de dag van vandaag meer dan driehonderd exoplaneten zijn ontdekt komt een dergelijke vondst in deze tijden niet meer aan als een verrassing, ware het niet dat de moederster van het object zich in een ander sterrenstelsel, het bekende Andromedastelsel, bevindt. Hoewel de massa van de metgezel van de ster in M31, zoals ons buurstelsel ook wel wordt genoemd, ongeveer zes keer zo groot is als die van ‘onze’ Jupiter en het object daarom ook een bruine dwergster kan zijn, vormt de ontdekking een grote stap in de zoektocht naar kleine hemellichamen buiten ons melkwegstelsel. (meer…)
Een team van twee onderzoekers heeft een planeet die veel overeenkomsten met ‘onze’ Jupiter vertoont gevonden bij één van de kleinste sterren waar men tot op de dag van vandaag is gestuit, wat suggereert dat dergelijke werelden mogelijk vaker gevormd worden dan voorheen werd gedacht. De vondst werd gedaan met behulp van een techniek die nog niet eerder een rol van betekenis heeft gespeeld in de zoektocht naar soortgelijke objecten buiten ons zonnestelsel, genaamd astrometrie. Gedurende een tijdsbestek van twaalf jaar werd een dertigtal sterren uitgebreid onder de loep genomen vanuit een observatorium in San Diego en wist men bewijs te vinden voor de aanwezigheid van een gasplaneet bij de onderzochte ster, die VB 10 wordt genoemd en zich op een afstand van twintig lichtjaar in het sterrenbeeld Arend (Aquila) bevindt. (meer…)
Leidse sterrenkundigen laten voor het eerst zien dat een planeet rondom een andere ster dan de zon net zulke schijngestalten vertoont als onze maan. De exoplaneet, CoRoT-1b, staat op zo’n 1600 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Eenhoorn, en is ontdekt door de Frans/Europese CoRoT-satelliet. De resultaten van de Leidse onderzoekers worden morgen gepubliceerd in het tijdschrift Nature. Uit de waarnemingen van CoRoT maken de astronomen op dat de nachtzijde van de planeet compleet donker is, terwijl de dagzijde sterk wordt opgewarmd door de ster, tot waarschijnlijk zo’n 2000 graden Celsius. (meer…)
Tot op de dag van vandaag heeft men meer dan driehonderd planeten buiten ons zonnestelsel gevonden. In de meeste gevallen ging het om objecten die veel overeenkomsten vertonen met gasreus Jupiter en te warm of te koud zijn om leven zoals wij het kennen te herbergen. Ergens in de nabije toekomst zullen astronomen echter naar alle waarschijnlijkheid stuiten op een wereld die in dat opzicht wél interessant is – een planeet met een vast oppervlak die op de juiste afstand van diens moederster draait om vloeibaar water te bevatten en daarmee een essentieel ingrediënt heeft van het ‘recept’ voor leven. In eerste instantie zal zo’n object slechts als een lichtpuntje te zien zijn. Maar hoe kunnen we erachter komen of er daadwerkelijk vloeibaar water te vinden is op een planeet? Indien het een grote hoeveelheid water en dus ook oceanen bevat zitten we goed, zo luidt de conclusie van onderzoekers die een methode hebben ontwikkeld om buitenaardse oceanen te detecteren. (meer…)